Şirketin çeşitli kanun hükümlerine göre yapılandırılan ve bir yıldan uzun vadeli hale gelen Sosyal Güvenlik Kurumu prim borçları, 368- Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabı ile 438-Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabında izlenmemektedir.

(1) sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nin “III-C Temel Mali Tabloların Düzenlenme İlkeleri” bölümünün “Yabancı Kaynaklara İlişkin İlkeler” kısmında; işletmenin bir yıl veya normal faaliyet dönemi içinde vadesi gelen borçlarının, bilançoda kısa vadeli yabancı kaynaklar grubu içinde, bir yıl veya normal faaliyet dönemi içinde vadesi gelmemiş borçlarının ise, bilançoda uzun vadeli yabancı kaynaklar grubu içinde gösterileceği ifade edilmiştir.

Yine aynı Tebliğ’in “V-C Hesap Planı Açıklamaları” bölümünde, 368-Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabı açıklamasına göre; bu

hesap, Kanuni süresi içerisinde ödenmeyen vergi ve yükümlülükler ile erteleme ve taksitlendirme süresi bilanço tarihinde bir yıldan az olan vergi ve yükümlülükleri kapsar.

438-Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabının açıklamasına göre de, bu hesap; kamuya olan vergi ve benzeri borçlardan vadesinde ödenmeyip ertelenmiş veya taksite bağlanmış olup bir yıldan daha uzun bir sürede ödenecek olan kısmının izlendiği hesaptır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre, kanuni süresinde ödenmeyen, ertelenen veya taksitlendirilen yükümlülüklerin vadelerine göre 368 veya 438 no.lu hesaplarda izlenilmesi gerekmektedir. Şirket tarafından yapılandırılan sosyal güvenlik kurumu prim borçları aşağıdaki gösterildiği gibidir:

Table 4:Yapılandırma Kanunları Uyarınca Taksitlendirilen Prim Borçlarını Gösteren İcmal

Şirketin hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde; Şirketin Sosyal Güvenlik Kurumuna vadesinde ödenmeyen ve yapılandırılan prim borçlarının olduğu halde, Şirketin mali tablolarında, 368 ve 438 no.lu hesapların yer almadığı ve bahse konu bu yükümlülüklerin 361- Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabında 7.204.813,46 TL’lik (vade farkı hariç) değer ile izlenildiği tespit edilmiştir. Yani yapılandırma işleminden sonra vade farkı dâhil toplam 8.203.745,78 TL’lik tutarın 7.204.813,46 TL’lik kısmı mali tablolara hatalı yansıtılmıştır. Ayrıca bu husus muhasebenin temel ilkelerinden dönemsellik ve tam açıklama kavramı ile bağdaşmamaktadır.

Şirket tarafından vadesi geçen, ertelenen veya taksitlendirilen borçlardan vadeleri bir yıla kadar olanlar 368-Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabında, bir yıldan uzun vadeli olanlar ise 438-Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabında izlenmesi gerekmektedir. Şirket borçlarının mali tablolara tam ve doğru olarak yansıtılması, mali tablo okuyucularına sağlıklı bilgi sunulması konusunda katkı sağlayacaktır.

Yukarıda yer alan denetim tespitlerine binaen, Şirket tarafından düzeltme kayıtlarının yapıldığı ifade edilmiştir.

Ancak, söz konusu düzeltme kaydı incelendiğinde vadesi 2021 yılına rastlayan toplam 2.734.749,26 TL’lik tutarın da 368-Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabı yerine 438-Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabında izlenmeye başlandığı anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, bulguda yer verildiği üzere, 2021 yılında ödenmesi gereken tutarların 368-Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabında izlenmesi gerekmektedir. Ayrıca, söz konusu düzeltme işlemi 2021 yılında gerçekleştirilmiş olup bu durum Şirketin 2020 yılı mali tablolarında; 438-Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabında 5.468.996,52 TL eksik, 368-Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabında 2.734.749,26 TL eksik ve 361-Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabında ise 7.204.813,46 TL fazla olarak yer almasına neden olmuştur.