İdare tarafından gerçekleştirilen bazı hizmet alım ihalelerinde teknik şartnamede belirtilen özellikleri taşımayan araçların çalıştırıldığı ve yükleniciye herhangi bir idari işlemin uygulanmadığı görülmüştür.

4734 sayılı Kanun’un 12’nci maddesinde, ihale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin her türlü özelliğini gösteren idari ve teknik şartnamelerin hazırlanmasına ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Bu maddeye göre, ihale konusu işlerin teknik kriterlerine ihale dokümanının bir parçası olan teknik şartnamelerde yer verilmesi, belirlenecek olan teknik kriterlerin, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olması, rekabeti engelleyici hususlar içermemesi ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlamasının zorunlu olduğu hüküm altına alınmıştır.

Böylelikle, alım konusu işte kullanılacak makine, malzeme ve ekipmana ilişkin olarak teknik kriterlerin teknik şartnamelerde belirlenmesine imkân tanınmıştır.

Yapılan incelemede, bazı alımlar kapsamında tedarik edilen araçların söz konusu şartnamelerde belirlenen model yılı şartını taşımadığı, buna rağmen teknik özellikleri sağlamayan araçların yükleniciye bildirilmediği dolayısıyla şartname hükümlerine aykırı olarak söz konusu araçlarla işin yürütüldüğü anlaşılmıştır.

Örneğin 2022/1376447 ihale kayıt numaralı işe ait teknik şartnamenin “İşin Süresi Boyunca Kontrol Aracı Temini” başlıklı 43’üncü maddesinde; yüklenici tarafından işin başlama tarihinden bitiş tarihine kadar organizasyonun kontrolü amacıyla İdarenin kullanımına şoförsüz olarak bir adet en az 2022 model binek oto temin edileceği, aracın bakıma alınması, arıza veya kaza yapması halinde yüklenici tarafından aynı özellikleri taşıyan başka bir aracın, idarenin kullanımına verileceği hüküm altına alınmıştır. Ancak işin icrasında kullanılan araca ilişkin bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda; aracın model yılının 2020 yılı olduğu dolayısıyla teknik şartnamede belirtilen model yılı şartını taşımadığı, söz konusu aracın 20.03.2023 tarihinde kaza yaptığı buna rağmen İdare tarafından 24.06.2023 tarihine kadar hasarlı şekilde kullanıldığı ve aracın ikame araç ile değişimine yönelik yükleniciye herhangi bir bildirim yapılmadığı da tespit edilmiştir.

2022/960448 ihale kayıt numaralı işe ait teknik şartnamede ise; binek araç ve kamyonetlerin en az 2017 model olacağı hüküm altına alınmış olup ihale dokümanına eklenmiştir. Ancak işin icrasında kullanılan araçlara ilişkin bilgi ve belgelerin incelenmesi neticesinde uygulama safhasında model yılı 2015 yılı olan binek araç ve model yılı 2016 yılı olan kamyonet kullanıldığı anlaşılmıştır. Söz konusu araçların teknik şartnamede belirlenen model yılına aykırı şekilde çalıştırıldığı ayrıca yükleniciye herhangi bir bildirimin de yapılmadığı anlaşılmıştır.

İhale edilen hizmet alım işlerinde teknik yeterliğin belirlenmesi için teknik şartnamelerde belirlenecek kriterlerin, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlaması ve sözleşme konusu işin sözleşme hükümleri çerçevesinde gerçekleştirilmesine yönelik olması pek tabii bir gereklilik olup istenen teknik özellikler de ihale dokümanlarında belirtilmiştir. Ancak ihale dokümanında belirtilen teknik kriterleri sağlamayan araçlar yükleniciler tarafından teslim edilip işin icrasında kullanılmış, İdare tarafından herhangi bir bildirim de yapılmamıştır.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; yüklenici tarafından tedarik edilen araçların birçoğunun teknik şartnamede belirtilen şartları sağladığı, ancak bazı araçların İdarenin ihtiyacını karşılaması sebebi ile model yılına dikkat edilmeyerek kullanımına devam edildiği belirtilerek mevcut ve daha sonraki ihalelerde gerekli hassasiyetin gösterileceği ifade edilmiştir.

Bu itibarla, teknik şartnamelerde belirlenen özelliklerin işin yürütülmesi için gerekli olduğu kabulünden hareket ile sözleşmenin uygulanması sırasında, teknik şartnamelerde belirlenen teknik kriterlerin işin yürütülmesi sırasında sağlanıp sağlanmadığının her aşamada kontrol edilmesi, aykırılık durumlarında ise teknik kriterleri sağlamaya yönelik idari işlemlerin yapılması önem arz etmektedir.