Gerek kamuda gerekse özel sektörde istihdam edilen personellerin, istihdam

şekillerine göre prime esas kazanç hesaplamasına dahil edilecek ödemelerinin neler olduğu 5510 sayılı Kanunda açıkça sayılmaktadır.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 49’uncu maddesinde, sözleşmeli personel hakkında bu Kanun’la düzenlenmeyen hususlarda vize şartı aranmaksızın 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4’üncü maddesinin (B) fıkrasına göre istihdam edilenler hakkındaki hükümlerin uygulanacağı belirtilmiştir. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından çıkarılan 2009/37 sayılı Genelge’nin 2.2.9’uncu maddesinde ise 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4’üncü maddesinin (B) bendi kapsamında geçici olarak sözleşme ile çalıştırılan personelin 5510 sayılı Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılacağı hüküm altına alınmıştır.

5510 sayılı Kanun’un “Prime Esas Kazançlar” başlıklı 80’inci maddesinin birinci fıkrasında Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançları hakkında açıklamalara yer verilmiş, (a) bendinin (2) numaralı alt bendinde prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakın prime esas kazanç hesabına dâhil edilmesi gerektiği ifade edilmiştir.

Aynı fıkranın (b) bendinde istisna hükümleri açıklanmış, (c) bendinde ise bu istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemelerin prime esas kazanca tabi tutulacağı hüküm altına alınmıştır. Dolayısıyla 5510 sayılı Kanun’da sayılan ve Kanun’un yürürlük tarihinden sonra çıkan başka bir Kanun veya Kanun Hükmünde Kararname ile getirilen istisnalar dışında sözleşmeli personele yapılan tüm ödemeler prime esas kazanca dâhil edilecektir.

Belediye ve bağlı kuruluşlarda çalışan sözleşmeli personele temel olarak üç çeşit ödeme yapılmaktadır. Bunlar; sözleşme ücreti, ek ödeme ve sosyal denge ödemesidir. Sözleşme ücretinin prime esas kazanca dâhil olduğu konusunda herhangi bir tereddüt bulunmamaktadır. 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 9’uncu maddesi uyarınca ödenen ek ödeme hakkında ise aynı maddenin dokuzuncu fıkrası ile istisna hükmü getirilmiş ve bu ödemenin prime esas kazanç tutarına dâhil edilmeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Avcılar Belediyesi’nin Sosyal Güvenlik Kurumu’na ödediği prim giderlerinin incelenmesi sonucunda; sözleşmeli personele yapılan sosyal denge tazminat ödemelerinin prime esas kazanca dâhil edilmediği, bu suretle işveren ve işçi hisselerinin eksik hesaplandığı tespit edilmiştir.

Sosyal denge tazminat ödemesi 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 15’inci maddesinde düzenlenmiştir. Ne söz konusu maddede ne de bu maddede atıf yapılan 4688 sayılı Kanun’un ilgili maddelerinde bu ödemenin prime esas kazancın tespitinde istisna edileceğine dair bir hüküm mevcuttur. Bu nedenle sözleşmeli personele yapılan sosyal denge tazminatı ödemelerinin prime esas kazancın tespitinde dikkate alınarak prim matrahına eklenmesi gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında özetle; Konu ile ilgili Sayıştay Başkanlığı 6. Dairesinin 219 ilam no ve 2013/212 tarih ve sayılı temyiz kurulu kararına istinaden işlem yapıldığı, bu amaçla ödenen tutarların bir kamu zararı oluşturmadığı, konunun ilgili kurumu olan Sosyal Güvenlik Kurumundan bilgi talep edilerek gerekli düzeltmelerin yapılacağı belirtilmiştir.

Sonuç olarak Kamu idaresinin cevabının ekinde yer alan Karar, Sayıştay 6. Dairesi’nin 10.03.2015 tutanak tarihli, 219 ilam numaralı, 212 numaralı Kararı olup, Sayıştay Temyiz Kurulu kararı değildir. Söz konusu Karar’da bulgu konusuna benzer husus yargılamaya esas rapora konu edilmiş ve sosyal güvenlik primi kesintilerinin Sosyal Güvenlik Kurumuna ait bir gelir olması, söz konusu kurumun kendi bütçesini ilgilendirmesi nedeniyle sözleşmeli personellerin almış oldukları sosyal denge tazminatı tutarlarından belediyece sosyal güvenlik prim kesintisi yapılmamasının “belediye bakımından kamu zararı oluşturmadığına” oy çokluğu ile karar verilmiştir.

Sözleşmeli personele ödenen sosyal denge tazminatı ödemelerinin prime esas kazanca dahil edilmemesi sebebiyle Sosyal Güvenlik Kurumu gelir kaybına uğramaktadır. Bu bağlamda bulgu konusu yapılan husus Belediye için bir kamu zararı isnadı taşımamakta, idarenin hatalı uygulaması sebebiyle Sosyal Güvenlik Kurumunun gelir kaybına uğramasının önüne geçilmesi amaçlanmaktadır.

Mevcut uygulamanın ivedilikle düzeltilerek hem belediye tarafından mevzuata uygun hareket edilmesi hem de ilgili kurumların gelir kaybının önüne geçilmesi sağlanmalıdır. Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.