İdare tarafından yıl içerisinde satışı yapılarak üçüncü kişilere devri gerçekleştirilen arsaların hatalı olarak muhasebeleştirildiği görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 250 Arazi ve Arsalar Hesabının işleyişinin ele alındığı 189’uncu maddesinde:

“b) Alacak

1) Satılan arsa ve arazilerin, bir taraftan kayıtlı değeri bu hesaba, satış bedeli ile kayıtlı değeri arasındaki olumlu fark 600-Gelirler Hesabına alacak, satış bedeli 100-Kasa Hesabı veya 102-Banka Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara, satış bedeli ile kayıtlı değeri arasındaki olumsuz fark 630-Giderler Hesabına borç; diğer taraftan satış bedeli 800-Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, 805-Gelir Yansıtma Hesabına borç kaydedilir.

…” hükmü yer almaktadır.

Zikredilen hüküm uyarınca, satışı yapılan taşınmazların mukayyet değerleri üzerinden kayıtlardan çıkarılması, kayıtlı bedeli ile satış bedeli arasındaki olumlu farkın 600 Gelirler Hesabına kaydedilmesi gerekmektedir. Satış bedelleri ise 100 Kasa veya 102 Banka Hesabına ya da ilgili diğer hesaplara alınacaktır.

Ancak, İdarenin 2022 yılı taşınmaz satış işlemlerinin ve muhasebe kayıtlarının incelenmesi sonucunda, kurumun muhasebe sisteminde kayıtlı değer toplamı 124.329,15 TL olan 15 adet arsanın 2022 yılında peşin olarak 4.769.000,00 TL’ye satıldığı görülmüştür. Taşınmazların satış tutarları ile kayıtlı değerleri mukayese edilip aradaki olumlu farkın 600 Gelirler Hesabına kaydedilmesi gerekirken satış tutarları kadar 250 Arazi ve Arsalar Hesabından çıkış yapıldığı ve karşılığında da 102 Bankalar ya da 100 Kasa Hesabının çalıştırıldığı tespit edilmiştir. Hatalı kayıt nedeniyle İdare mali tablolarında 250 Arazi ve Arsalar Hesabı ile 600 Gelirler Hesabı 4.644.670,85 TL eksik görünmektedir.

Sonuç olarak, taşınmaz satış işlemlerinde duran varlık hesaplarından çıkış kayıtlarının mukayyet değer üzerinden yapılması ve aradaki olumlu farkın 600 Gelirler Hesabında izlenmesi gerekmektedir.