Çubuk Belediyesinin mülkiyetinde bulunan taşınmazların cins tashihi ve değerleme çalışmaları tamamlanamadığından, mali tabloların söz konusu varlıklara ilişkin doğru ve güvenilir bilgi sunmadığı görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 3’üncü maddesinde, kamu kaynağı olarak sayılan taşınmazların, mali saydamlığı ve hesap verebilirliği sağlayacak şekilde kayıtlara alınması gerekmektedir. Bu itibarla, taşınmazların fiili envanterinin yapılması ve mevzuata uygun olarak belirlenen değerler üzerinden mali tablolara yansıtılması önem arz etmektedir.

Kamu idarelerince yapılacak envanter çalışmaları, 02.10.2006 tarih ve 26307 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik’te düzenlenen kayıt işlemleri çerçevesinde yürütülmektedir.

Anılan Yönetmelik’in 5’inci maddesinde; taşınmazların, maliyet bedeli veya rayiç değer üzerinden kayıtlara alınması gerektiği ifade edilmiştir. Benzer bir düzenlemeye taşınmazların muhasebeleştirilmesine ilişkin çerçevenin çizildiği Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 26’ncı maddesinde de yer verilmiştir. Ancak Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik’in geçici 1’inci maddesi ile kamu idarelerine, değer tespitlerini sonuçlandırıp taşınmazlarını gerçek değeri üzerinden raporlamaları için 31.12.2017 tarihine kadar süre tanınmıştır.

Envanteri tamamlanan ve gerçek değeri tespit edilen taşınmazlar, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 188-193’üncü maddeleri arasında yer alan düzenlemeler uyarınca varlığın cinsine göre 250 Arazi ve Arsalar Hesabı, 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı ve 252 Binalar Hesabına kaydedilerek raporlanacaktır.

Yapılan incelemelerde; Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünden alınan bilgiler ile Belediye kayıtlarında yer alan taşınmaz sayısının yaklaşık olarak birbiriyle tutarlı olduğu görülmüştür. Ancak taşınmazların mevcut kullanım şeklinde meydana gelen değişikliklerin dikkate alınmadığı, mezkûr Yönetmelik’in 10’uncu maddesinde öngörülen cins tashihi işlemlerinin yapılmadığı ve envanter ile muhasebe kayıtlarında mevzuatta öngörülenin aksine fiili durumun yerine tapuda kayıtlı durumun esas alındığı görülmüştür.

Öte yandan, Belediye taşınmazları için 2010 yılında rayiç değer tespit çalışması yapılmış ve aynı yıl tüm taşınmazlar bu değer üzerinden topluca muhasebe kayıtlarına aktarılmıştır. Bu tarihten sonra Emlak ve İstimlak Müdürlüğü ile Mali Hizmetler Müdürlüğü arasında herhangi bir bilgi alışverişi olmadığından, yeni edinilen ve elden çıkarılan taşınmazlara ilişkin muhasebe kayıtları yapılamamıştır. Taşınmazların envanter kayıtlarının toplu olarak yapılması ve son sekiz yılda taşınmazlara ilişkin bilginin muhasebe birimine intikal etmemesi nedeniyle her bir taşınmazın müstakil olarak değerinin Belediyece bilinmediği anlaşılmıştır. Bu durum söz konusu duran varlıklara ilişkin mevzuat gereği yapılması gereken amortisman işlemlerinin de hatalı bir şekilde yapılmasına neden olmaktadır.

Sonuç olarak, mali tabloların Belediyenin taşınmazlarına ilişkin doğru ve güvenilir bilgi sunmasını teminen cins tashihi ve değerleme çalışmalarının en kısa sürede tamamlanması, bu çalışmalar nihayete erdirilene kadar da muhasebe kayıtlarının fiili durum esas alınarak yapılması gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Çubuk Belediyesine ait gayrimenkullerin değer tespitleri yapılmış, Emlak İstimlak Müdürlüğünün l8.03.20l9 tarih ve 35694 sayılı yazısıyla Mali Hizmetler Müdürlüğüne teslim edilmiş ve gerekli muhasebe kayıtları yapılarak ekte dosya tarafınıza sunulmuş olup bundan sonraki süreçte konuya gerekli hassasiyet gösterilerek bulgunun düzeltilmesi doğrultusunda işlemler yapılmaya devam edilecektir.” denilmiştir.

Sonuç olarak İdare tarafından verilen cevapta, gayrimenkullerin değer tespitlerinin yapılarak belirlenen bedellerin muhasebe sistemine aktarıldığı ifade edilmişse de söz konusu düzeltme işlemleri 2018 yılı mali tablolarını etkilemediğinden Bilançonun 250, 251 ve 252 nolu hesaplara ilişkin doğru ve güvenilir bilgi sunmadığı yönündeki değerlendirmemiz devam etmektedir.