İdare tarafından ihale edilen yapım işlerinde, işin ihaleye ve sözleşmeye uygun yapıldığını belirleyecek geçici kabul komisyonlarının kabul işlemleri için yerinde denetim ve incelemelerin yapılmadığı görülmüş olup geçici kabul tutanaklarının masa başından imzalandığı tespit edilmiştir.

Geçici kabul işlemlerinde uygulanacak yöntem ve esaslar Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 41 inci maddesi ve Yapım İşleri Muayene ve Kabul Yönetmeliği hükümleriyle düzenleme altına alınmıştır. İlgili madde hükümlerine göre söz konusu iş tamamlandığında, yüklenici idareye dilekçe verecek ve geçici kabul isteğinde bulunacaktır. Yüklenicinin başvurusuna istinaden yapı denetim heyetince ön inceleme yapılır ve eksiksiz tamamlandığı tespit edilirse geçici kabul teklif belgesi yapılarak idareye verilir.

Yapım İşleri Muayene ve Kabul Yönetmeliği’nin “Muayene ve kabul komisyonlarının görevleri” başlıklı 4 üncü maddesi:

“Geçici kabul komisyonu, kurulmasından itibaren en geç on gün içinde işyerine giderek yüklenici tarafından gerçekleştirilen işleri Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 41 inci maddesine göre inceler, muayene eder ve gerekli gördüğü kısımların işletme ve çalışma deneylerini yapar.

Geçici kabule engel bir durum bulunmadığı taktirde, işin geçici kabulünü yapar.” Hükmü,

“Geçici kabul tutanağının düzenlenmesi” başlıklı 7 nci maddesi:

1. Geçici kabul komisyonu işyerine giderek yüklenici tarafından yapılan işleri aşağıda belirtilen esaslara göre muayene eder ve inceler:

   Komisyon, yapmış olduğu inceleme ve muayene sonucunda işi geçici kabule hazır bulduğu taktirde, işin genel durumuna ilişkin görüşleri ile uygun göreceği diğer kayıt ve şartları belirten (Ek–2)’de yer alan “Geçici Kabul Tutanağı”nı düzenler. Bu tutanak komisyon üyeleri ve yüklenici tarafından imzalanır. Kabulün imzalandığı tarih geçici kabul tarihi olarak kabul edilir….” Hükümleri gereği geçici kabul komisyonu muhakkak işi yerinde görmelidir. Aksi takdirde işin şartname ve sözleşmelere uygun yapıldığını tespit etmesi imkansız olacaktır.

   İhale dosyalarında yapılan incelemelerde 157 yatırım proje numaralı 1.143.372.599,19- TL sözleşme bedelli “İl Sınırları İçindeki Ulaşım Yollarında Asfalt Kaplaması, Bakım Ve Onarım Yapılması İşinde” geçici kabul tutanağında 17.12.2018-20.12.2018 tarihleri arasında komisyon tarafından işyerine gidilerek 3 gün içerisinde incelemelerin gerçekleştirildiği belirtilmiştir. Ancak Türkiye’nin en büyük 3 üncü ilinin bir yıllık bütçesinin %25’ine denk gelen tutar ve miktarda bir yapım işinin 3 gün içerisinde fiilen kontrol edilmesi imkansızdır. Sözleşme kapsamında yapılan iş kalemlerinden örnek vermek gerekirse 1.400.000 metre kare asfalt aşınma tabakası yapılmıştır. Bu büyüklükte alanın 3 gün içerisinde incelenmesi mümkün olmayacaktır.

   İdarenin diğer yapım işlerinin bir kısmında da yukarıda ifade edilen hususlar tekrar edilmiştir. Fiilen bu kadar kısa sürede incelenemeyecek büyüklükte alanların üç gün gibi kısa sürede yerinde incelenerek eksiklik görülmediği yönünde tutanaklar imzalanmıştır.

   Bilindiği üzere, geçici kabul yapılması yükleniciden kesilen teminatların iade edilmesi, yapı ile ilgili sorumluluk süresinin başlaması, ihtiyat kesintilerinin iadesi gibi çeşitli sonuçlar ortaya çıkaracaktır. Yapım ihalelerinin en önemli süreçlerinden biri olan geçici kabul işlemlerinin masa başından yapılması, belediye için önemli sorunları beraberinde getirecektir. Bu sebeple kabul komisyonlarının kabul işlemlerini yerine getirirken özen yükümlülüğüne uyulması gerekmektedir.