İdarenin 2019 yılı muhasebe kayıtlarında 120-Gelirlerden Alacaklar Hesabı kullanılmadan doğrudan 121-Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı kullanılarak gelirlere ilişkin tahakkuk kayıtları gerçekleştirilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin;

120-Gelirlerden Alacaklar Hesabına ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 86’ncı maddesinde, bu hesabın mevzuatı gereğince tahakkuk ettirilen faaliyet alacakları ile duran varlıklar ana hesap grubu içerisindeki Gelirlerden Alacaklar Hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenler ve bunlardan yapılan tahsilat ve terkinlerin izlenmesi için kullanılacağı;

89’uncu maddesinde, 121-Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabının mevzuatı gereğince tahakkuk ettirilen faaliyet alacaklarından takibe alınan tutarlar ile bunlardan yapılan tahsilat, tecil ve terkinlerin izlenmesi için kullanılacağı;

92’nci maddesinde, 122-Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabının, mevzuatı gereğince Gelirlerden Alacaklar Hesabı veya Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabında kayıtlı tutarlardan içinde bulunulan mali yılsonunu geçmeyen bir süre ile tecil veya tehir edilen tutarlar ile duran varlıklar ana hesap grubundaki Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonunda tecil ve tehir süresi bir yılın altına inen tutarlar ile bunlardan tahsil edilen veya takibe alınan tutarların izlenmesi için kullanılacağı;

166’ncı maddesinde ise 222-Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabının mevzuatı gereğince Gelirlerden Alacaklar Hesabı veya Gelirlerden Takipli Alacaklar

Hesabında kayıtlı tutarlardan bir yılı aşan bir süreyle tecil veya tehir edilen tutarların izlenmesi için kullanılacağı;

İfade edilmiştir.

Diğer yandan, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 120-Gelirlerden Alacaklar Hesabı’na ilişkin “Hesabın işleyişi” başlıklı 88’inci maddesinde, gelir tahakkuk tutarlarının 120-Gelirlerden Alacaklar Hesabına borç, 600-Gelirler Hesabına alacak kaydedileceği;

91’inci maddesinde, takibe alınan alacakların 121-Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı’na borç, ilgisine göre 120-Gelirlerden Alacaklar Hesabı veya 122-Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabı ya da 222-Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabına alacak kaydedileceği ve yine Gelirlerden Alacaklar Hesabında kayıtlı tutarlardan mali yılsonuna kadar tahsili gerekenlerden tahsil edilemeyen tutarların mali yılsonunda 121-Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabına borç, 120-Gelirlerden Alacaklar Hesabına alacak kaydedileceği;

Belirtilmiştir.

Özetle yukarıda yer verilen Yönetmelik hükümlerinden:

Alacaklara ilişkin tahakkuk kaydında 120-Gelirlerden Alacaklar Hesabı’nın borçlu 600- Gelirler Hesabının ise alacaklı çalışması gerektiği;

120-Gelirlerden Alacaklar Hesabında kayıtlı tutarlardan mali yılsonuna kadar tahsili gerekenlerden tahsil edilemeyen tutarların mali yılsonunda 121-Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabına aktarılacağı;

121-Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabının genel olarak tahakkuk ettirilen faaliyet alacaklarından takibe alınan tutarların izlenilmesi için kullanılacağı;

Anlaşılmaktadır.

İdarenin hesap ve işlemleri incelendiğinde; 120-Gelirlerden Alacaklar Hesabı kullanılmadan doğrudan 121-Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı kullanılarak 48 farklı işlem ile toplam 21.352.036,22 TL’lik tahakkuk kaydı yapıldığı görülmüştür.

Hâlbuki Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin ilgili maddeleri gereği, alacaklara ilişkin olarak ilk defa yapılacak olan tahakkuk kaydında 120-Gelirlerden Alacaklar Hesabının borçlu 600-Gelirler Hesabının alacaklı çalışması gerekmektedir. Bununla birlikte, tahakkuk eden alacak takibe alındığında veya mali yılsonuna kadar tahsil edilmediğinde 121- Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabına aktarılması gerekmektedir.

Yukarıda yer verilen denetim tespitine binaen İdare tarafından gerekli çalışmaların başlatılacağı ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, İdarenin gelir tahakkuk kayıtlarının mevzuatın öngördüğü şekilde yapılması gerekmektedir.