İdare tarafından yürütülen yapım işlerinde alt yüklenicilerin çalıştırıldığı, ancak çalıştırılan bu alt yükleniciler için idarece herhangi bir onay verilmediği tespit edilmiştir.

Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde alt yüklenici; sözleşme konusu işin nev’i itibariyle bir kısmını yüklenici ile yaptığı sözleşmeye dayalı olarak gerçekleştiren gerçek veya tüzel kişi şeklinde tanımlanmıştır. Aynı Şartnamenin “Alt yüklenicilerin çalıştırılması ve sorumlulukları” başlıklı 20’nci maddesinde ise;

“(…)

1. (Değişik fıkra: 08.08.2019-30856 R.G./26. md., yürürlük: 18.08.2019) İşin tamamı alt yüklenicilere yaptırılamayacağı gibi işin niteliğinden kaynaklanan sebeplerle veya teknik zorunluluklar nedeniyle ihale dokümanında farklı oranlar belirlenmesi durumu hariç, tek bir alt yükleniciye yaptırılacak iş bölümlerinin toplam bedeli sözleşme bedelinin %30’unu; alt yüklenicilere yaptırılacak işlerin toplam bedeli ise sözleşme bedelinin %50’sini geçemez. İhale dokümanında düzenlenmesi kaydıyla doğrudan alt yüklenicilere ödeme yapılabilir.

2. İhale dokümanında, sözleşme imzalanmadan önce alt yüklenicilerin listesinin idarenin onayına sunulmasının istendiği hallerde; İdare, onaya sunulan listede yer alan alt yüklenicileri onaylayıp onaylamadığını, on beş gün içinde yükleniciye bildirir.

3. Yüklenicinin, idare tarafından onaylanan alt yükleniciler ile bunlar işe başlamadan önce sözleşme yapması ve bir örneğini idareye vermesi gerekir.

4. (Değişik: RG-16/7/2011-27996) İdarece onaylanmayan alt yükleniciler hiçbir suretle iş yerinde çalışamaz. Ancak; ihale dokümanında alt yüklenicilere yaptırılması düşünülen işlerin belirtilmesi istenmekle birlikte yüklenici teklifi kapsamında liste vermese dahi işin yürütülmesi sırasında yüklenici tarafından ihtiyaç duyulması halinde idarenin onayı ile alt yüklenici çalıştırılabilir.

5. İdarece onaylanmış alt yüklenicilerin ve/veya bunlara ait iş kısımlarının işin devamı sırasında değiştirilerek, işin başka alt yüklenicilere yaptırılması da idarenin iznine ve yukarıdaki şartlara tabidir.

(…)” denilmektedir.

Yukarıda yer verilen hükümlere göre; ihale dokümanında, sözleşme imzalanmadan önce alt yüklenicilerin listesinin idarenin onayına sunulmasının istendiği hallerde yüklenicinin alt yüklenici listesini idareye sunarak onay almak zorunda olduğu, idare tarafından onay verilmeyen alt yüklenicilerin ise çalıştırılamayacağı, yapım işlerinde işin tamamının alt yüklenicilere yaptırılamayacağı gibi işin niteliğinden kaynaklanan sebeplerle veya teknik zorunluluklar nedeniyle ihale dokümanında farklı oranlar belirlenmesi durumu hariç olmak üzere tek bir alt yükleniciye yaptırılacak iş bölümlerinin toplamının sözleşme bedelinin

%30’unu, alt yüklenicilere yaptırılacak işlerin toplamının ise sözleşme bedelinin %50’sini geçemeyeceği anlaşılmaktadır.

Ancak yapılan incelemede, idare tarafından yapılan ve aşağıdaki tabloda yer alan yapım işi ihalelerinde alt yüklenici çalıştırılmasına rağmen idareden bir onay alınmadığı, işin ne kadarının alt yükleniciler eliyle yapıldığının belirlenemediği, idare tarafından ise söz konusu hususun takibinin yapılmadığı görülmüştür.

‌Tablo 11: İdarenin Onayı Alınmadan Alt Yüklenici Çalıştırılan İşler

Kamu idaresi cevabında bulgu konusu hususa katılındığı ve gerekli çalışmaların başlatılacağı ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, yapım işlerinde alt yüklenici çalıştırılması halinde idarenin onayının alınması ve onay verilen durumlarda alt yükleniciler tarafından yapılacak iş miktarının mevzuatta belirlenen oranları geçmeyecek şekilde belirlenmesi gerekmektedir.