Maddi duran varlıklara ilişkin amortisman hesaplamalarının Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğünün 04.11.2015 tarih ve 29522 No.lu Resmi Gazete'de yayımlanan 47 No.lu Amortisman ve Tükenme Paylarını düzenleyen Genel Tebliğ hükümlerine uygun yapılmadığı, dolayısıyla 2022 yılı bilançosunda 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabının doğru güvenilir sonuçlar üretmediği görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği'nin 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabının niteliğini belirleyen 178'inci maddesinde bu hesabın, maddi duran varlık bedellerinin ekonomik ömrü içerisinde giderleştirilmesi ve hesaben yok edilmesini izlemek için kullanılacağı hüküm altına alınmıştır. Aynı Yönetmelik'in hesabın işleyişini düzenleyen 179'uncu maddesinde ise hesaba ilişkin muhasebe kayıtları ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

Aşağıda Sayıştaya gönderilen Kocaeli Gebze Belediyesi 2022 Yılı Birleştirilmiş Veriler Defterinden elde edilen 3. Düzey Maddi Duran Varlıklar Amortisman Hesap Tablosunda amortisman ayrılan ilgili hesaplar ve ayrılan toplam amortismanların tutarları ile farkları gösterilmiştir. Yapılan incelemede; mevzuat ile belirlenen hükümlere uygun olarak amortisman ayrılmadığı görülmüştür.

1. Maddi Duran Varlıklara İlişkin Hesaplarda Kayıtlı Değerler Bulunmasına Rağmen Amortisman Ayrılmaması

   Mahalli idareler detaylı hesap planında 25 hesap grubunda kayıtlı "Maddi Duran Varlıklar" için ayrılan amortismanların 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabında ayrı ekonomik kodlarda tutulması öngörülmüştür. Örneğin 251.xx.02 nolu hesapta kayıtlı "Enerji Nakil Hatları" için ayrılan amortisman tutarı 257.01.02 kodlu "Enerji Nakil Hatları" hesabında gösterilmelidir.

   
   

   Bu analizde maddi duran varlıkların amortismanları detay bazda incelenmiştir. Bu sayede varlık grupları bazında; hangi varlık grubunda amortisman ayrılmadığı, hangi varlık grubunda varlığın değerinden fazla amortisman ayrıldığı görülebilecektir.

   Amortisman ve Tükenme Payları Hakkında Genel Tebliğ ve Eki’nde maddi duran varlıklar için amortisman süresi ve oranına ilişkin hükümlere yer verilmiştir. Aşağıdaki Tabloda görüleceği üzere söz konusu varlık hesaplarında belli bir değer bulunmasına rağmen bu varlıklar için amortisman ayrılmadığı görülmüştür.

   Tablo 8: Maddi Duran Varlıklar Grubundan Amortisman Ayrılmayan Hesaplar

   
   

   Hesap Kodu	Ekod1	Ekod2	Ekod3	Ekod4	Hesap Kodu Tüm Düzeyler	Hes Ad	Varlıkların Toplam Değeri	Amortismanların Toplam Değeri	Fark
   251	xx	02	00		251.xx.02.00.	Enerji Nakil Hatları	8.666,00	0,00	8.666,00
   252			03	02	252.xx.xx.03.02	Sağlık Ocakları	-1.200.000,00	0,00	-1.200.000,00
   252			04	07	252.xx.xx.04.07	Kütüphaneler	-450.000,00	0,00	-450.000,00
   252				10	252.xx.xx.04.10	Müzeler,Sanat Galerileri	9.317.503,20	0,00	9.317.503,20
   255	06	04			255.06.04..	Güzel Sanat Eserleri	1.523,20	0,00	1.523,20

   
   

2. Maddi Duran Varlıklarda Yer Alan Hesaplarda Kayıtlı Tutarlardan Daha Fazla Amortisman Ayrılması

Maddi Duran Varlıklar için ne kadar sürede ve oranda amortisman ayrılması gerektiği Amortisman ve Tükenme Payları Hakkında Genel Tebliğ ve Eki’nde yer almaktadır. Aşağıdaki Tabloda görüleceği üzere varlıkların toplam değerleri ile amortismanların toplam değerleri arasındaki fark negatiftir. Bir başka deyişle Genel Tebliğ’e aykırı olarak maddi duran varlığın değerinden fazla amortisman ayrılmıştır. Bu durum elden çıkarılan varlıkların amortismanının hesaplardan düşülmemesinden ya da hatalı alt koda amortisman kaydı yapılmasından kaynaklanabilmektedir.

Tablo 9: Maddi Duran Varlıklar Grubundan Fazla Amortisman Ayrılan Hesaplar

Yukarıda açıklanan mevzuat hükümleri doğrultusunda, 4.10.2015 tarih ve 29522 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Muhasebat Genel Müdürlüğü Amortisman ve Tükenme Payları başlıklı 47 No.lu Genel Tebliği’ne uygun olarak Belediyenin tüm taşınmaz envanterinin yapılarak hesaplara doğru bir şekilde kaydedilmesi, amortismanlarının ayrılması ve 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabına yansıtılması ve böylece mali tabloların doğru ve güvenilir bilgi vermesi açısından gerekli olduğu düşünülmektedir.

İdare tarafından yapılan tespit ve değerlendirmeler kabul edilmiş olup gerekli düzeltmelerin yapılacağı bildirilmiştir.