İzmir Büyükşehir Belediyesince, 2019 ve 2020 yıllarında Bayraklı Belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde yapılan kazı bedellerinin Kuruma aktarılmadığı, Bayraklı Belediyesi tarafından ise bu gelirlerin takip ve tahsilinin yapılmadığı görülmüştür.

5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun “Altyapı Hizmetleri” başlıklı 8’inci maddesinin 1’inci fıkrasında; büyükşehir içindeki alt yapı hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla alt yapı koordinasyon merkezinin kurulacağı, aynı maddenin son fıkrasında ise alt yapı koordinasyon merkezinin çalışma esas ve usullerinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirleneceği düzenlenmiştir.

Bu doğrultuda Büyükşehir Belediye Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği 15.06.2006 tarih ve 26199 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Yönetmelik’in “Altyapı Yatırım Hesabı” başlıklı 14’üncü maddesinin üçüncü fıkrasında;

“Büyükşehir (Değişik ibare:RG-25/4/2014-28982) ve ilçe (Mülga ibare:RG-25/4/2014- 28982) (…) belediyeleri cadde, bulvar, meydan ve sokaklarında yapılacak tüm kazılardan elde edilecek gelirler büyükşehir belediyesi bünyesinde açılacak alt yapı yatırım hesabında toplanır. Sokakların kazısından elde edilen gelirler ilgili belediyeye aktarılır. Bu paralar büyükşehir ilçe (Mülga ibare: RG-25/4/2014-28982) (…) belediyeleri tarafından sadece cadde, bulvar, meydan ve sokakların asfalt ve kaldırımların yapımında kullanılır. Bu gelirler amacı dışında kullanılamaz.” hükmü yer almakta idi.

24.12.2020 tarihli ve 31344 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile Yönetmelik’in 14’üncü maddesinin üçüncü fıkrası “Büyükşehir belediyelerinin sorumluluğuna bırakılan cadde, bulvar, meydan ve sokaklarda yapılacak tüm kazılardan elde edilecek gelirler büyükşehir belediyesi bünyesinde açılacak alt yapı yatırım hesabında toplanır. Bu gelirler amacı dışında kullanılamaz.” olarak değiştirilmiştir. Ayrıca 14’üncü maddeden sonra gelmek üzere, ilçelerde tahsil edilen kazı gelirlerinin kullanımı konusunda, “İlçe belediyelerinin sorumluluğuna bırakılan cadde, bulvar, meydan ve sokaklarda yapılacak tüm kazılardan elde edilecek gelirler bu yerlere izin veya ruhsat veren ilçe belediyesince gelir olarak kaydedilir. Bu gelirler sadece cadde, bulvar, meydan ve

sokaklardaki asfalt ve kaldırımların yapım, onarım ve bakımında kullanılır.” ifadesi eklenmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre; 24.12.2020 tarihinde mevzuat hükmünde yapılan değişiklik öncesinde, büyükşehir belediye sınırları dâhilindeki tüm kazılardan elde edilen gelirler büyükşehir belediyesi bünyesinde açılacak alt yapı yatırım hesabında toplanmakta ve sokak kazılarından elde edilen gelirler ilgili büyükşehir ilçe belediyesine aktarılmaktaydı. Yapılan değişiklik sonrası ise, ilçe belediyelerinin sorumluluğuna bırakılan cadde, bulvar, meydan ve sokaklarda yapılacak tüm kazılardan elde edilecek gelirler izin veya ruhsat veren sıfatıyla doğrudan ilçe belediyesince gelir olarak kaydedilmektedir. Sonuç olarak; Büyükşehir Belediye Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği’nde 24.12.2020 tarihinde yapılan değişiklik öncesi döneme ilişkin olarak büyükşehirlerde, sokakların kazısından elde edilen gelirlerin ilgili ilçe belediyesine aktarılması gerekmektedir.

Mezkûr hususa yönelik yapılan incelemelerde; 2019 ve 2020 yıllarında Bayraklı ilçesi sınırları içerisindeki sokaklarda yapılan kazılardan tahsil edilen gelirlerin İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından Bayraklı Belediyesine aktarılmadığı tespit edilmiştir.

Sonuç olarak; Büyükşehir Belediyesince aktarılmayan ve dolayısıyla mahrum kalınan söz konusu gelire yönelik takip ve tahsil işlemlerinin başlatılması gerekmektedir.