Ankara Büyükşehir Belediyesi 2018 yılı denetimi kapsamında yapılan incelemelerde, ilçe belediyelerine aktarılması gereken eğlence vergisi paylarının ilçe belediyeleri tarafından İdareye gönderilmesi gereken çevre temizlik vergisi paylarıyla mahsup edildiği, mahsup sonrası

kalan eğlence vergisi tutarlarının ilçe belediyelerine gönderilmediği, idarenin zamanında gönderilmeyen eğlence vergilerinden dolayı faiz ve benzeri yükümlülüklerle karşılaşabileceği tespit edilmiştir.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun "Büyükşehir belediyesinin gelirleri"

başlıklı 23'üncü maddesinde;

...

"c) 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununda yer alan oran ve esaslara göre büyükşehir belediyesince tahsil olunacak at yarışları dâhil müşterek bahislerden elde edilen Eğlence Vergisinin % 20’si müşterek bahislere konu olan yarışların yapıldığı yerin belediyesine, % 30’u nüfuslarına göre dağıtılmak üzere diğer ilçe (…)(1) belediyelerine ayrıldıktan sonra kalan % 50'si.

...

Büyükşehir belediyeleri ve bağlı kuruluşları ile ilçe (…) belediyeleri; tahsil ettikleri vergiler ve benzeri malî yükümlülüklerden birbirlerine ödemeleri gereken paylar ile su, atık su ve doğalgaz bedellerini zamanında yatırmadıkları takdirde, ilgili belediye veya bağlı kuruluşun talebi üzerine söz konusu tutar, İller Bankası tarafından, yükümlü belediyenin genel bütçe vergi gelirleri payından kesilerek alacaklı belediyenin hesabına aktarılır. (Değişik ikinci cümle: 21/4/2005-5335/28 md.) Gecikmeden kaynaklanacak faiz ve benzeri her türlü zararın tazmininden, ilgili ilçe (…) belediye başkanı ve sayman şahsen sorumludur. Bu fıkra hükmü, ilçe ve ilk kademe belediyeleri hesabına yapılacak her türlü aktarmaları zamanında yapmayan büyükşehir belediye başkanı, bağlı kuruluş genel müdürleri ve saymanları hakkında da uygulanır." hükmü yer almaktadır.

2464 sayılı Belediyesi Gelirleri Kanununun "Nispet ve miktar" başlıklı 21'inci maddesinde at yarışları için verginin nispeti %10 olarak belirlenmiştir. Aynı Kanunun "Verginin ödenmesi" başlıklı 22'nci maddesinde de Genel ve Katma Bütçeli idarelerle İl Özel İdareleri ve köyler tarafından yürütülen spor müsabakaları, at yarışları ve benzeri faaliyetlerde bilet bedeli ile birlikte alınan verginin takip eden 20 gün içinde ilgili belediyeye ödeneceği belirtilmiştir.

Yukarıdaki mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere at yarışlarından doğan eğlence vergisinin %20’si müşterek bahislere konu olan yarışların yapıldığı yerin belediyesine,

% 30’u nüfuslarına göre dağıtılmak üzere diğer ilçe belediyelerine ayrılacağı, bu payların ilçe belediyelerine aktarılmaması sonucu ilgili belediyenin talebi üzerine İller Bankası tarafından, yükümlü belediyenin genel bütçe vergi gelirleri payından kesilerek alacaklı belediyenin hesabına aktarılacağı, gecikmeden kaynaklanacak faiz ve benzeri her türlü zararın tazmininden ilgili belediye başkanı ve saymanın şahsen sorumlu olacağı belirtilmiştir.

Tablo 8: Eğlence Vergilerinden Aktarılması Gereken Tutarlar

Yukarıdaki tabloda da görüleceği üzere ilçe belediyelerine aktarılması gereken payların yıllar itibari ile arttığı, bu durumda faiz ve benzeri mali yükümlülüklerle karşılaşılabileceği sonucu ortaya çıkmaktadır. Ayrıca 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununda da belirtildiği üzere büyükşehir belediyesine gönderilmesi gereken çevre temizlik vergilerinin çöp imha tesisleri için kullanılması gerekmektedir. Ancak gönderilmesi gereken çevre temizlik vergilerinin eğlence vergileri ile mahsup edilmesi sonucu çevre temizlik vergi gelirlerinin amacı doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığının tespiti de yapılamamaktadır.

Sonuç olarak büyükşehir belediyesi ile ilçe belediyelerinin karşılıklı alacaklarında faiz

ve benzeri yükümlülüklerle karşılaşılmaması için mahsuplaşma yönteminde gerekli özenin gösterilmesi ve ilgili vergi paylarının zamanında gönderilmesi gerektiği düşünülmektedir. Böylelikle hem faiz ve benzeri riskler oluşmayacak hem de gelirler amacı doğrultusunda kullanılmış olacaktır.

Kamu idaresi cevabında; "Ankara Büyükşehir Belediyesi 2018 yılı denetimi kapsamında yapılan incelemelerde, ilçe belediyelerine aktarılması gereken eğlence vergisi paylarının ilçe belediyeleri tarafından İdareye gönderilmesi gereken çevre temizlik vergisi paylarıyla mahsup edildiği, mahsup sonrası kalan eğlence vergisi tutarlarının ilçe belediyelerine gönderilmediği, idarenin zamanında gönderilmeyen eğlence vergilerinden dolayı faiz ve benzeri yükümlülüklerle karşılaşabileceği tespit edilmiştir, denilmektedir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu

Ödenemeyen giderler ve bütçeleştirilmiş borçlar Madde 34- Ödeme emri belgesine bağlandığı halde ödenemeyen tutarlar, bütçeye gider yazılarak emanet hesaplarına alınır ve buradan ödenir. Ancak, malın alındığı veya hizmetin yapıldığı malî yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar talep edilmeyen emanet hesaplarındaki tutarlar bütçeye gelir kaydedilir. Gelir kaydedilen tutarlar, mahkeme kararı üzerine ödenir. Kamu idarelerinin nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması halinde giderler, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödenir. Ancak, sırasıyla kanunları gereğince diğer kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, prim, fon kesintisi, pay ve benzeri tutarlara, tarifeye bağlı ödemelere, ilama bağlı borçlara, ödenmemesi halinde gecikme cezası veya faiz gibi ek yük getirecek borçlara ve ödenmesi talep edilen emanet hesaplarındaki tutarlara öncelik verilir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu Madde :34’deki açıklamalar doğrultusunda; Ankara Büyükşehir Belediye Meclisince 14/09/2012 tarih ve 1523 sayılı kararı doğrultusunda, Fen işleri Dairesi Başkanlığınca ilgili belediyelerle protokol imzalanmış olup, alınan Meclis kararı ve protokoller doğrultusunda işlemler yapılmıştır." demektedir.

Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında özetle, ödenmeyen eğlence vergilerine ilişkin 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu madde: 34’ deki hükümler ve Belediye Meclisince 14/09/2012 tarih ve 1523 sayılı karar üzerine Fen İşleri Dairesi Başkanlığınca ilgili belediyeler ile imzalanmış protokoller doğrultusunda işlemlerin yapıldığı belirtilmiştir.

İdare tarafından yapılan savunmada bahsedilen 5018 sayılı Kanunun 34’üncü maddesinde de belirtildiği üzere, kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, prim,

fon kesintisi, pay ve benzeri tutarlara, tarifeye bağlı ödemelere, ilama bağlı borçlara, ödenmemesi halinde gecikme cezası veya faiz gibi ek yük getirecek borçlara ve ödenmesi talep edilen emanet hesaplarındaki tutarlara öncelik verileceği belirtilmiştir. Görüleceği üzere ilgili Kanun maddesi de bulgumuzu destekler niteliktedir ve ilçe belediyelerine aktarılması gereken eğlence vergi paylarının öncelikle ödenmesi gereken borçlardandır. Çünkü ödenmemesi durumunda idare adına faiz ve benzeri mali yükler doğacaktır.

Ayrıca, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun "Büyükşehir belediyesinin gelirleri" başlıklı 23'üncü maddesinde de belirtildiği üzere vergi ve benzeri mali yükümlülüklerden aktarılması gereken tutarların aktarılmaması ve gecikme olması sonucu doğacak faiz ve benzeri her türlü zararın tazmininden belediye başkanı ve saymanın şahsen sorumlu olacağı da belirtilmiştir.

Verilen cevapta yer alan diğer bir husus ise Belediye Meclisince 14/09/2012 tarih ve 1523 sayılı kararı üzerine Fen İşleri Dairesi Başkanlığınca bazı belediyeler ile imzalanmış protokollerdir. Ancak yapılan protokoller tüm ilçe belediyelerini kapsamamaktadır. Ayrıca 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununda da belirtildiği üzere büyükşehir belediyesine gönderilmesi gereken çevre temizlik vergilerinin çöp imha tesisleri için kullanılması gerekmektedir. Bulguda bahsedildiği üzere gönderilmesi gereken çevre temizlik vergilerinin eğlence vergileri ile mahsup edilmesi sonucu çevre temizlik vergi gelirlerinin amacı doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığının tespiti de yapılamamaktadır. Kaldı ki bulguda yer alan tutarlar mahsuplaşma yapıldıktan sonra kalan tutarlar olup 2018 yılı sonu itibari ile 40.863.317,31 TL’ye ulaşmıştır.

Sonuç olarak büyükşehir belediyesi ile ilçe belediyelerinin karşılıklı alacaklarında faiz ve benzeri yükümlülüklerle karşılaşılmaması için mahsuplaşma yönteminde gerekli özenin gösterilmesi ve ilgili vergi paylarının zamanında gönderilmesi gerektiği düşünülmektedir.