Belediyenin irtifak hakkı tesis edilen taşınmazlarının ilgili muhasebe kayıtlarında izlenmediği hususu ile mevzuat hükümlerine aykırı hareket edildiği tespit edilmiştir.

Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğünün 26.11.2014 tarih ve 13278 sayılı Taşınmazlara İlişkin İşlemler konulu yazısında; genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde milli emlak birimleri, diğer idarelerde ise yetkili birimler tarafından yapılan her bir kiralama sözleşmesi ve irtifak hakkı tesisine ilişkin belgeler ile ödeme tarihlerini gösteren formun birer örneğinin üç iş günü içinde muhasebe birimlerine intikal ettirilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Muhasebe birimlerinin kendilerine intikal eden belgelere dayanarak muhasebeleştirme işlemlerini yapabilmelerini teminen, detaylı hesap planlarına açılan yeni hesaplar ile bu hesaplara ne şekilde kayıt yapılacağı açıklanmıştır. Taşınmazlardan üzerinde irtifak hakkı tesis edilenlerin kayıtlı değerleri ile izlenebilmesi amacıyla Mahalli İdareler Detaylı Hesap Planı’nda 990-Kiraya Verilen, İrtifak Hakkı Tesis Edilen Maddi Duran Varlıkların Kayıtlı Değerleri Hesabı’nın alt kodu olan 990.11-İrtifak Hakkı Tesis Edilenler Hesabına, bu taşınmazlardan elde edilecek irtifak hakkı gelirlerinin yıllar itibarıyla izlenebilmesi amacıyla 993-Maddi Duran Varlıkların Kira ve İrtifak Hakkı Gelirleri Hesabı’nın alt kodu olan 993.02-İrtifak Hakkı Gelirleri Hesabı ihdas edilmiştir. Ayrıca irtifak hakkı tesisi gelirleri tahsil edildiğinde 999-Diğer Nazım Hesaplar Karşılığı Hesabı’na borç, 993-Maddi Duran Varlıkların Kira ve İrtifak Hakkı Gelirleri Hesabı’na alacak kaydedilir.

Belediye hesapları incelendiğinde; 2022 yılında 8 adet, daha önceki yıllarda ise 7 adet olmak üzere toplam 15 adet taşınmaz için irtifak hakkı tesis edilmiş ancak irtifak hakkı tesisine ve bu haklar için belirlenen bedellerin tahsilatına ilişkin yukarıda bahsi geçen ilgili hiçbir hesap kullanılmamıştır.

İdare cevabında, “Bilgi İşlem Müdürlüğü tarafından Taşınmaz Kayıt ve Kontrol işlemleri ile ilgili bir yazılım programı oluşturulması ve geliştirilmesi ile ilgili çalışmaları sürdürmekte olup, çalışma bu yıl içinde tamamlanacağından, İrtifak Hakkı Tesis Edilen Maddi Duran Varlıkların İlgili Muhasebe Hesaplarında İzlenmesi bu program ile sağlanacaktır.” denmekteyse de 15 adet taşınmaza ilişkin muhasebe kayıtlarının ilave yazılım geliştirilmesini gerektirmeyeceği düşünülmektedir.

Bu itibarla, muhasebenin temel ilkelerinden sosyal sorumluluk kavramı gereği irtifak hakkı tesis edilen taşınmazların ilgili hesaplarda takip edilmesi için gerekli özenin gösterilmesi gerekmektedir.