Yapılan denetimde, geçmiş yıllardan gelen ve iade edilmeyen nakit teminatlar ile emanetler hesabında bekletilen tutarlar için gerekli takibin yapılmadığı görülmüştür.

1. Nakit Olarak Alınan Teminatlar İçin Vade ve Zamanaşımı Kontrolünün Yapılmaması

   Geçmiş yıllardan gelen ve 330 No.lu Hesapta izlenen nakit teminatlardan, ilgili işin sözleşmesi bittiği halde iade edilmeyenlerin olduğu görülmüştür.

   4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “Kesin teminat ve ek kesin teminatların geri verilmesi” başlıklı 13’üncü maddesinde; kesin ve ek kesin teminatların iadesine ilişkin hükümler yer almaktadır.

   Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Hesabın niteliği” başlıklı 256’ncı maddesinde; 330 No.lu Hesabın, mevzuatları gereği nakden veya mahsuben tahsil edilen

   
   

   depozito ve teminatlardan bir yıl içinde iade edilecek olanların izlenmesi için kullanılacağı, “Hesaba ilişkin işlemler” başlıklı 257’nci maddesinde; 4735 sayılı Kanun’un 13’üncü maddesine göre mahsup işlemi yapılmasına gerek bulunmayan hâllerde; yapım işlerinde kesin hesap ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından, diğer işlerde ise işin kabul tarihinden veya varsa garanti süresinin bitim tarihinden itibaren iki yıl içinde idarenin yazılı uyarısına rağmen talep edilmemesi nedeniyle ilgilisine iade edilemeyen teminatların, sürenin bitiminde genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere merkezde merkez muhasebe birimleri, illerde defterdarlık muhasebe müdürlüğü, ilçelerde ise malmüdürlüğünün banka hesaplarına beş iş günü içerisinde aktarılacağı belirtilmiştir.

   Yapılan denetimde, 2022 yılı sonu itibarıyla, 330.01 No.lu Hesapta izlenen ve 2010- 2020 dönemine ait toplam 424.763,48 TL’lik teminat olduğu, bu teminatların 39.475,63 TL’sinin ise 330.01.01 No.lu Hesapta izlenen geçici teminatlar olduğu görülmüştür.

   Kurum her ne kadar zaman zaman ihale yapan birimi teminatlar konusunda uyardığını ve gelen cevaba göre işlem yapıldığını belirtse de karşılıklı takibin düzenli yapılmadığı tespit edilmiştir.

   Sonuç olarak; muhasebe birimince teminat sahiplerine yukarıda bahsedilen yazılı uyarının yapılması ve teminat konusu işlerle ilgili birimler itibarıyla takibinin sürekli hale getirilmesi gerekmektedir.

2. Emanetler Hesabında Sahiplerine İadesi Yapılmayan, Gelir Kaydedilmeyen veya Niteliği Belli Olmayan Tutarların Bulunması

2022 yılı sonu itibarıyla geçmiş yıllardan kalan ve 333 No.lu Hesapta bekletilen hak sahiplerine ödenmemiş tutarların bulunduğu, bunların bir kısmının ise mahiyetinin belli olmadığı görülmüştür.

Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Hesabın niteliği” başlıklı 262’nci maddesinde; emanetler hesabının, emanet olarak nakden veya mahsuben tahsil edilen tutarların izlenmesi için kullanılacağı, “Hesabın işleyişi” başlıklı 264’üncü maddesinde ise; emanet olarak nakden tahsil edilen tutarların bu hesaba alacak, 100 Kasa Hesabı veya 102 Banka Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara borç kaydedileceği; emanetler hesabında kayıtlı tutarlardan nakden yapılan ödeme ve göndermelerin bu hesaba borç, 100 Kasa Hesabı veya 103 Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara alacak kaydedileceği ifade edilmiştir.

Muhasebat Genel Müdürlüğünün 16.08.2004 tarih ve B.07.0.MGM.0.45/470- 02/015239 sayılı “Emanet Yabancı Kaynaklar, Ödenecek Vergi ve Yükümlülükler ve Özel Tahakkuklar Hesaplarının Ayrıntı Kodları ve Zamanaşımı Süreleri” konulu Genelgesinde ise, emanet olarak tutulan değerlerin zamanaşımı sürelerini belirtmiş ve bunları 10 yıllık, 5 yıllık, 2 yıllık, 1 yıllık ve 6 aylık zamanaşımına tabi olanlar ile zamanaşımına tabi olmayan emanetler olmak üzere altı grupta toplamıştır.

Yapılan denetimde, 2022 yılı sonu itibarıyla 333 No.lu Hesapta izlenen 1.874.997,99 TL’nin 2014-2020 dönemine ait olduğu, bu emanetlerden 564.794,57 TL’nin 333.99 No.lu Hesapta izlenen diğer emanetler olduğu, 618.983,06 TL’nin 333.01.99 No.lu Hesapta izlenen kurumlara ait diğer emanetler olduğu ve 675.911,63 TL’nin ise 333.02.99 No.lu Hesapta izlenen kişilere ait diğer emanetler olduğu ayrıca niteliği belli olmayan tutarların da bulunduğu görülmüştür.

Kamu idaresince bulguda tespit edilen hususlara ilişkin bir kısım düzeltici işlemlerin yapıldığı belirtilmiştir, ancak kayıtların tamamında değerlendirme çalışmaları tamamlanmamıştır.

Sonuç olarak; 333 No.lu Hesaba kayıtlı tutarların hak sahiplerine zamanında ödenmesi, ilgili birimlerden gerekli bilgiler de temin edilerek yukarıda belirtilen zamanaşımı sürelerinin takibinin yapılması ve emanet kayıtlarının düzenli olarak tutulması gerekmektedir.