Yapı Kontrol Müdürlüğü tarafından ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılar için düzenlenen yapı tatil zabıtlarına ilişkin mevzuatta öngörülen süre içerisinde ruhsat alınmayan veya ruhsata uygun hale getirilmeyen bazı yapıların yıktırılmadığı tespit edilmiştir.

3194 sayılı İmar Kanunu'nun “Ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak başlanan yapılar” başlıklı 32'nci maddesinde, yapı tatil zaptının yapı sahibine tebliğ edildiği tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibinin, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mührün kaldırılmasını isteyebileceği, belirtilmiştir. Ayrıca söz konusu aykırılığın giderilmediği takdirde ruhsatın iptal edileceği; ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan binanın belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılacağı ve masrafın yapı sahibinden tahsil edileceği ifade edilmiştir.

Yapılan incelemede, ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılara ilişkin düzenlenen

3.307 adet yapı tatil zaptının bulunduğu tespit edilmiştir.

2021 ve 2022 yılı Sayıştay Denetim Raporunda da aynı konuya yer verilen bu hususta; 2022 yılında 30 adet yapının malikleri tarafından, 8 adet yapının Bayraklı Belediyesi tarafından, 1 adet yapının da İzmir Büyükşehir Belediyesi ekipleri tarafından yıkıldığı; 2023 yılında ise 2 adet yapının Bayraklı Belediyesi tarafından, 55 adet yapının ise malikleri tarafından yıkıldığı anlaşılmıştır.

Kamu İdaresi cevabında; 2023 yılında yıkım ihalesine çıkıldığı ancak katılımın olmaması dolayısıyla yıkım programının gerçekleştirilemediği ancak kritik durum arzeden yerlerin yıkılmasına yönelik lokal çalışmaların yapıldığı ve İzmir Büyükşehir Belediyesinden yardım talep edildiği belirtilmiştir. Ayrıca çok katlı binalardaki yıkımların iş ve işçi güvenliği tehlikeleri nedeniyle yapılamaması, genel hukuk kuralları çerçevesinde yıkıma ilişkin yapı malikine yapılan her türlü tebligatın idari mahkemelere konu edilebilmesi ve çok uzun hukuki süreçlerin kaçak yapı yıkımlarının planlanmasında öngörülebilir bir planlamanın yapılamamasına, dolayısıyla yıkım ihalelerine katılımların olmamasına sebebiyet verdiği ifade edilmiştir. Mevcut mevzuat ve imkânlar kapsamında kaçak yapılaşma ve imar aykırılıklarının önlenebilmesi için gerekli çalışmalara devam edilmekte olduğu, ihaleli ve Büyükşehir yardımı ile yıkımların yapılarak önümüzdeki yıllarda önleyici tedbirlerin arttırılması ve kaçak imalatlarının takibinde etkinliğin sağlanabilmesi ve denetin raporu doğrultusunda işlemlerin yürütülmesi için ilgili birimlere gerekli talimatların verildiği belirtilmiştir.

Sonuç olarak, ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılara ilişkin mevzuatta öngörülen süre içerisinde ruhsat alınmayan veya ruhsata uygun hale getirilmeyen yapılar için yıkım kararlarının alınması ve yıkım işlemlerinin uygulanması noktasında etkin bir takip mekanizmasının oluşturulması gerekmektedir.