Şirketin belirli bir vadede ödenmek üzere taksitlendirilen sosyal güvenlik prim borçlarının 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabında izlendiği, taksitlendirme tarihi itibarıyla ödenmemiş prim borçlarının işlemiş gecikme zamlarının ve borç toplamının taksitlendirilmesinden kaynaklanan ve ödeme planıyla belirlenen vade içerisinde ödenecek tecil faizlerinin muhasebe kayıtlarına alınmaması nedeniyle şirket mali tablolarında gösterilmediği anlaşılmıştır.

1 sıra no’lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nin “Muhasebenin Temel Kavramları” başlıklı I. Bölümünde “Tam Açıklama Kavramının” “mali tabloların bu tablolardan yararlanacak kişi ve kuruluşların doğru karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde yeterli, açık ve anlaşılır olması”nı <span>ifade ettiği, </span>“mali tablolarda finansal bilgilerin tam olarak açıklanması yanında, mali tablo kalemleri kapsamında yer almayan ancak alınacak kararları etkileyebilecek, gerçekleşmesi muhtemel olaylara da yer verilmesi”nin <span>bu kavramın gereği olduğu belirtilmiştir.</span>

Tebliğin “Mali Tablolar İlkeleri” başlıklı III. Bölümünün “A. Mali Tabloların Amaçları” başlıklı alt bölümünde, mali tabloların amaçları “yatırımcılar, kredi verenler ve diğer ilgililer için karar almada ve gelecekteki nakit akımlarını değerlendirmede yararlı bilgiler sağlama ve varlıklar, kaynaklar ve bunlardaki değişiklikler ile işletme faaliyet sonuçları hakkında bilgi sağlama” olarak açıklanmıştır.

Bilanço ilkelerinin amacı ise “sermaye koyan veya sonradan kendilerine ait kârı işletmede bırakan sahip ve hissedarlar ile alacaklıların işletmeye sağladıkları kaynaklar ve bunlarla elde edilen varlıkların muhasebe kayıt, hesap ve tablolarında anlamlı bir şekilde tespit edilmesi ve gösterilmesi yoluyla, belli bir tarihte işletmenin mali durumunun açıklıkla ve ilgililer için gerçeğe uygun olarak yansıtılması” olarak Tebliğin “C. Temel Mali Tabloların Düzenlenmesi” başlıklı alt bölümünün “2. Bilanço İlkeleri” başlıklı kısmında ifade edilmiştir.

Tebliğin, tekdüzen hesap planında yer alan hesapların tanımı ve işleyişinin açıklandığı “Tekdüzen Hesap Çerçevesi, Hesap Planı ve Hesap Planı Açıklamaları” başlıklı V. Bölümünün C - Hesap Planı Açıklamaları bölümünde 368 Vadesi Geçmiş, Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler ve 438 Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesaplarına ilişkin olarak “kanuni süresi içerisinde ödenmeyen vergi ve yükümlülükler ile erteleme ve taksitlendirme süresi bilanço tarihinde bir yıldan az olan vergi ve yükümlülüklerin ve 438 no’lu hesapta kayıtlı vergi ve yükümlülüklerden vadesi bir yılın altına düşenlerin 368 no’lu hesabın alacağına, ödenmeleri halinde hesabın borcuna kaydedileceği, bir yıldan uzun vadeli kamuya olan ertelenmiş veya taksitlendirilmiş borçların 438 no’lu hesaba alacak, vadesi bir yılın altına düşenlerin kısa vadeli yabancı kaynaklarda yer alan ilgili hesaplara aktarılmak suretiyle 438 no’lu hesaba borç kaydedileceği” belirtilmiştir.

1 sıra no’lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nin yukarıdaki düzenlemeleri gereği, mali tabloların bu tablolardan yararlanacak kişi ve kuruluşların doğru karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde yeterli, açık ve anlaşılır şekilde düzenlenmesi gerekmektedir. Mali tablolar yatırımcılar, kredi verenler ve diğer ilgililer için karar almada ve gelecekteki nakit akımlarını değerlendirmede ve varlıklar, kaynaklar ve bunlardaki değişiklikler ile işletme faaliyet sonuçları hakkında yararlı bilgiler sağlayacak şekilde düzenlenmeli, işletmenin belli bir tarihteki mali durumunu açıklıkla ve ilgililer için gerçeğe uygun olarak yansıtmalıdır.

Tebliğ’in “Tekdüzen Hesap Çerçevesi, Hesap Planı ve Hesap Planı Açıklamaları” başlıklı V. Bölümündeki düzenlemeler gereği kanuni süresi içerisinde ödenmeyip ertelenmiş veya taksitlendirilmiş vergi ve benzeri yükümlülüklerden erteleme ve taksitlendirme süresi bilanço tarihinde bir yıldan az olanların 368 Vadesi Geçmiş, Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabında, bir yıldan daha uzun bir sürede ödenecek olanların ise 438 Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabında izlenmesi gerekmektedir.

31.12.2023 tarihi itibarıyla şirketin mali tablolarındaki sosyal güvenlik prim borcu tutarı 40.292.290,93 TL olup 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri hesabında kayıtlıdır. Sosyal güvenlik prim borçları SGK’ya yapılan başvuru ile 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 48’inci maddesine göre 28.11.2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 36 aylık bir ödeme planı çerçevesinde taksitlendirilmiştir. Borç aslı ve gecikme zamları ile birlikte 45.898.294,25 TL prim borcu ve idari para cezasının taksitlendirildiği görülmüş olup aşağıdaki tabloda detayları gösterilmiştir.

‌Tablo 7: Taksitlendirilen Prim ve İdari Para Cezası Borçları

Yukarıdaki taksitlendirme tablosundan şirketin muhasebe kayıtlarında sadece prim borç asıllarının kayıtlı olduğu, 28.11.2023 tarihi itibarıyla prim borçları ve idari para cezalarının işlemiş gecikme zamlarından kaynaklanan 4.780.636,33 TL’nin muhasebe kayıtlarına alınmadığı anlaşılmaktadır. Yine, prim ve idari para cezası borçlarının taksitlendirilmesi sonucu

36 ayda ödenecek 24.450.310,45 TL tecil faizinin de muhasebe hesaplarına alınmadığı görülmüştür.

Şirket tarafından, bulguda tespit edilen hususlarla ilgili muhasebe kayıt ve düzeltme işlemlerinin yapılacağı ifade edilmiştir.

Yukarıda açıklanan gerekçelerle şirketin 31.12.2023 tarihi itibarıyla mali tablolarında yer alan 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı ile bakiyesinin gerçek durumu yansıtmadığı, bu hesapta kayıtlı 40.292.290,93 TL prim ve idari para cezası borç aslının 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri hesabından alınarak 368 Vadesi Geçmiş, Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler ve 438 Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesaplarında izlenmesi, 28.11.2023 tarihi itibarıyla borç aslının işlemiş gecikme zamlarından kaynaklanan 4.780.636,33 TL tutarın (31.12.2023 tarihi itibarıyla ödenen kısmı düşülerek) yine 368/438 hesaplara kaydedilerek izlenmesi, 24.450.310,45 TL tecil faizinin ise nazım hesaplara alınarak muhasebeleştirilmesi ve mali tablolarda gösterilerek dip notlarda açıklanması gerektiği değerlendirilmektedir.