Belediye tarafından sermayesinin tamamına sahip olduğu Agemennon Termal Turizm Elektrik İnşaat, Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketine ayni sermaye olarak konulan 5 adet taşınmaza ilişkin intifa hakkının devri ile ilgili mevzuatın öngördüğü şartların sağlanmadığı ve bu taşınmazların ayni sermaye olarak intifa haklarının devrinin mümkün olmamasına rağmen alınan meclis kararlarının sonrasında Belediye Şirketinin tasarrufuna bırakıldığı görülmüştür.

5393 Sayılı Belediye Kanunu’nun “Meclisin Görev ve Yetkileri” başlıklı 18’inci maddesinin (i) bendinde; bütçe içi işletme ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na tâbi ortaklıklar kurulmasına veya bu ortaklıklardan ayrılmaya, sermaye artışına ve gayrimenkul yatırım ortaklığı kurulmasına karar vermeye, belediye meclislerinin yetkili olduğu belirtilmiştir.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “Sermaye Koyma Borcu” ana başlığı altında bulunan 128’inci maddesinde; taşınmaz mülkiyetinin veya diğer ayni bir hakkın sermaye olarak konulması hâlinde, şirketin bunlar üzerinde tasarruf edebilmesi için tapu siciline tescilin gerekli olduğu belirtilmiştir.

Belirtilen Kanun’un “Ayni Sermaye” ana başlığı altında bulunan “Ayni Sermaye Konulabilecek Malvarlığı Unsurları” başlıklı 342’nci maddesinde; üzerlerinde sınırlı ayni bir hak, haciz ve tedbir bulunmayan, nakden değerlendirilebilen ve devrolunabilen, fikrî mülkiyet hakları ile sanal ortamlar da dâhil, malvarlığı unsurlarının ayni sermaye olarak konulabileceği, hizmet edimleri, kişisel emek, ticari itibar ve vadesi gelmemiş alacakların sermaye olamayacağı hüküm altına alınmıştır.

Aynı Kanun’un “Değer Biçme” başlıklı 343’üncü maddesinde; konulan ayni sermaye ile kuruluş sırasında devralınacak işletmelere ve ayınlara, şirket merkezinin bulunacağı yerdeki Asliye Ticaret Mahkemesince atanan bilirkişilerce değer biçileceği, değerleme raporunda, uygulanan değerleme yönteminin somut olayın özellikleri bakımından herkes için en adil ve uygun seçim olduğu; sermaye olarak konulan alacakların gerçekliğinin, geçerliğinin ve 342’nci maddeye uygunluğunun belirlendiği, tahsil edilebilirlikleri ile tam değerleri; ayni olarak konulan her varlık karşılığında tahsis edilmesi gereken pay miktarı ile Türk Lirası karşılığı, tatmin edici gerekçelerle ve hesap verme ilkesinin icaplarına göre açıklanacağı, bu rapora kurucular ve menfaat sahiplerinin itiraz edebileceği, mahkemenin onayladığı bilirkişi kararının kesin olduğu belirtilmiştir.

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun “İntifa Hakkı” ana başlığı altında bulunan “Konusu” başlıklı 794’üncü maddesinde; intifa hakkının; taşınırlar, taşınmazlar, haklar veya bir malvarlığı üzerinde kurulabileceği, aksine düzenleme olmadıkça bu hakkın, sahibine konusu üzerinde tam yararlanma yetkisi sağlayacağı hükmü bulunmaktadır.

İntifa hakkı, sahibine hakkın konusu olan şeyi tam bir biçimde kullanma ve faydalanma hakkı veren ayni bir haktır. İntifa hakkı konusu şeyin mülkiyet hakkı sahibinde kalmakta, intifa hakkı sahibi eşyayı kullanma ve yararlanma hakkına sahip olmaktadır.

Anılan Kanun’un “Kurulması” başlıklı 795’inci maddesinde; intifa hakkının; taşınırlarda zilyetliğin devri, alacaklarda alacağın devri, taşınmazlarda tapu kütüğüne tescil ile kurulacağı, taşınır ve taşınmazlarda intifa hakkının kazanılması ve tescilinde, aksine düzenleme olmadıkça, mülkiyete ilişkin hükümlerin uygulanacağı belirtilmiştir.

Yukarıda sayılan mevzuat hükümlerinden açıkça anlaşılacağı üzere, Belediyelerin iştiraklerine taşınmazlarının intifa haklarını ayni sermaye olarak devredebilmesi için; talep edilen ayni sermaye artışının kabulüne ilişkin meclis kararının bulunması, bedel tespit davası neticesinde Asliye Ticaret Mahkemesinin belirleyeceği bedel üzerinden intifa hakkının tescili için Tapu Müdürlüğüne başvuru yapılması ve tapuya tescil işleminin gerçekleşmesi gerekmektedir. Bu sayılan unsurlar kanunun emredici hükümleriyle belirlenmiş asli şartlardır.

Yapılan incelemede, aşağıda Balçova Belediye Meclisi Kararları bazında tasnif edilerek belirtilen taşınmazların intifa haklarının, yukarıda bahsedilen mevzuat hükümlerinde yer alan şartlara uymadığı için ayni sermaye olarak Belediye Şirketine devrinin mümkün olmadığı tespit edilmiştir.

1. 06.06.2016 tarih ve 53 sayılı Balçova Belediyesi Meclis Kararı ile 417 ada 160 no.lu parselde kayıtlı Vali Hüseyin Öğütcan Caddesi No:55/A adresindeki Tribün ve Engelli Merkezi binasında bulunan 3-4-5 no.lu dükkân niteliğindeki bağımsız bölümlerin Asliye Ticaret Mahkemesinin belirleyeceği bedel üzerinden intifa hakkının sermaye artırımına esas olmak üzere Belediye Şirketine verilmesi kararlaştırılmıştır. Bunu istinaden Asliye Ticaret Mahkemesinin 2016/1413 E.-2017/76 K. sayılı kararında intifa hakkı değeri 4.440.000,00 TL olarak tespit edilmiştir. Ancak söz konusu taşınmazın üzerinde kamu haczi bulunduğundan ve Türk Medeni Kanunu’nun 794’üncü maddesi gereği intifa hakkı tapuya tescil edilemediğinden intifa hakkı kurulması mümkün değildir. Bu nedenle ayni sermaye taahhüdünün konusu karşılıksız kalmış olup söz konusu taşınmazın ayni sermaye hakkı olarak şirkete devredilme imkânı bulunmamaktadır.

2. 04.03.2019 tarih ve 14 sayılı Balçova Belediyesi Meclis Kararı ile 417 ada 160 no.lu parselde kayıtlı Vali Hüseyin Öğütcan Caddesi No:55/A adresindeki Tribün ve Engelli Merkezi binasında bulunan 6 no.lu dükkân niteliğindeki bağımsız bölümün Asliye Ticaret Mahkemesinin belirleyeceği bedel üzerinden intifa hakkının sermaye artırımına esas olmak üzere Belediye Şirketine verilmesi kararlaştırılmıştır. Buna istinaden Asliye Ticaret Mahkemesinin 2019/631 E.-2020/266 K. sayılı kararında intifa hakkı değeri 202.285,00 TL olarak tespit edilmiştir. Ancak söz konusu taşınmazın üzerinde kamu haczi bulunduğundan ve Türk Medeni Kanunu’nun 794’üncü maddesi gereği intifa hakkı tapuya tescil edilemediğinden intifa hakkı kurulması mümkün değildir. Bu nedenle ayni sermaye taahhüdünün konusu karşılıksız kalmış olup söz konusu taşınmazın ayni sermaye hakkı olarak şirkete devredilme imkânı bulunmamaktadır.

3. 10.10.2019 tarih ve 68 sayılı Balçova Belediyesi Meclis Kararı ile 2283 ada 14 no.lu parselde kayıtlı İnciraltı Mahallesi 1888.Sokak No:57 adresinde bulunan büfenin intifa hakkının sermaye artırımına esas olmak üzere Belediye Şirketine verilmesi kararlaştırılmış olup Asliye Ticaret Mahkemesine bedel tespit davası açılmamıştır.

   Ancak söz konusu taşınmazın üzerinde kamu haczi bulunduğundan ve Türk Medeni Kanunu’nun 794’üncü maddesi gereği intifa hakkı tapuya tescil edilemediğinden intifa hakkı kurulması mümkün değildir. Bu nedenle ayni sermaye taahhüdünün konusu karşılıksız kalmış olup söz konusu taşınmazın ayni sermaye hakkı olarak şirkete devredilme imkânı bulunmamaktadır.

4. 02.09.2019 tarih ve 54 sayılı Balçova Belediye Meclis Kararı ile 417 ada 147 no.lu parselde kayıtlı Korutürk Mahallesi Gonca Sokak No:5 adresinde bulunan kreş ve anaokulunun Asliye Ticaret Mahkemesinin belirleyeceği bedel üzerinden intifa hakkının sermaye artırımına esas olmak üzere Belediye Şirketine verilmesi kararlaştırılmıştır. Bunu istinaden Asliye Ticaret Mahkemesinin 2019/631 E.-2020/266

   K. sayılı kararında intifa hakkı değeri 486.230,00 TL olarak tespit edilmiştir. Söz konusu taşınmaz Konak Belediyesine ait olup Balçova Belediyesine 10 yıllığına tahsis edilmiştir. Türk Ticaret Kanunu’nda da belirtildiği üzere ayni sermaye olarak şirkete konulabilecek malvarlıklarının devredilebilir nitelikte olması gerekmekte olup Belediyenin mülkiyetinde olmayan bir yerin kendi şirketine sermaye artırımı yolu ile ayni sermaye olarak konulmasının mümkün olmadığı değerlendirilmektedir.

5. 10.05.2013 tarih ve 47 sayılı Balçova Belediye Meclis Kararı ile 198 ada 104, 1058 ve 1059 no.lu parselde kayıtlı Teleferik Mahallesi Mesire Yeri Ejder Sokak No:41 adresinde bulunan kafeterya ve müştemilatının intifa hakkının sermaye artırımına esas olmak üzere Belediye Şirketine verilmesi kararlaştırılmıştır. Bunu istinaden Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/777 E.-2014/432 K. sayılı kararında intifa hakkı değeri 1.000.000,00 TL olarak tespit edilmiştir. Ancak söz konusu taşınmaz üzerinde Belediyenin mülkiyet hakkı bulunmadığı için ayni sermaye olarak şirkete devredilme imkânı bulunmamaktadır. Söz konusu taşınmaz Maliye Hazinesine ait olup Orman İşletme Müdürlüğü tarafından Balçova Belediyesine kiralanmıştır. Belediye ile Orman İşletme Müdürlüğü arasından imzalanan kira sözleşmesinde, kiracının bu hakkını devredemeyeceği, ortak alamayacağı, kiraya verilen yeri genişletemeyeceği, değiştiremeyeceği ve amacı dışında kullanamayacağı hüküm altına alınmıştır.

Yukarıda yer alan açıklamalar ve düzenlemeler çerçevesinde, söz konusu taşınmazların intifa haklarının dolayısıyla tasarruf haklarının, bahsedilen mevzuat hükümlerinde yer alan şartlara uymadığı için ayni sermaye olarak Belediye Şirketine devri mümkün olmadığından bunlara ilişkin devirlerin iptal edilerek tasarruf haklarının Belediye uhdesine alınması gerektiği değerlendirilmektedir.