Karar Künyesi
Yapım işlerinde yükleniciler tarafından yaptırılan inşaat sigortalarına ait (bütün riskler/all risk) bazı risk kalemlerine %2’den fazla muafiyet uygulandığı görülmüştür.
4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “İş ve işyerinin sigortalanması” başlıklı 9’uncu maddesine göre; yapım işlerinde yüklenicinin, ihale dokümanında belirtilen süre ve şartlara uygun olarak işyerlerindeki her türlü araç, malzeme, ihzarat, iş ve hizmet makineleri, taşıtlar ve tesisleri oluşabilecek deprem, su baskını, toprak kayması, fırtına, yangın gibi doğal afetler ile hırsızlık, sabotaj gibi risklere karşı sigorta yaptırması gerekmektedir.
Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “İş ve işyerlerinin korunması ve sigortalanması” başlıklı 9’uncu maddesine göre; sigorta poliçesinde tüm riskler için uygulanabilecek muafiyet oranı azami %2 ve deprem, sel, su baskını, toprak kayması ve terör riskleri için uygulanabilecek koasürans oranı azami %20’dir. Bunun dışında kalan riskler için koasürans uygulanmaz. Muafiyet ve koasürans kısmına isabet eden hasarların karşılanması yüklenicinin sorumluluğundadır.
Yukarıdaki mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere; yapım işlerinin inşaat sigortası (bütün riskler/all risk) poliçelerindeki bazı risk unsurlarına azami %2 muafiyet uygulanmalıdır. Sigorta poliçelerindeki muafiyet oranlarının %2’lik orandan fazla olması yüklenicinin nihai sorumluluğunu kaldırmamakla birlikte, karşılaşabileceği riski artırması bakımından önem arz etmektedir. Dolayısıyla Yapım İşleri Genel Şartnamesinin ilgili hükmünde belirtildiği üzere tüm riskler için uygulanabilecek muafiyet oranı azami %2 olmalıdır.
İdare tarafından ihale edilen ve sözleşmeye bağlanan yapım işlerine ilişkin sigorta poliçelerinin incelenmesi neticesinde; ayrıntısı aşağıdaki tabloda görüleceği üzere yükleniciler tarafından yaptırılan inşaat sigortası poliçelerinde bazı risk unsurlarına mevzuatta belirtilen %2 sınırından daha fazla muafiyet uygulandığı tespit edilmiştir.
Tablo 12:%2'den Fazla Muafiyet Uygulanan Bazı Yapım İşleri
Sıra No | İhale Adı | Muafiyet Kalemleri ve Oranları |
1 | 2023 Yılı Asfaltın Finişerle Serilmesi, Sıkıştırılması ve Nakli Yapım İşi | Diğer Doğal Afetler: %10 -Asgari 5000 USD Diğer Hasarlar: %10- Asgari 2500 USD Hırsızlık: %10- Asgari 5000 USD Üçüncü Şahıs Mali Mesuliyet Maddi Zarar: %10- Asgari 1500 USD Diğer Hasarlar: %10- Asgari 5000 US |
2 | Üsküdar İlçesi 2023 Yılı Kısmi Teklifli Yol Düzenleme Yapım İşi (1) | Sel-Su Baskını-Toprak Çökmesi-Yer Kayması: %20-80 Diğer Tabiat Olayları-Bakım Devresi-Hırszlık:3.500 USD Diğer Hasarlar: Minimum 1.500 USD 3. Şahıs Hasarlar: Asgari %10 Minimum .750 USD |
3 | 256 Ada 73 Parselde Milli Emlak Daire Başkanlığı Hizmet Binası Yapım İşi | Deprem, Yer Kayması, Heyelan, Sel, Seylap, Taşkın, Terör, Sabotaj vb. %2 Bakım Devresi Hasarı: %10- Asgari 5000 USD Dizayn Hatası Hasarı: %10- Asgari 5000 USD Diğer Kazık, İksa, Ankraj ve Bu Sebepli Üçüncü Şahıs Mali Mesuliyet Maddi Zarar: %10- Asgari 15000 USD Diğer Tabiat Olayları: %10- Asgari 5000 USD Yangın Hasarı: %10- Asgari 5000 USD |
Hırsızlık Hasarı: %10- Asgari 5000 USD Test Devresi Hasarı: %10- Asgari 5000 USD Mevcut Bina Tesisler Hasarı: %10- Asgari 3500 USD Diğer Şantiye Tesisleri ve Ekipmanı Hasarı: %10- Asgari 2500 USD Diğer Üçüncü Şahıs Mali Mesuliyet Maddi Zarar: %10- Asgari 1000 USD Diğer Hasarlar: %10- Asgari 2500 USD İletim ve Dağıtım Hatlarında Meydana Gelebilecek Diğer Tabiat Olayları, Hırsızlık, Bakım Devresi ve Diğer Hasarlar: %10 Minumum:20.000USD | ||
4 | Üsküdar İlçesi Burhaniye Mahallesi, 215 Pafta, 724 Ada, 29 Parselde Konut Yapım İşi | Sel-Su Baskını-Toprak Çökmesi-Yer Kayması: %20-80 Minimum 10.000 USD Diğer Tabiat Olayları-Bakım Devresi-Hırszlık:5.000 USD Diğer Hasarlar: %10 Minimum 10.000 USD Kazıklı Temel, İstinat Duvarı v.b: %10 Minimum 35.000 USD 3. Şahıs Hasarlar: %10 Minimum 1.500 USD İş Makineleri: %10 Minimum 5.000 USD 3. Şahıs Hasarlar: %10 Minimum 1.500 USD Vinçle Taşıma: %10 Minimum 5.000 USD Diğer Hasarlar: %10 – Minimum 2.500 USD Diğer Hasarlar: %25- Minimum 2.500 USD |
5 | Üsküdar İlçesi, Yavuztürk Mahallesi, 1640 Ada, 1 Parselde Konut İnşaatı Yapım İşi | Sel-Seylap ve Deprem Hariç Doğal Afetler: %10 - Asgari 10.000 TL Bakım Devresi Hasarları: %10- Asgari 10.000 TL Hırsızlık Hasarları: %10 Asgari 10.000 TL Üçüncü Şahıs Mali Mesuliyet Maddi Zarar: %10 Asgari 10.000 TL Diğer Hasarlar: %10- Asgari 10.000 TL |
İnşaat Sigortası poliçesinde muafiyet oranlarının %2’lik orandan fazla olması yüklenicinin nihai sorumluluğunu ortadan kaldırmamaktadır. Yüklenici, olağanüstü hallerin/doğal afetlerin iş yerlerinde ve yapılan işlerde meydana getireceği zararlar için idareden bir bedel isteyememektedir. Ancak, bu zararlardan meydana gelecek gecikmeler için idarece yükleniciye gerekli ek süre verilmektedir. İnşaat Sigortasının (Bütün Riskler/All Risk) temel amacı yükleniciyi korumak ve işin zamanında yapılmasını temin ederek, kamu kaynağının kullanımında etkinliği sağlamaktır. Dolayısıyla bu amaç ve yukarıda bahsi geçen mevzuat hükümleri kapsamında hareket edilmesi hem kamu hizmetinin sürekliliğini sağlayacak hem de istenmeyen risk unsurlarının gerçekleşmesi durumunda sigortacı-sigortalı-idare ve üçüncü kişiler arasında oluşabilecek hukuki ve mali ihtilafları önleyecektir.
Yukarıda yer verilen denetim tespitine istinaden, İdare tarafından bulguda yer alan hususa iştirak edilmiş ve gerekli düzeltici işlemlerin tesis edileceği ifade edilmiştir.
Sonuç olarak, yapım işlerinin inşaat sigortası (bütün riskler/all risk) poliçelerindeki risk unsurlarına azami %2 muafiyet uygulanması gerektiği değerlendirilmektedir.