İdare tarafından 2005 yılında şehir içi toplum taşım araçları (dolmuş, minibüs, halk otobüsleri) tek tip ulaşım şekline dönüştürülerek yapılmaya başlanmış ve 250 adet özel halk otobüsüne (faal olarak 249 adet özel halk otobüsü çalışmaktadır) şehir içi toplu taşıma imtiyaz hakkı ihalesiz bir şekilde verilmiştir.

06.10.2016 tarih ve 405 sayılı Belediye Meclisi Kararı ile yürürlüğe giren ve toplu taşıma hizmetlerinin yönetimini ve denetimini sağlamak üzere kabul edilen Özel Halk Otobüsleri Çalışma Ve Seyrüsefer Yönetmeliği'nin “Fiyat tarifeleri ve hizmet bedeli ödemeleri” başlıklı 14’üncü maddesin de, “ (1) Yolcu taşımacılığında uygulanacak tarifeler Belediye Meclisi tarafından belirlenir…(2) Özel Halk Otobüsü sisteminde ruhsatlı olarak çalışan her bir araç, Belediyeye özel halk otobüsleri işgal harcı (yol işgali, çalışma ruhsat harcı, hat-durak kullanım harcı, yer işgal harcı) olarak her ay 420 tam biniş ücreti kadar para ödeyeceklerdir. Devir işlemi harçları ve basılı evrak bedelleri ayrıca tahsil edilecektir.” şeklinde yapılan düzenleme ile özel halk otobüsleri işgal harcının aylık 420 adet tam yolcu bilet tutarında tahsil edilmesi düzenlenmiştir.

06.10.2016 tarihinden itibaren Sivas Belediyesi tarafından özel halk otobüslerinden alınan işgal harcı aylık 420 adet tam yolcu bilet tutarında yapılan tahsilat uygulaması 11.09.2019 tarih ve 168 sayılı Belediye Meclisi Kararı ile Özel Halk Otobüsleri Çalışma ve Seyrüsefer Yönetmeliği'ne eklenen geçici madde ile " Bu yönetmeliğin 14. maddesinin 2. fıkrasında yer alan 420 ibaresi 2020 yılı Eylül ayı sonuna kadar 210 olarak uygulanır.” şeklinde yapılan değişiklik sonrası 2020 yılı Eylül ayı sonuna kadar aylık 210 adet tam yolcu bilet tutarında uygulanmaya başlanılmıştır.

Özel Halk Otobüsleri Çalışma ve Seyrüsefer Yönetmeliği çerçevesinde 249 adet özel halk otobüsünden 2019 yılında tahsil edilen işgal harcı tutarlarına ait tabloya aşağıda yer verilmiştir.

Tablo 7: 2019 Yılı Özel Halk Otobüsleri İşgal Harcı Tutarları

Yapılan değişiklik öncesi, özel halk otobüsünün her birinden 420 adet tam bilet karşılığı aylık 1.008 TL alınmakta iken, 11.09.2019 tarihi sonrasında yapılan değişiklik ile gelir tutarı %50 oranında düşerek aylık 210 adet tam yolcu bilet karşılığı 504 TL tahsil edilmeye başlanmış ve tahsil edilen gelir tutarında %50 oranında azalma meydana gelmiştir.

5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Hesap verme sorumluluğu” başlıklı 8’inci maddesinde “Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır.” düzenlemesi yer almıştır.

Kamu İdaresi cevabında, Sivas Şoförler ve Otomobilciler Odası Başkanlığı ve S.S. 39 Nolu Özel Halk Otobüsleri Kooperatifi Başkanlığı tarafından Belediye’ye dilekçe ile müracaat edilerek özel halk otobüslerinin araç değişim süreci sonrası bankaya olan kredilerini ödeme noktasında zorlandıkları, akaryakıt giderleri ve yedek parça masraflarının fazla olması sebebiyle zarar etmeye başladıkları ve bu sebeple yeni otobüs alımı nedeniyle bankaya olan kredilerinin bitimine kadar işgaliye ücreti olan 420 tam bilet tutarında indirime gidilmesi istenildiği, 11.09.2019 tarih ve 168 sayılı meclis kararıyla Sivas Belediye Başkanlığı Özel Halk Otobüsleri Seyrüsefer Yönetmeliği’nin 14’üncü maddesinin 2’inci fıkrasında yer alan

420 tam bilet ibaresinin 2020 yılı Eylül ayı sonuna kadar 210 tam bilete düşürüldüğü, belirtilen tarihten sonra tekrar eski fiyat tarifesinin geçerli olacağı, bildirilmiştir.

Her ne kadar İdare cevabında belirtilen gerekçelerle işgaliye ücreti olarak belirlenen

420 tam bilet ibaresi 210 tam bilete düşürülmüş olsada yıllardan beri uygulanan ve çeşitli tarihlerde değişiklik yapılan ve son hali 06.10.2016 tarih ve 405 sayılı Belediye Meclisi Kararı ile yürürlüğe giren ve toplu taşıma hizmetlerinin yönetimini ve denetimini sağlamak üzere kabul edilen Özel Halk Otobüsleri Çalışma Ve Seyrüsefer Yönetmeliklerinin “Araçlarda aranacak şartlar” başlıklı maddesinde sistemde çalışacak özel halk otobüslerinin hangi model veya yaş aralığında olacağı belirlenmiştir. Toplu taşıma hizmetinde bulunacak özel halk otobüsü sahipleri imzaladıkları Özel Halk Otobüsü İşletme Sözleşmesi ekinde yer alan Özel Halk Otobüsleri Çalışma Ve Seyrüsefer Yönetmelikliği ile hangi yıl aralıklarıyla otobüslerini yenileyecekleri Belediye tarafından otobüs hat sahiplerine bildirilmekte ve bu husus karşılıklı olarak imza altına alınmaktadır. Dolayısıyla işgaliye ücreti olarak belirlenen

420 tam bilet ibaresinin 210 tam bilete düşürülmesine ilişkin İdare cevabında belirtilen gerekçelerin dayanağının olmadığı düşünülmektedir.

Yukarıda yer alan mevzuat çerçevesinde; Belediye tarafından özel halk otobüsünün her birinden 420 adet tam bilet karşılığı aylık 1.008 TL tahsil edilmekte iken, aylık 210 adet tam yolcu bilet karşılığı 504 TL tahsil edilmeye başlanması sonucunda oluşan gelir kaybının, kamu kaynağının elde edilmesinde görevli ve yetkili olanların kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesi, kullanılması için gerekli önlemleri alması sorumluluğu çerçevesinde Belediyenin gelir kaybına yol açacak uygulamalardan kaçınılması gerekmektedir.