Otopark alanı olarak kiralanan Harbiye Zemin Altı Otoparkı işletmesine ilişkin olan kiralama bedelinin, yılbaşında peşin olarak tahsil edilmesi gerekirken kısımlar halinde ve kiracının alacaklarından mahsup edilme usulü ile tahsil edildiği görülmüştür.

Şirket ile kiracının (sözleşmede firma olarak addedilen) taraf olduğu sözleşmenin 17’nci maddesinin altıncı fıkrasında;

“Firma, iş bu sözleşmeye istinaden otopark kullanım bedeli olarak yıllık 460.000 TL (2022 Ekim güncel 4.422.976,72) +KDV ödeyecektir. Yıllık otopark kullanım bedelini, tesisin işletilmeye başlamasını takiben her işletme döneminin başından itibaren 1 ay içerisinde ödemeyi kabul ve taahhüt eder.” hükmü ile,

17’nci maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında;

“17.1 İdare Otopark’ı işbu sözleşme hükümlerine ve Belediye Sözleşmelerine uygun olarak yönetmek ve işletmekle yükümlüdür.

17.2 Otoparkın yönetimi ve işletilmesi ile ilgili sorumluluk İdare’ye aittir ve tüm hasılat idare tarafından tahsil edilecek ve kayıt altına alınacaktır. İdare, Tesise ilişkin her türlü muhasebe işlemini diğer her türlü faaliyetlerinden bağımsız olarak muhasebeleştirecek, ortak gider veya her ne nam altında olursa olsun, merkezi muhasebesinden herhangi bir kalemi Tesisin muhasebesine aktarmayacaktır. Elde edilen tüm hasılat üzerinden ilgili aya ait İdare’nin Tesis’te görevli personelin maaşı, eğitim, kılık ve kıyafet masrafları, madde 18.4 uyarınca temizlik giderleri, madde 26 uyarınca tesisin işletilmesiyle ilgili vergiler. Madde 27.2 uyarınca sigorta giderleri ve madde 28 uyarınca güvenlik giderleri, mahsup edildikten sonra bakiye Firma’ya, fatura karşılığı ödenecektir. Ayrıca bu sözleşme uyarınca doğalgaz veya işletme giderinin firma tarafından ödenmemesi ve İdare tarafından karşılanması durumunda, bu giderler mahsup edilecektir. Aylık elde edilen hasılatın, bu maddede sayılan giderleri karşılamaya yetmemesi halinde, aradaki fark firmaya fatura edilerek firmadan tahsil edilecektir.” hükümleri yer almaktadır.

Sözleşme hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, kiracı yıllık kira bedelini her işletme döneminin başından itibaren 1 ay içinde peşin ödemelidir. Otoparkın Şirket tarafından işletilmesi usulünde, aylık olarak tesisten elde edilen otopark hasılatlarından sözleşmede yer alan işletme giderlerinin mahsup edilmesinden sonra kalan meblağ firmaya fatura karşılığı ödenecektir.

Yapılan incelemeler sonucunda, kiralama işine ait sözleşme hükümlerinden otopark alanının kiracının maliki olduğu otel işletmesinin zemininde bulunduğu ve Belediye ile firma arasında yapılan anlaşma neticesinde tesisin işletmesinin İspark AŞ tarafından yürütüleceği görülmüştür. Şirket, Belediye ve firma arasında akdedilen ve hükümleri yukarıda mezkûr sözleşme hükümleri uyarınca, elde edilen hasılattan sayılan giderlerin düşülmesi sonucunda kalan tutar firmaya fatura edilerek ödenmelidir.

Ancak hali hazırda kiracı tarafından, yılbaşından itibaren bir ay içerisinde ödenmesi gereken kira bedeli ödenmemekte, Şirket tarafından hasılattan giderlerin tenkisi sonrasında fatura edilen tutardan kira bedeli dört kısım halinde mahsup edilmektedir. Kira bedelinin tahsili ve kiracı alacağı ile ilgili olarak yürütülen uygulama, akdedilen sözleşme hükümlerine aykırılık taşımakla birlikte yılbaşında kira bedelinin tahsil edilmemesi nedeniyle Şirketin paranın zaman maliyetine katlanmasına sebep olmaktadır.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine Şirket tarafından, hâlihazırdaki kiranın tamamının tahsil edildiği ve 205.634,30 TL vade farkı faturası yansıtıldığı ifade edilmiştir. Şirket tarafından bulgu konusu hususa esasen iştirak edilmiş olup 2023 Yılı için gecikmeli tahsil edilen kira bedeli için faiz işlettirildiği ifade edilmişse de kiracılık ilişkisinin uzun süredir devam ettirildiği ve tahsil işlemlerinde genel uygulama hatası bulunduğu değerlendirildiğinden tespitin karşılanmadığı değerlendirilmiştir.

Sonuç olarak, Şirket tarafından sözleşme hükümlerine riayet edilmesini ve Şirket menfaatlerin korunmasını teminen kira bedelinin öngörülen sürede tahsil edilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.