Su satışlarına ilişkin olarak kullanılan 391-Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı'nın, su satış gelirinin tahakkuku aşamasında kullanılması gerekirken gelirin tahsilatı aşamasında kullanıldığı görülmüştür.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun “Vergiyi Doğuran Olayın Meydana Gelmesi” başlıklı 10'uncu maddesinde; vergiyi doğuran olayın su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma ve benzeri enerji dağıtım veya kullanımlarında bunların bedellerinin tahakkuk ettirilmesi anında meydana geleceği belirtilmektedir.

28983 sayılı Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği’nin “Ç-Vergiyi Doğuran Olay” başlıklı bölümünde; 3065 sayılı Kanunun 10’uncu maddesinde vergiyi doğuran olayın hukuki şartları, vergiye tabi işlemlerin özelliklerine göre ayrı ayrı tayin ve tespit edilmiştir. Su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma ve benzeri enerji dağıtım veya kullanımlarında bunların ilgili müesseselerce bedellerinin tahakkuk ettirilmesi halinde vergiyi doğuran olayın meydana geldiği belirtilmektedir.

Aynı Tebliğde; Kanun'un (2/3) üncü maddesi uyarınca su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma ve benzeri dağıtımların mal teslimi sayılacağı, ancak bu tür malların teslimi önceden gerçekleştirildiği halde bu aşamada vergilendirilmesi mümkün olmadığından Kanun'un bu maddesine dayanılarak vergilendirmenin, bunların bedellerinin hesaplandığı anda yapılacağı ifade edilmektedir. Ayrıca vergiyi doğuran olay bu malların bedellerinin tahakkuk ettirildiği, yani bedelin hesaplanarak tahsil edilebilir hale geldiği anda meydana gelmiş sayılacağı, bu mükelleflerin mal bedellerini tahsil edip etmemelerinin vergiyi doğuran olay açısından önemli olmadığı belirtilmektedir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 293'üncü maddesinde 391- Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı'nın, teslim edilen mal veya ifa edilen hizmetler üzerinden hesaplanan katma değer vergisi tutarları ile bu tutarlardan mahsup edilen ve ödenen tutarların izlenmesi için kullanılacağı hükmü yer almaktadır.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere, su, elektrik, gaz ve benzeri enerji dağıtım ve kullanımlarında bunların bedellerinin ilgili kurumlarca tahakkuk ettirilmesi anında katma değer vergisi açısından vergiyi doğuran olay meydana gelmektedir. Dolayısıyla söz konusu gelirin tahsil edilip edilmediğine bakılmaksızın mal bedeli tahakkuk ettirildiğinde yani bedelin hesaplanarak tahsil edilebilir hale geldiği anda (su abonelerinin sayaçlarının belediye görevlileri tarafından okunarak su fatura bildirimi düzenlendiğinde) katma değer vergisi açısından vergiyi doğuran olay meydana geldiğinden 391-Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı'nın da bu aşamada kullanılması gerekmektedir.

Yapılan incelemede, Kamu İdaresinin su satışı gelirlerinde 391-Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı'nın, gelirin tahakkuk aşaması yerine tahsilat aşamasında kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu durumda su satışı gelirlerine ilişkin katma değer vergisi, gelirin tahakkuk ettirildiği dönem katma değer vergisi beyannamesine dahil edilmesi gerekirken gelirin tahsil edildiği dönem katma değer vergisi beyannamesine dahil edilmekte, bir başka deyişle kurumun vergi dairesine verdiği katma değer vergisi beyannameleri de hatalı düzenlenmiş olmaktadır.

Diğer taraftan su satış gelirlerinde aboneler için düzeltme veya iptaller yapılmakla birlikte bu işlemler esas olarak gelirin tahakkuk aşamasını ilgilendirdiğinden düzeltme yapılması gereken katma değer vergisi beyannameleri de gelirin tahakkuk aşamasına ilişkin beyannameler olmalıdır.

Kamu İdaresince kayıt işlemlerinin Mahalli İdareler Bütçe Muhasebe Yönetmeliği hükümlerine göre gerçekleştirildiği ifade edilmiş ise de, ilgili Yönetmelik, hesapların nasıl çalışması gerektiğine ilişkin düzenlemeleri içermektedir. 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’na göre mükellefin vergiyi doğuran olayın gerçekleştiği andan itibaren vergi dairesine karşı yükümlülüğü başlamakta olup yukarıda açıklanan mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere su bedellerinin tahsilat aşamasında değil hesaplandığı anda yani tahakkuk aşamasında KDV için vergiyi doğuran olay gerçekleşmektedir.

Su dağıtım ve kullanımlarında bunların bedellerinin tahakkuk ettirilmesi anında katma değer vergisi açısından vergiyi doğuran olay meydana geldiğinden söz konusu gelirin tahsil

edilip edilmediğine bakılmaksızın mal bedeli tahakkuk ettirildiğinde yani bedelin hesaplanarak tahsil edilebilir hale geldiği anda 391-Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı'nın kullanılması gerekmektedir.