İdarenin çeşitli birimlerinde tutulan gelir tahakkuk kayıtlarındaki tutarlar ile muhasebe kayıtlarındaki tutarların farklı olduğu görülmüştür.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Temel kavramlar” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre; muhasebe kayıtlarının gerçek durumu yansıtan ve usulüne uygun olarak düzenlenmiş belgelere dayandırılması gerekmektedir. Aynı Yönetmelik’in “Faaliyet sonuçları tablosu ilkeleri” başlıklı 6’ncı maddesinin birinci fıkrasının

(b) bendinde göre ise; gerçekleşmemiş gelir veya giderler gerçekleşmiş gibi ya da gerçekleşenler gerçek tutarından farklı gösterilemez.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar” başlıklı 1'inci maddesinde, Yönetmelik’in amacı; il özel idaresi, belediye, bağlı idare ve birliklerin; gelir ve gider bütçelerinin hazırlanması, kesin hesabın çıkarılması, hesap ve kayıt düzeninde saydamlık, hesap verilebilirlik ve tekdüzenin sağlanması, işlemlerinin kayıt dışında kalmasının önlenmesi, faaliyetlerinin gerçek mahiyetlerine uygun olarak sağlıklı ve güvenilir bir biçimde muhasebeleştirilmesi; mali tablolarının zamanında, doğru, muhasebenin temel kavramları ve genel kabul görmüş bütçe ve muhasebe ilkeleri çerçevesinde, uluslararası standartlara uygun, yönetimin ve ilgili diğer kişilerin bilgi ihtiyaçlarını karşılayacak ve kesin hesabın çıkarılmasına temel olacak; karar, kontrol ve hesap verme süreçlerinin etkili çalışmasını sağlayacak şekilde hazırlanması ve yayımlanmasına ilişkin usul, esas, ilke ve standartların belirlenmesi olarak tanımlanmıştır.

Mezkûr Yönetmelik’in “Faaliyet hesapları” başlıklı 365’inci maddesinde, faaliyet hesaplarının kurumun faaliyet dönemine ilişkin olarak tahakkuk eden her türlü gelir ve giderlerinin ekonomik sınıflandırmaya uygun olarak izlenmesi ve faaliyet sonuçlarının üretilmesi için kullanılacağı; 600-Gelirler Hesabının işleyişinin anlatıldığı 369’uncu maddesinin birinci fıkrasında ise, tahakkuk bölümünden verilen tahakkuk bordrolarının toplamından gelir yazılması gereken tutarların bu hesaba alacak, 120-Gelirlerden Alacaklar Hesabına borç kaydedilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Yukarıdaki Yönetmelik hükümlerinden de anlaşılacağı üzere gelirler, gelir birimi tarafından belgelere dayanılarak tahakkuk ettirilmeli ve bu tutarlar muhasebe birimi tarafından tahakkuk bölümünden (gelir servisi) gelen bordrolar esas alınarak kayıt altına alınmalıdır. Dolayısıyla, tahakkuk ve muhasebe birimlerinin kayıtları arasında bir tutarsızlık söz konusu olmamalıdır.

Yapılan incelemede;

İmar ve Şehircilik Müdürlüğünce tutulan imara ilişkin gelirlerin tahakkuk kayıt tutarları ile mali tablolarda yer alan tutarların farklı olduğu,

İşletme ve İştirakler Müdürlüğünce tutulan işletme hizmetlerine ilişkin gelirlerin tahakkuk kayıt tutarları ile mali tablolarda yer alan tutarların farklı olduğu,

Ulaşım Hizmetleri Müdürlüğünce tutulan ulaşım hizmetlerine ilişkin gelirlerin tahakkuk kayıt tutarları ile mali tablolarda yer alan tutarların farklı olduğu,

Mali Hizmetler Müdürlüğü Gelir Şefliğince tutulan sicil bazlı alacak tahakkuk kayıtlarının tutarları ile mali tablolarda yer alan tutarların farklı olduğu tespit edilmiş ancak, ilgili müdürlüklerden farklı zamanlarda istenen yıl sonu tahakkuk kayıt tutarlarının birbirleriyle uyumsuz olması nedeniyle hata tutarına ulaşılamamıştır.

Söz konusu tespitlere İdarenin 2018 ve 2019 Sayıştay Denetim Raporlarında da yer verilmiş; ilgili müdürlüklerde tutulan tahakkuk kayıtlarında yer alan tutarların, muhasebe kayıtlarındaki tutarlarla uyumlulaştırılmasının yapılmadığı anlaşılmıştır.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; ilgili tutarların düzeltilmiş olduğu ve bundan sonra dikkat edileceği ifade edilmişse de, düzeltme işlemlerine ilişkin kanıtlayıcı belge gönderilmemiştir. Yapılan hatalı kayıtlar nedeniyle, 2021 yılı bilançosunda 120-Gelirlerden Alacaklar Hesabı ile faaliyet sonuçları tablosunda 600-Gelirler Hesabı hatalı tutarlarla yer almaktadır.

Sonuç olarak, İdarenin gelir tahakkuk kayıtlarındaki tutarlar ile muhasebe kayıtlarındaki tutarların birbiri ile uyumlu olması gerekmektedir.