Üniversiteye ait konukevi, restoran ve kafeteryanın, ihale yapılmaksızın Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Tesis İşletmesine tahsis edildiği ve sosyal tesis işletmesinden kira alınmadığı görülmüştür.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun “Kapsam” başlıklı 1'inci maddesinde; genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerinin bu Kanun'da yazılı hükümlere göre yürütüleceği ifade edilmiştir. Bu hükümlere göre Üniversitenin taşınmazlarının 2886 sayılı Kanun'da belirtilen ihale usulleri kullanılarak kiraya verilmesi, bu kiralamalar sonucunda tahsil edilen kira tutarlarının da Üniversitenin bütçesine gelir kaydedilmesi gerekmektedir.

Diğer yandan, 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun; “Hesap verme sorumluluğu” başlıklı 8'inci maddesinde; her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu oldukları belirtilmiştir.

07.01.2022 tarih ve 31712 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Kamu Sosyal Tesislerine İlişkin Tebliğ'in (Sayı: 2022-1) 7'nci maddesinin birinci fıkrasında; Kamu kurum ve kuruluşlarının tasarrufunda bulunan eğitim ve dinlenme tesisi, misafirhane, kreş, çocuk bakımevi, spor tesisi ve benzeri sosyal tesislerin işletme giderleri için ilgili kurum ve kuruluşların bütçelerinden herhangi bir katkıda bulunulmamasının esas olduğu, dördüncü

fıkrasında ise; Kuruma ve/veya mensuplarına yardım ve hizmet amacıyla kurulmuş olan fon, vakıf, dernek ve benzeri kuruluşlar eliyle işletilen tesislere kurum bütçesinden doğrudan veya dolaylı olarak katkıda bulunulmayacağı belirtilmiştir.

Bu kapsamda sosyal tesisleri işleten, kendisine ait gelirleri ve giderleri olan, vergi, harç vb. mali yükümlülükleri bulunan Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Tesis İşletmesine, taşınmazların ihale yapılmadan bedelsiz olarak tahsis edilmesi suretiyle Üniversite bütçesinden dolaylı da olsa herhangi bir katkı sağlanmasının mümkün olmadığı değerlendirilmektedir.

Kamu İdaresi cevabında özetle, bulgu konusu yerlerde öğle yemeklerinin alakart usulü ile yenildiği kampüs içerisinde bulunan ve müstecir tarafından işletilen kantinler ve tabldot yemek yenilebilen merkezi yemekhane dışında, personel ve öğrencilere alternatif yiyecek imkânı sunulduğu, eğitim-öğretim, araştırma-geliştirme hizmetleri ve fiziki büyüklük ile yoğun faaliyetleri gereği toplumdaki birçok kesimle ortaklaşa çalışma yapmak ve bir arada şehir merkezinden uzak bir noktada faaliyet yürütüldüğünden dolayı ortaya çıkan ihtiyaçların karşılanabilmesi için üniversite bütçesi içinde bu konuda herhangi bir ödenek ayrılamadığını, söz konusu iktisadi işletmenin Rektörlüğe bağlı olarak çalıştığı, kâr amacıyla çalışmadığı, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Tesisleri İktisadi İşletmesi Yönergesinin 23. maddesinde sosyal tesisler iktisadi işletmesinin sermayesinin tamamının Üniversiteye ait olduğu ve dönem sonu kârının %50’sinin takip eden yılın ilk ayında başkaca bir karara gerek kalmaksızın Üniversitenin Strateji Geliştirme Daire Başkanlığının özel bütçe hesabına yatırılacağı hükmünün bulunduğu, Sayıştay Temyiz Kurulunca 03.03.2021 tarihli 46498 Dosya ve 49169 Tutanak Numarası ile verilen kararda mülkiyeti Üniversiteye ait taşınmazların kendi birimi niteliğindeki İktisadi İşletme eliyle işletilmesi söz konusu olduğundan, burada üçüncü kişi lehine yapılmış bedelsiz tahsis veya devir işleminden bahsedilemeyeceğine hükmedildiği ifade edilmiştir.

Her ne kadar İktisadi İşletmenin Yönergesinde dönem sonu karının %50’sinin özel bütçeye aktarılacağı hükmü bulunsa da, ilgili yerlerin işletilmesi sonucu elde edilen gelirlerden, Üniversite özel bütçesine son üç yılda herhangi bir aktarım yapılmadığı, Üniversitenin belli bir gelirden mahrum bırakıldığı sonucu ortaya çıkmaktadır.

5018 sayılı Kanun’un “Taşınmaz tahsisi”ne ilişkin 47’nci maddesinde, kamu idarelerinin mülkiyetlerindeki taşınmazları birbirlerine bedelsiz olarak tahsis edebilecekleri hüküm altına alınmıştır. Birbirlerine bedelsiz tahsis ve devir yapabilecek kamu idarelerinin neler olduğu 10/10/2006 tarih ve 26315 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Kamu İdarelerine

Ait Taşınmazların Tahsis ve Devri Hakkında Yönetmelik”te belirlenmiştir. Bu Yönetmelik’e göre bedelsiz tahsis ve devir yapılabilecek idareler arasında iktisadi işletmelerin yer almadığı görülmektedir. Buna göre, üniversitelere ait taşınmazların iktisadi işletmelere bedelsiz tahsis ve devri mümkün değildir. Üniversitenin gayrimenkullerinin 2886 sayılı Kanun’da belirtilen ihale usulleri kullanılarak kiraya verilmesi, bu kiralamalar sonucunda tahsil edilen kira tutarlarının Üniversitenin bütçesine gelir kaydedilmesi gerekmektedir.

Sonuç olarak; yukarıda yazılı gerekçelerle Üniversitenin mülkiyetindeki taşınmazların adı geçen işletmeye tahsisi yerine ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması amacıyla 2886 sayılı Kanun'da belirtilen usuller dahilinde ihale yapılması suretiyle kiraya verilmesi gerekmektedir.