Abonelik sözleşmelerinde veya Abone Bilgi Yönetim Sistemi’nde (ABYS) Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası ve vergi kimlik numarası bulunmayan abonelerle ilgili yürütülen icra takip işlemlerinde güçlükler yaşandığı ve bu abonelerin borçlarının yasal yoldan tahsil edilmek üzere Hukuk Müşavirliğine intikal ettirilemediği görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 11’inci maddesinde; üst yöneticilerin, sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesini ve kullanılmasını sağlamaktan, malî yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin

gözetilmesi, izlenmesi ve kanunlar ile Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde belirtilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden mahalli idarelerde meclislerine karşı sorumlu oldukları ifade edilmiştir. Yine üst yöneticilerin bu sorumluluğun gereklerini harcama yetkilileri, mali hizmetler birimi ve iç denetçiler aracılığıyla yerine getirecekleri belirtilmiştir.

Aynı Kanun’un “Gelirlerin toplanması sorumluluğu” başlıklı 38’inci maddesinde; kamu gelirlerinin tarh, tahakkuk, tahsiliyle yetkili ve görevli olanların, ilgili kanunlarda öngörülen tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin zamanında ve eksiksiz olarak yapılmasından sorumlu olduğu hüküm altına alınmıştır.

Yine Kanun’un “Mali hizmetler birimi” başlıklı 60’ıncı maddesinin (e) bendinde de; ilgili mevzuatı çerçevesinde idare gelirlerini tahakkuk ettirmek, gelir ve alacaklarının takip ve tahsil işlemlerini yürütmek mali hizmetler biriminin görevleri arasında sayılmıştır. Kanun’un 71’inci maddesinde ise; idare gelirlerinin tarh, tahakkuk veya tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmamasının, kamu zararının belirlenmesinde esas alınan unsurlardan biri olduğuna hükmedilmiştir.

2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun “Takip Talebi ve Muhtevası” başlıklı 58’inci maddesinde; icra dairesine yapılacak takip taleplerinde borçlunun ve varsa kanuni temsilcisinin adı, soyadı, alacaklı tarafından biliniyorsa T.C. kimlik numarası veya vergi kimlik numarası gibi bilgilerin bulunması gerektiği belirtilmektedir. Dolayısıyla, özel hukuktan kaynaklı alacakların takip işlemlerinin eksiksiz yürütülmesi için İdare tarafından adı ve soyadı bilinen borçlu ve kanuni temsilcilerin T.C. kimlik numaralarının veya vergi kimlik numarasının takip talebinde gösterilmesi gerekmektedir.

Konuyla ilgili olarak ASKİ Genel Müdürlüğü Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı Tahsilat Şube Müdürlüğünden, su ve atık su faturaları ile hizmet bedeli borçlarını zamanında ödemeyen ve ASKİ Yönetim Kurulunca belirlenen kapama kriterleri kapsamında kapama raporu çıkan borçlu abonelerin listesi; abone numaraları, abone tipi, kapamaya esas tarihi ve borç tutarını gösterir şekilde temin edilmiştir. Söz konusu listeler üzerinde yapılan incelemelerde; 2022 yılı içerisinde kapama raporu çıkan 10.243 adet aboneye ait toplam 28.532.884,50 TL’lik alacağın; bu abonelerin T.C. kimlik numarasının veya vergi kimlik numarasının abonelik sözleşmelerinde ve/veya ABYS’de kayıtlı olmadığı için yasal yoldan tahsil edilmek üzere Hukuk Müşavirliğine intikal ettirilemediği tespit edilmiştir. Bununla beraber Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı tarafından söz konusu abonelerin T.C. kimlik numaraları ve vergi numaralarının tespit edilerek ABYS’ye yüklenmesi amacıyla Abone

Dairesi Başkanlığına 2022 yılı içerisinde birden fazla yazı yazılmasına karşın bu konuda herhangi bir sonuç alınamadığı görülmüştür.

Söz konusu bilgi eksiklikleri ilgili kamu kuruluşları tarafından veri paylaşımı protokolleri çerçevesinde kurulacak ağ servisleri yoluyla kolaylıkla ASKİ sistemlerine adapte edilebilecek türden bilgilerdir. Bunlar T.C. kimlik numarası için Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce sağlanan Kimlik Paylaşım Sistemi ve Vergi Kimlik Numarası için ise Gelir İdaresi Başkanlığı ve Merkezi Sicil Kayıt Sistemi tarafından sağlanan internet ağı servisleridir.

T.C. kimlik numaraları ve vergi kimlik numaralarının abonelik sözleşmeleri ve ABYS’de yer almamasının, özel hukuktan kaynaklı alacakların icra takip işlemlerinde (güncel adres tespiti ve tebligat gibi konularda) gecikme ve güçlük yaşanmasına sebebiyet verdiği ve İdare alacakları açısından da bu durumun çok yüksek risk teşkil ettiği değerlendirilmektedir.

Kamu idaresi cevabında; ABYS sisteminde, T.C. kimlik numarası için Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce sağlanan Kimlik Paylaşım Sistemi ve vergi kimlik numarası için ise Gelir İdaresi Başkanlığı ve Merkezi Sicil Kayıt Sistemi tarafından sağlanan internet ağı servislerinden veri alınabilmesi için Abone İşleri ve Bilgi İşlem Dairesi Başkanlıkları tarafından gerekli çalışmaların yapılacağı belirtilmiştir.

Bu itibarla; kamu zararına sebebiyet vermemek adına, ilgili daire başkanlıkları tarafından yapılacak çalışmaların ivedi bir şekilde tamamlanarak abone bilgilerindeki eksikliklerin giderilmesi ve ayrıca hukuki takibat başlatılmayan alacaklar için tahsilat ve takip süreçlerinin derhal başlatılması gerekmektedir.