Büyükşehir Belediyesine, çeşitli kamu kurumları tarafından tahsis edilen taşınmazların tahsis amacı dışında kullanıldığı ve bu yüzden belediyenin zarara uğratıldığı görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Üst Yöneticiler” başlıklı 11’inci maddesinde belediyelerde üst yönetici belediye başkanı olarak belirlenmiştir. Aynı maddenin ikinci fıkrasında; “Üst yöneticiler, (…) sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye

kullanımının önlenmesinden, (…) mahallî idarelerde ise meclislerine karşı sorumludurlar.” denilmektedir. Bu mevzuat hükmünden anlaşılacağı üzere taşınmazların kurumun kaynakları arasında yer aldığı kaynaklarının korunmasının, kayıp ve kötüye kullanımın önlenmesinin belediye başkanı sorumludur.

5018 sayılı Kanun’unun “Taşınmaz tahsisi” başlıklı 47’nci maddesinin birinci fıkrasında; “Kamu idareleri, kanunlarında veya Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde belirtilen kamu hizmetlerini yerine getirebilmek için mülkiyetlerindeki taşınmazlarla Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerleri, birbirlerine ve köy tüzel kişiliklerine bedelsiz olarak tahsis edebilirler. Tahsis edilen taşınmaz, amaç dışı kullanılamaz.”

“Mal yönetiminde etkililik ve sorumluluk” başlıklı 48'inci maddesinin üçüncü fıkrasında; “Kamu idarelerine ait malları edinme, kiralama, tahsis, yönetim, kullanma ve elden çıkarma işlemleri, mevzuatında öngörülen kurallar dâhilinde hizmetin amacına uygun olarak verimlilik ve tutumluluk ilkesine göre yapılır. Bu ilkeye aykırı eylem ve işlemlerden doğacak zararlardan, malların yönetimi veya kullanılması hususunda yetki verilenler sorumludur.”

hükümleri yer almaktadır.

Anılan Kanun’a dayanılarak çıkarılan 10.10.2006 tarihli ve 26315 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Tahsis ve Devri Hakkında Yönetmelik’te tahsis işlemlerinin usul ve esasları belirlenmiştir. Yönetmelik’in 7’nci maddesinde, tahsisli taşınmazlarla ilgili her türlü malî yükümlülükler ve diğer giderlerin, tahsis yapılan kamu idaresi tarafından üstlenileceği; 8’inci maddesinde, adına tahsis yapılan kamu idaresinin, tahsisli taşınmazın işgal ve tecavüzlere karşı korunması ile ilgili her türlü tedbiri almak, işgal ve tecavüz halinde yasal yollara başvurmak ve durumu Hazineye ait taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler için defterdarlık veya mal müdürlüklerine, diğerlerinde taşınmaz maliki kamu idaresine bildirmek zorunda olduğu; 9’uncu maddesinde, taşınmazın tahsis amacı dışında kullanılması veya maliki kamu idaresinin izni olmaksızın üçüncü kişilere kullandırılması, en az iki yıl boş bırakılması veya hiç kullanılmaması, tahsis amacının değişmesi ve ortadan kalkması hallerinde, tahsis yapılan kamu idaresinin görüşü alınmaksızın tahsisi yapan kamu idaresinin merkez veya taşra birimlerince resen kaldırılabileceği belirtilmektedir.

Diğer taraftan 19.06.2007 tarihli ve 26557 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik’in 70’inci maddesinde yer alan “Tahsisli veya

kiralanmış yerlerin yetkili İdarenin bilgisi dışında kullanılması veya kullandırılması, ecrimisil alınmasını gerektirir.” hükmü gereği amacı dışında kullanılan taşınmazlar için tahsis eden idare tarafından ecrimisil de alınabilecektir.

Yapılan incelemelerde, 6 adet taşınmazın; mezarlık yeri, çöp transfer alanı ve çöp depolama alanı, sebze hali ve hayvan barınağı yapılması ve kamunun bedelsiz kullanımına sunulması, ticari amaç ve üçüncü kişilere kullandırılmaması şartıyla Belediyeye tahsis edildiği, ancak gerek işlem dosyasında yer alan fotoğraf/saha görüntülerinden gerekse fiilen belediye personeli eliyle yürütülen çalışmaya binaen taşınmazların tahsis amaçları dışında kullanıldığı ya da amacı kapsamında herhangi bir kullanım yapılmadığı tespit edilmiştir.

Aşağıdaki tabloda tahsis edilen taşınmazların hangi amaçla tahsis edildiği ve taşınmazın fiili olarak nasıl kullanıldığı yer almaktadır. Buna göre tablodaki 1, 4 ve 5 numaralı taşınmazların tahsis amacı dışında zeytinlik olarak kullanıldığı, 6 numaralı taşınmazın ise tarla olarak kullanıldığı görülmektedir.

Tablo 13: Amacı Dışında Kullanılan Taşınmazlar

Nitekim 943-944 parsel numaralı taşınmazın amacı dışında kullanımı neticesinde Dörtyol Milli Emlak Müdürlüğü tarafından 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Ecrimisil ve tahliye” başlıklı 75’inci maddesi ve Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin “Ecrimisilin tespit ve takdir edilmesi” başlıklı 85’inci maddesi gereği 5 yıl geriye gidilerek toplamda 1.023.924,22 TL tutarında ecrimisil tahakkuku yapılmıştır. Şöyle ki Hatay Valiliği Devir Tasfiye ve Paylaştırma Komisyonunun 27.05.2015 tarih ve 130 nolu kararı ile mezkûr taşınmaz Belediye adına çöp depolama alanı olarak tahsis edilmiş, ancak Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığınca, hafriyat alanı olarak hafriyat toprağı dökümü yapıldığı ve bu

dökümlere istinaden bedellerin tahsilatının yapıldığı görülmüştür. 944 parsele ilişkin Dörtyol Milli Emlak Müdürlüğünce 5 yıllık 1.051.167,20 TL 22.10.2021 tarihinde amaç dışı kullanım yapıldığı gerekçe ile ecrimisil ihbarnamesi iletilmiştir. Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığınca ecrimisil ihbarnamesine revize talebinde bulunulmuş olup gelen düzeltme ecrimisil ihbarnamesine istinaden 07.02.2022 tarihinde 1.023.924,22 TL ecrimisil bedeli tahakkuk ettirilmiştir.

Sonuç olarak, belirli bir amaca yönelik olarak tahsis edilen taşınmazın, ilgili mevzuat ve tahsis gerekçesine uygun kullanılması için gerekli işlem ve karar sürecinin başlatılması kamu kaynağının etkili ve ekonomik kullanımı bakımından önem arz etmektedir.