Şirketin “120 Alıcılar” ve “136 Diğer Çeşitli Alacaklar” hesabında takip edilen alacaklarından tahsili şüpheli hale gelenlerin “128 Şüpheli Ticari Alacaklar” hesabı ile "138 Şüpheli Diğer Alacaklar" hesabına aktarılmadığı tespit edilmiştir.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “Defter tutma yükümlülüğü” başlıklı 64'üncü maddesinde, her tacirin ticari defterlerini işletmenin faaliyetleri ve finansal durumu hakkında fikir verebilecek şekilde tutmak ve bu amaçla defterlerinde, ticari işlemleriyle ticari işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini açıkça görülebilir bir şekilde ortaya koymak zorunda olduğu; böylece işletme faaliyetlerinin oluşumu ve gelişmesinin bu defterlerden izlenebileceği belirtilmiştir. Ancak, Kanun'un defter tutma, envanter, mali tabloların düzenlenmesi, saklama ve ibraz hükümlerinin 213 sayılı Vergi Usul Kanunu (VUK) ile diğer vergi kanunlarının aynı hususları düzenleyen hükümlerinin uygulanmasına engel teşkil etmeyeceği de hüküm altına alınmıştır.

26.12.1992 tarih ve 21447 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 1 Seri No’lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nin “Tekdüzen Hesap Çerçevesi, Hesap Planı ve Hesap Planı Açıklamaları” başlıklı (c) bendinde, ödeme süresi geçmiş bu nedenle vadesi bir kaç defa uzatılmış veya protesto edilmiş, yazı ile birden fazla istenmiş ya da dava veya icra safhasına aktarılmış senetli ve senetsiz alacaklar şüpheli alacak olarak tanımlanmıştır. Tahsili şüpheli hale gelmiş olan bu alacakların ilgili hesapların alacağı karşılığında, “128 Şüpheli Ticari Alacaklar” veya "138 Şüpheli Diğer Alacaklar" hesabına borç yazılarak normal alacaklardan çıkarılması ve şüpheli hale geldiği tarih itibariyle de muhasebenin temel ilkelerinden olan ihtiyatlılık ilkesi gereği karşılık ayrılması gerekmektedir.

Yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda, Şirket muhasebe kayıtlarında yer alan ödeme süresi geçmiş, protesto edilmiş veya yazı ile birden fazla istenmiş, detayı tabloda gösterilen alacaklar mevcut olmasına rağmen, bu alacakların “128 Şüpheli Ticari Alacaklar” hesabı ile “138 Şüpheli Diğer Alacaklar” hesabına alınmadığı görülmektedir.

Tablo 5: Tahsili Şüpheli Hale Gelen Alacaklar Tablosu

Rapor cevabında tarafımıza ek olarak sunulan 11.05.2022 tarih ve 571 no’lu mahsup işlem fişi ile bulguda belirtilen hususlara ilişkin düzeltme kayıtlarının Şirket tarafından gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır. Bununla birlikte, 2021 mali yılı sona erdikten sonra gerçekleştirilen düzeltme kayıtlarının, 2021 yılı bilançosundaki hataya etkisi bulunmamaktadır.

Sonuç olarak, “128 Şüpheli Ticari Alacaklar” hesabı ile “138 Şüpheli Diğer Alacaklar” hesabının tabloda detayı gösterildiği üzere toplamda olması gerekenden 7.474.010,86 TL eksik, “120 Alıcılar” hesabı ile “136 Diğer Çeşitli Alacaklar” hesabının ise toplamda bu tutarda fazla olması 2021 yılı mali tablolarında hataya sebebiyet vermiştir.