3194 sayılı İmar Kanunu’nun 37’nci ve 44’üncü maddelerine dayanılarak hazırlanan Otopark Yönetmeliği hükümleri doğrultusunda, parselinde otopark ihtiyacı karşılanamayan durumlarda yapı sahiplerinden alınması gereken birim otopark bedellerinin arsa payı kısmının hesabında, bölge ve genel otoparka ait bilgilerin kullanılması gerekirken hatalı bir şekilde ruhsata tabi yapının arsa bilgilerinin kullanıldığı tespit edilmiştir.

Mezkûr Yönetmelik’in “Genel esaslar” başlıklı 4’üncü maddesinin birinci fıkrasında, binayı kullananların otopark ihtiyacının bina içinde veya parselinde karşılanmasının, bu fıkranın (e) bendinde belirtilen durumlar haricinde zorunlu olduğu belirtildikten sonra ilgili fıkranın (f) bendinin bir ve iki numaralı alt bentlerinde ise otopark ihtiyacının, (e) bendinde yer alan hükümler doğrultusunda bir kısmı veya tamamının parselinde karşılanamadığı binalarda karşılanamayan otopark miktarının yakın parsellerden nasıl karşılanacağı düzenlenmiştir.

Yönetmelik’in 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinin üç numaralı alt bendinde ise “Otopark ihtiyacı, (1) ve (2) numaralı alt bentlere göre de karşılanamayan parsellerde, ilgili idarelerce, 12’nci maddede yer alan esaslar dâhilinde bedel alınmak suretiyle bölge otoparkından yer tahsis edilerek karşılanır.” hükmü yer almaktadır.

İlgili Yönetmelik’in “Otopark bedelinin tespit, tahakkuk ve tahsili” başlıklı 12’nci maddesinin on birinci fıkrasında, Yönetmelikte belirtilen esaslar dâhilinde otopark yeri bölge veya genel otoparklardan karşılanacak yükümlülerden alınacak otopark bedelinin nasıl hesaplanacağına ilişkin esaslar açıklanmıştır.

Söz konusu açıklamalara göre; birim otopark bedeli; (A + B ) x 20 m2 x Y formülü ile hesaplanacaktır. Formülde yer verilen (A), birim otopark bedeli arsa payını ifade eder ve otopark yapılmak üzere belirlenen arsaların emlak vergisi değerinin, planda belirlenen katlar alanı hesabına konu alana bölünmesi ile tespit edilir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, Otopark Yönetmeliği, otopark ihtiyaçlarının öncelikle ilgili parselde karşılanmasına, bunun mümkün olmaması halinde yakın parsellerden bu ihtiyacın giderilmesine dönük düzenlemeler getirmiştir. Bu iki duruma da uygun olmayan parsellerde ise belediye tarafından yapı sahiplerinden otopark bedeli alınması sureti ile ilgililere bölge otoparkından yer tahsis edilmesi hükme bağlanmıştır. Söz konusu otopark bedelinin önemli bir unsuru olan arsa payının ise otopark yapılmak üzere belirlenen arsaların emlak vergisi değeri ve yine bu arsaların “kat alanı kat sayısı” (KAKS) değeri esas alınarak hesaplanacağı da açıkça belirtilmiştir.

Rize Belediyesi tarafından 2023 yılında tahakkuk ve tahsil edilen otopark bedellerinin incelenmesi neticesinde, otopark bedeli arsa payının hesabında, otopark olarak belirlenen arsaların emlak vergisi değerlerinin ve KAKS değerlerinin kullanılmadığı, bunun yerine yapı ruhsatına konu parselin emlak vergisi değeri ile KAKS değeri kullanılarak işlem tesis edildiği tespit edilmiştir.

İdare tarafından bulgu konusu husua iştirak edildiği ve bundan böyle otopark bedeli arsa payının mevzuatın öngördüğü şekilde hesaplanacağı bildirilmiştir.

Sonuç olarak parselinde otopark ihtiyacı karşılanamayan durumlarda yapı sahiplerinden alınması gereken birim otopark bedellerinin arsa payı kısmının hesabında, daha önceden otopark olarak belirlenen arsaların vergi değerlerinin ve KAKS değerlerinin kullanılması gerekmektedir.