Kamu İdaresinin bedelini ödeyerek kamulaştırma yoluyla edindiği taşınmazlar hakkında açılan bedel artırım davaları sonucunda; Üniversite adına kayıtlı tapuların iptal edilmesi ve ilgililerine ödenen kamulaştırma bedellerinin bu kişiler tarafından Üniversite hesaplarına iadesi kararları alınmış, ancak kesinleşen alacaklar ile koşullu varlıkların mali tablolarda gösterilmediği tespit edilmiştir.

Üniversite Yönetim Kurulunun 05.03.2014 tarih ve 2014-06 sayılı toplantısıyla alınan 1 no.lu karar ile Bursa ili Kestel İlçesi Çataltepe ve Serme köylerinde kayıtlı 318.235 metrekare yüzölçümlü 44 adet parseldeki mülkiyetli taşınmazın kamulaştırılması kabul edilerek, taşınmaz malikleri ile öncelikle pazarlıkla anlaşma yoluna gidilmiştir. Bedelde uzlaşılamayınca, bedel tespiti ve kamulaştırmaya karar verilmesi için mahkemeye başvurulmuştur. Bursa ilinde görülmekte olan davalarda ilk derece mahkemelerinde verilen kararlar ile tespit edilen kamulaştırma bedelleri taşınmaz maliklerine ödenmiş ve tapular Bursa Teknik Üniversitesi adına tescil edilmiştir. Kamulaştırılan alan toplamda 317.855 metrekare olup 27.103.443,00 TL ödeme yapılmıştır.

Kamulaştırılan yerlerin eski malikleri, ödenen bedelin düşük olduğu gerekçesiyle bedel artırım davaları açmışlar ve konu Yargıtaya kadar intikal etmiştir. Yargıtay ise dosyalardan 8’inde kamulaştırma bedellerinin yeterli olduğuna hükmetmiş, kalan dosyaları ek bedel tespiti için ilk derece mahkemelerine göndermiştir. İlk derece mahkemeleri yapılan kamulaştırmaların iptaline ve kamulaştırma bedellerinin ödendiği tarihteki tutarları üzerinden Üniversiteye iadesine karar vermiştir.

Kamulaştırılan 44 parselden sadece 1 parselin eski maliki, kendisine ödenen 248.068,00 TL’yi iade etmiştir. Diğer taşınmazlardan 16 dosyaya ait 8.975.640,00 TL alacak kesinleşmiş olup kalan 19 dosyayla ilgili olarak ilk derece mahkemesi kararına karşı düzeltme veya temyiz talebiyle açılan davalar devam etmektedir. Kesinleşmemiş alacak miktarı ise 17.879.735,00 TL’dir.

Kesinleşmiş ve tahsilinde bütçeye gelir kaydedilecek olan 8.975.640,00 TL İdare alacağının 140 Kişilerden Alacaklar Hesabına alınarak 600 Gelirler Hesabında faaliyet geliri olarak gösteriminin sağlanması gerekir iken bu işlemin yapılmadığı anlaşılmıştır.

Henüz yargı süreci devam eden 17.879.735,00 TL muhtemel İdare alacağının ise koşullu varlıklarla ilgili esas ve usulleri belirleyen 19 no.lu Devlet Muhasebesi Standardına göre nazım hesaplar vasıtasıyla bilançoda açıklanması icap etmektedir.

19 no.lu Devlet Muhasebesi Standardına göre koşullu varlık; geçmiş olaylardan kaynaklanan ve kurum ya da kuruluşun tam anlamıyla kontrolünde bulunmayan, bir veya daha fazla kesin mahiyette olmayan olayın ileride gerçekleşip gerçekleşmemesi ile mevcudiyeti teyit edilecek varlıklardır.

Koşullu varlıklar kural olarak mali tablolarda gösterilmemekle birlikte kamu idaresine ekonomik fayda potansiyeli sağlama ihtimalinin olduğu durumlarda mali tablo dipnotlarında açıklanması gerekir.

Üniversitenin bedel ödeyerek edindiği taşınmazlar üzerindeki mülkiyet hakkının iptaline ve ödenen kamulaştırma bedellerinin iadesine yönelik kesinleşmiş karar örneklerinin fazlalığı, yargı süreci devam eden aynı mahiyetteki alacaklar için de koşullu alacak olarak dikkate alınmalı ve bu sebeple bilanço dipnotlarında açıklanmalıdır.

Kamu İdaresi muhasebe birimince gerekli kayıtlar 2021 yılında yapılmış olsa da, yukarıda açıklandığı üzere kesinleşen alacaklar ile koşullu varlıkların denetim yılına esas mali tablolarda gösterilmemesi sebebiyle 2020 Mali Yılı Faaliyet Sonuçları Tablosunda 600 Gelirler Hesabında 8.975.640,00 TL ve Bilançoda 590 Dönem Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabı ile 140 Kişilerden Alacaklar Hesabında aynı tutarda eksikliğe yol açıldığı, diğer taraftan koşullu varlık tutarı olan 17.879.735,00 TL’nin nazım hesaplar vasıtasıyla açıklanmayarak 2020 Mali Yılı Bilançosunun bilgi verme fonksiyonunun yerine getirilmediği değerlendirilmektedir.