Mahalli İdareler Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği’nin; 20’nci maddesinin 1’inci fıkrasının (c) bendinde;

“ Bu Yönetmelik kapsamı dışında bulunan daha üst görevlerde, en az altı ay süreyle çalışmış olanlar, aranan şartları taşımaları kaydıyla, bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde yer alan “yönetim”,“araştırma, planlama ve savunma hizmetleri”) (…) hizmetleri gruplarında gösterilen kadrolara sınavsız atanabilir. Bu Yönetmelik kapsamındaki diğer kadrolara sınavsız atanmak için altı ay çalışmış olmak şartı aranmaz.”

7’nci maddesinde;

“(1) 5 inci maddenin birinci fıkrasında sayılan unvanlara görevde yükselme suretiyle yapılacak atamalarda aşağıdaki özel şartlar aranır.

1. Müdür ve şube müdürü kadrosuna atanabilmek için;

   
   

   1. 657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinin (B) bendinde belirtilen atanma şartlarını taşımak,

   2. Fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olmak,

      
      

   3. Ekli (1) sayılı listede sayılan ve teknik öğrenim gerektiren müdürlüklere atanabilmek için; yükseköğretim kurumlarının, kadronun görev alanı ile ilgili eğitim ve öğretimde bulunan en az dört yıllık bölümlerinden veya bu bölümlere denkliği kabul edilen yurtdışındaki yükseköğretim kurumlarının ilgili bölümlerinden mezun olmak,

   4. Ekli (2) sayılı listede sayılan müdürlükler için son müracaat tarihi itibariyle iki yılı uzman, sivil savunma uzmanı, şef, ayniyat saymanı, kontrol memuru, eğitmen veya muhasebeci kadrosunda çalışmış olmak,” hükümleri yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre; üst görevlerden alt görevlere yapılacak atamalarda sınav şartı aranmamaktadır. Ancak sınav dışındaki diğer şartların sağlanması gerekmektedir. Müdürlük kadrolarının da içinde yer aldığı “yönetim, araştırma, planlama ve savunma hizmet” gruplarında bulunan kadrolara yapılacak atamalarda aranan sınav dışındaki diğer şartlar ise daha üst görevde en az 6 ay çalışmış olmak ve atamanın yapılacağı müdürlük kadrosu için öngörülen öğrenim ve hizmet süresine ilişkin şartların sağlanmış olmasıdır.

Müdürlük gibi görev alanı itibariyle özel bilgi ve tecrübe gerektiren kadrolara yapılacak sınavsız atamalar için getirilen bir üst görevde 6 ay çalışmış olma şartı önemlidir. 2009 yılından önce yürürlükte bulunan ilgili Yönetmeliklerde bulunmayan bu şart, 2009 yılında yapılan değişiklik ile Yönetmelik’e eklenmiştir. Eklenen bu madde ile olası suiistimallerin önüne

geçilmesinin amaçlandığı düşünülmektedir. Bu itibarla başkan yardımcılığı kadrosuna atanıp hemen akabinde makul bir süre geçmeden müdür kadrosuna yapılacak atamaların Yönetmelik’in ruhuna aykırı olacağı düşünülmektedir.

İdarenin 2018 yılı mali işlemlerinin incelenmesi neticesinde; belediyenin başkan yardımcılığı kadrosunun, müdürlük kadrolarına sınavsız ve koşulsuz atamanın bir aracı olarak kullanıldığı görülmüştür. Aşağıda tablo olarak gösterildiği üzere, ilgili kişilerin müdür kadrosuna atanmadan önce başkan yardımcılığı kadrosunda bulunma süreleri ortalama 6 aydır. Kişiler arasında mevzuatta öngörülen minimum süre olan 6 aylık bekleme süresini doldurmayanlar da bulunmaktadır. Belediyenin hizmet götürdüğü coğrafi alan ve hizmetlerini ulaştırdığı nüfus göz önüne alındığında ortalama 6 ay olan Başkan yardımcılığında bekleme süresinin makul olmaktan uzak olduğu düşünülmektedir.

Bununla birlikte başkan yardımcılığından müdürlüğe yapılan bazı atamalarda sınav dışındaki koşulların sağlanmadığı görülmüştür. Yönetmelik hükümlerine göre ilgili atamaların yapılabilmesi için kadronun gerektirdiği sınav dışındaki tüm şartların sağlanmış olması gerekmektedir. Bu koşullar ise eğitim ve hizmet şartıdır. Yapılan incelemede ise, yapılan atamalarda bu koşullardan birinin veya bir kaçının sağlanmadığı görülmüştür. Aşağıdaki tabloda durum ayrıntılı olarak gösterilmiştir.

Tablo 6: Mevzuata Aykırı Olarak Başkan Yardımcılığından Müdürlük Kadrosuna Atanan Personel

Belediyenin önemli bir yönetim kadrosu olan başkan yardımcılığının, müdürlük kadrolarına sınavsız ve gerekli koşullar sağlanmadan yapılan geçişlerin aracı haline gelmesinin mevzuata ve kamu menfaatlerine uygun olmadığı düşünülmektedir. Bu itibarla, Belediyenin hizmet götürdüğü coğrafi alan ve nüfusun büyüklüğü göz önünde tutularak, başkan yardımcılığı kadrosunun amacına uygun kullanılması, mevzuata aykırı olarak gerçekleştirilen atamaların ise iptal edilmesinin gerektiği değerlendirilmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “4 Temmuz 2009 tarih ve 27278 sayılı Mahalli İdareler personelinin görevde yükselme ve unvan değişikliği esaslarına dair yönetmeliğin 20. maddesinin (b) bendinde "mahalli idarelerde ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarında daha önce bulunan görevler ile bu görevlerle aynı düzey görevlere veya alt görevlere, görevde yükselme eğitimi ve sınavına tabi tutulmadan atama yapılabilir." hükmüne yer verilmiştir. Yine aynı yönetmeliğin “Hizmet Grupları arasında geçişler” başlıklı 20. maddesinin (c) bendinde; Bu yönetmelik kapsamı dışında bulunan daha üst görevlerde en az altı ay süreyle çalışmış olanların "aranan şartları taşımaları kaydıyla" (657 Sayılı DMK 68/B şartını taşıması gerekmekte olup) Müdür olarak atanmak için en az altı ay Başkan Yardımcısı kadrosunda bulunması şartı getirilmiştir.

Diğer taraftan 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun ‘Memurların kurumlarınca görevlerinin ve yerlerinin değiştirilmesi’ başlıklı 76. maddesinde yer alan, kurumlar görev ve unvan eşitliği gözetmeden kazanılmış hak aylık dereceleri ile memurları bulundukları kadro derecelerine eşit 68. maddesindeki esaslar çerçevesinde daha üst kurum içinde aynı veya başka yerlerdeki diğer kadrolarda naklen atayabilirler.

"Kazanılmış Haklar" başlıklı 22’nci maddesinde de anılan yönetmelik kapsamında bulunan unvanları, daha önce ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak kazananların ve bu kadrolara atananların haklarını saklı olduğu belirtilmiştir. Bulgu da yer alan “tablo:8” de bahsi geçen H.E’ in başkan yardımcısı kadrosunda 6 ay bulunmuş olma şartına haiz olmadığı gerekçesiyle atama işleminde kurumumuz tarafından gerekli işlemler yapılmıştır. Yine aynı tablo da yer alan ve öğrenim şartı eksikliği belirtilen M.Ç. için ise öğrenim değişikliği söz konusudur. Aşağıda yer alan tablo da, ilgi tablo:6 de yer alan ilgililerin memuriyet girişleri ve başkan yardımcısı kadrolarına atandıkları tarihlerdeki hizmet sürelerine yer verilmiştir:

Tablo:6 de isimleri yazılı personellerimiz, başkan yardımcısı kadrolarına atamalarının yapılmadığı tarihlerden önce de birim müdürlüğü görevini yürütmüşler ve halen bu görevlerine devam ettiklerinden söz konusu atamaların sebep olacağı herhangi bir kamu zararının da oluşmadığı düşünülmektedir.

Belediye Başkan Yardımcısı unvanlı kadrodan 6 ay gibi makul süre kalınıp müdür unvanlı kadroya atanmanın, Görevde yükselme mahiyetinde bir atama olmaması sebebiyle ilgililerin Belediye Başkan Yardımcısı kadrosuna asaleten atanmak suretiyle bu unvanı ihraz etmiş oldukları, bahse konu kadroya ilişkin kanunda belirtilen diğer şartlara (657 Sayılı DMK 68/B) uygun olduğu ve müdür kadrosuna atamalarda kanuna aykırılığın bulunmadığı değerlendirilmektedir.

Sonuç itibari ile Başkan yardımcısı kadrolarından müdür kadrolarına yapılan atamaların görevde yükselme niteliği taşıyan bir atama olmadığı, bu nedenle adı geçenlerin atamalarında 657 Sayılı DMK nun 1. - 4. Dereceli kadrolara atanma şartları öngörülerek işlem tesis edilmiştir.” denilmektedir.

Sonuç olarak Başkanlığımıza gönderilen kamu idaresi cevabında; Yönetmelik hükümlerine göre üst görevlerde 6 ay çalışmış olmanın alt görevlere atanmada yeterli olacağı, yapılan atamaların görevde yükselme mahiyetinde olmadığı ve ilgililerin yapmış oldukları görevlerin kazanılmış hak oluşturduğu, bu nedenlerle de ilgili atamaların mevzuata uygun olduğu belirtilmiştir.

Bulguda da belirttiğimiz üzere üst görevlerden alt görevlere yapılacak atamalarda muaf tutulan tek alan sınav şartıdır. Bu husus ilgili Yönetmelik de "Bu Yönetmelik kapsamı dışında

bulunan daha üst görevlerde, en az altı ay süreyle çalışmış olanlar, aranan şartları taşımaları kaydıyla, bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde yer alan “yönetim”,“araştırma, planlama ve savunma hizmetleri”) (…) hizmetleri gruplarında gösterilen kadrolara sınavsız atanabilir" hükmü ile açıklığa kavuşturulmuştur. Burada belirtilen “aranan diğer şartlar” ise aynı Yönetmelik de müdür kadroları için öngörülen hizmet ve öğrenim özel şartlarıdır. Kamu idaresi cevabında aranan diğer şartlar ifadesi ile 657 sayılı Kanundaki genel şartların belirtildiğini iddia etse de tarafımızca bu görüşe katılmak mümkün değildir. Kanun hükümleri Yönetmelik hükümlerine göre üst norm oluşturduğu için, Yönetmelik de böyle bir atıf yapılmasına ihtiyaç bulunmamaktadır. Her koşulda Kanunda belirtilen genel şartların aranması zorunludur. Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği ise atanmada 657 sayılı Kanundaki genel şartların dışında özel şartların arandığı kadroları düzenlemektedir. Müdür kadroları da bu özel kadrolardan biridir ve bu kadroya atanmada Yönetmelik özel şartlar belirlemiştir. Bu nedenlerle Yönetmelik de “aranan diğer şartlar” ifadesi ile kast edilenin Yönetmelik de belirtilen sınav dışındaki diğer şartlar olduğu değerlendirilmektedir. Müdürlük kadroları özel bilgi birikimi ve uzmanlık gerektiren kadrolardan olduğu için Yönetmelik de bu kadrolar için öğrenim ve hizmet süresi şartları belirlenmiştir. Ancak yapılan incelemede bulgudaki tabloda belirtilen kişilerin sınav dışındaki şartlardan bazılarını sağlamadıkları tespit edilmiştir.

Kamu İdaresi cevabında; M.Ç adlı personelin daha sonra öğrenim yönünden atanma şartını sağladığı ifade edilmiş olsa da, ilgili kişi 2018 yılı içerisinde bu şartı sağlamamaktadır. Kaldı ki ilgili personel daha sonra öğrenim yönünden atanma şartını sağlamış olsa bile hizmet süresi yönünden atanma şartını sağlamamaktadır. Bu sebeplerle ilgili atama mevzuata aykırıdır.

Ayrıca kamu idaresi tarafından yapılan atamaların kazanılmış hak teşkil ettiği belirtilse de açık hata kapsamındaki hukuki işlemlerin süresiz geri alınabileceği Danıştay kararları ile de sabittir. Danıştay kararlarında atama şartlarını taşımama açık hata olarak kabul edilmektedir

Açıklanan nedenlerle mevzua aykırı olarak gerçekleştirilen atamaların iptal edilmesi gerekmektedir.

Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.