Kamu İdaresi ile Mersin Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği arasında protokole bağlanan ortak hizmet projesi kapsamında Mersin Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliğine taşınmaz tahsis edildiği anlaşılmıştır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Taşınmaz tahsisi” başlıklı 47’nci maddesinde, kamu idarelerinin kanunlarında veya Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde belirtilen kamu hizmetlerini yerine getirebilmek için mülkiyetlerindeki taşınmazlarla Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerleri, birbirlerine ve köy tüzel kişiliklerine bedelsiz olarak tahsis edebileceği; Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlarla Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerleri tahsis etmeye, kamu ihtiyaçları için gerekli olmayanların tahsisini kaldırmaya Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının; diğer taşınmazları tahsis etmeye ve tahsisini kaldırmaya ise maliki kamu idaresinin yetkili olduğu, hüküm altına alınmıştır.

5018 sayılı Kanun’un 47’inci maddesine istinaden çıkarılan Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Tahsis ve Devri Hakkında Yönetmelik’in 4’üncü maddesinin birinci fıkrasında, belediyelerin mülkiyetlerinde bulunan taşınmazların tahsisini 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15’inci maddesinin (h) bendine göre yapacağı düzenlenmiştir.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin görev ve yetkileri” başlıklı 15’inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde, mahallî müşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla, belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde taşınmaz almak, kamulaştırmak, satmak, kiralamak veya kiraya vermek, trampa etmek, tahsis etmek, bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesis etmek belediyenin yetkileri arasında sayılmıştır. Yine aynı maddenin altıncı fıkrasında, belediyelerin meclis kararıyla, sağlık, eğitim, sosyal hizmet ve turizmi geliştirecek projelere Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının onayı ile ücretsiz veya düşük bir bedelle amacı dışında kullanılmamak kaydıyla taşınmaz tahsis edebileceği belirtilmiştir.

Adı geçen Kanun’un “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75’inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde; “Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 07.06.2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamına giren meslek odaları ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir. Diğer dernek ve vakıflar ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerekir.<span>” hükmü ile, aynı fıkranın (d) bendinde; "</span>Kendilerine ait taşınmazları, aslî görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devredebilir veya süresi yirmi beş yılı geçmemek üzere tahsis edebilir. Bu taşınmazlar aynı kuruluşlara kiraya da verilebilir. Bu taşınmazların, tahsis amacı dışında kullanılması hâlinde, tahsis işlemi iptal edilir. Tahsis süresi sonunda, aynı esaslara göre yeniden tahsis mümkündür.<span>” hükmü yer almaktadır.</span>

Yukarıda zikredilen mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere; belediyeler 5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesine göre kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler ve Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ile bu maddede belirtilen şartların yerine getirilmesi kaydıyla ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir.

Yine belediyeler, 5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesine göre de bu maddede belirtilen şartların yerine getirilmesi kaydıyla kendilerine ait taşınmazları, aslî görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak belediye meclis kararı ile ancak mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına tahsis edebilir. Süresi her ne olursa olsun belediyeler, taşınmazlarını bu idarelerin dışında kalan gerçek ve tüzel kişilere, derneklere, sivil toplum kuruluşlarına veya meslek kuruluşlarına, 75’inci maddeye göre doğrudan tahsis edemez, ancak 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine uygun olarak kiralayabilirler.

Yapılan inceleme sonucunda, Belediyeye ait Şehit Mustafa Mahallesi Cengiz Topel Caddesinde bulunan eski maliye binasından dönüştürülen binanın üçüncü katında bulunan 13 bağımsız bölümün Mersin Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliğine tahsis edildiği, oradan da bazı esnaf ve sanatkâr odalarının kullanımına bırakıldığı tespit edilmiştir. Söz konusu mevzuat uyarınca, belediye taşınmazlarının, meslek kuruluşlarına, ortak hizmet projesi kapsamında olsa bile, süresi ne kadar olursa olsun doğrudan tahsis edilmesi mümkün değildir.

Kamu İdaresi, cevabında, Belediye Meclis Kararına istinaden, Belediye ile Mersin Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği arasında ortak hizmet projesi yapılmasına karar verilmiş olup, buna istinaden de protokol yapıldığını, yapılan işlemin doğrudan bir tahsis işlemi olmadığını, mevzuata ve yasal düzenlemelere uygun olarak yapılan ortak hizmet projesi ve protokolü olduğunu ifade etmiştir.

Her ne kadar Kamu İdaresi işlemin doğrudan bir tahsis işlemi olmadığını belirtmişse de yapılan incelemelerde Belediye Meclisince alınan bir tahsis kararının olduğu tespit edilmiştir.

Sonuç olarak; belediyeler kendilerine ait taşınmazlarını, aslî görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak belediye meclis kararı ile ancak mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına tahsis edebilir. Bu idarelerin dışında kalan gerçek ve tüzel kişilere, derneklere, sivil toplum kuruluşlarına veya meslek kuruluşlarına süresi her ne olursa olsun doğrudan tahsis yapılması mümkün olmadığından, Mersin Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliğine 10 yıllığına tahsis edilen taşınmazın tahsis işleminin iptal edilmesi gerekmektedir.