İdarenin yapım işi hakediş ödemelerinden yapılan geçici kabul noksanlıkları kesintileri hatalı olarak 333-Emanetler Hesabında muhasebeleştirilmiştir.

Anahtar Teslimi Götürü Bedel Sözleşmeli Yapım İşlerinde Tip Sözleşme’nin “geçici kabul noksanları” başlıklı 30.1. maddesinde, “Geçici kabul noksanları için düzenlenen her hakedişte yapılan iş tutarının % 3’üne karşılık gelen kısmı tutulur ve bu tutar, geçici kabul noksanı bulunmayan işlerde geçici kabul onay tarihinden sonra, geçici kabul noksanı bulunan işlerde ise bu eksikliklerin tamamlanmasını müteakip, geçici kabul onay tarihinden sonra yükleniciye ödenir. Fiyat farkı ödenen işlerde bu tutar, sözleşme tarihinden itibaren endeks üzerinden güncelleştirilmek suretiyle kesilir.”

Birim Fiyatlı Yapım İşlerine İlişkin Tip Sözleşme’nin 30.2. maddesinde de, “Düzenlenen hakedişlerde; tamamlanmış, ancak kesin hesabı İdareye verilmemiş imalatlara ait tutarların % 5’i karşılığında teminat mektubu alınır ve kesin hesaplar İdare tarafından onaylanmadıkça bu teminat mektubu iade edilmez. Yüklenicinin teminat mektubu vermemesi

durumunda ise kesin hesabı İdareye verilmemiş imalatlara ait tutarların % 5’i tutulur ve kesin hesaplar İdare tarafından onaylanmadıkça bu tutarlar ödenmez.” düzenlemeleri bulunmaktadır.

Yukarıda yer alan Tip Sözleşmelerdeki düzenleme gereği, düzenlenen her hakedişte, yapılan iş tutarının %3 veya %5 oranı tutulmaktadır. Diğer yandan, yapılması gereken kesintiler kadar teminat mektubu da alınabilmektedir. Burada, esas olan yapılan işin tam karşılığının bütçe gideri olarak muhasebeleştirilmesi, ödemenin kesinti yapılmış şekilde gerçekleştirilmesi ve tutulan kısmın yine bir ödeme/borç yükümlülüğü içermesi nedeniyle muhasebeleştirilmesidir. Bu durumda, geçici kabul noksanları için yapılan kesintilerin İdarenin mali tablolarında gözükmesi gerektiği açıktır.

Diğer yandan, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “330 Alınan depozito ve teminatlar hesabı-Hesabın niteliği” başlıklı 257’nci maddesinde;

“Bu hesap, mevzuatları gereği belirli olmayan bir vade ile, vadesiz ve/veya bir yıldan kısa vade ile nakden veya mahsuben tahsil edilen depozito ve teminatların izlenmesi için kullanılır.

Vadesi belli olmayan depozito ve teminatlar bu hesaba kaydedilir.” “Hesaba ilişkin işlemler” başlıklı 258’inci maddesinde ise;

“Alınan depozito ve teminatlar hesabına ilişkin işlemler aşağıda gösterilmiştir. İhale teminatları

1) İhalelere katılan isteklilerden mevzuatları gereği nakden alınan geçici teminatlar ile üzerinde ihale kalan isteklilerden nakden alınan veya hakedişlerinden kesilmek suretiyle tahsil edilen kesin teminat ve ek kesin teminatlar bu bölüme kaydedilir. Bu hesapta yer alan tutarlardan, mevzuatı uyarınca ödenmemiş sigorta primleri ve gecikme zamları karşılığı olarak, ilgili sosyal güvenlik kurumunun bildirmesi üzerine yüklenicilere geri verilmeyerek tutulanlar, kurumun ilgili şube veya bürosunun hesabına gönderilir.” denilmektedir.

Ayrıca, 2019 Mahalli İdareler Detaylı Hesap Planının 330-Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı alt detay kodlarında 330.15 Yapım İşleri Tip Sözleşmesinin 30’uncu ve 31’inci Maddeleri Gereği Alınan Teminatlar Hesabı yer almakta olup hakediş ödemelerinden yapılan geçici kabul noksanları kesintilerinin bu hesapta izlenmesi gerektiği açıkça

belirtilmiştir.

İdarenin hesap ve işlemleri incelendiğinde; yapım işlerine ait hakediş ödemeleri yapılırken geçici kabul noksanlıkları kesintilerinin ödeme emri belgeleri üzerinden yapıldığı ve söz konusu kesintilerin 333- Emanetler Hesabına (333.99 Diğer Çeşitli Emanetler ) kaydedildiği tespit edilmiştir. Halbuki, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin

257 ve 258’inci maddelerine göre; teminat niteliğinde olan geçici kabul noksanlıkları kesintilerinin 330-Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabına kaydedilmesi gerekmektedir.

Yukarıda yer alan denetim tespitinden sonra, İdare tarafından; 2015 yılı Sayıştay Düzenlilik Denetim Raporu doğrultusunda yapım işi hakediş ödemelerinden yapılan geçici kabul noksanlıklarının 333-Emanetler Hesabında muhasebeleştirilmeye başlandığı anlaşılmıştır. Ancak, her ne kadar anılan Sayıştay Raporunda söz konusu hesabın kullanılması gerektiği değerlendirilmiş olsa da, 2019 Mahalli İdareler Detaylı Hesap Planında sonradan yapılan düzenleme gereği söz konusu muhasebeleştirme için 330-Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabının kullanılması doğru olacaktır.

Yapım işlerine ait geçici kabul noksanlıkları kesintilerinin hatalı muhasebeleştirilmesi nedeniyle; mali tablolarda 333-Emanetler Hesabı yönünden 7.310.090,28 TL fazla, 330-Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı yönünden aynı tutarda eksik bilgi oluşmuştur.