Kemalpaşa Belediyesince iç kontrol sisteminin kurulması, uygulanması, izlenmesi ve geliştirilmesi yönündeki iç kontrol mevzuatı gereklerinin yerine getirilmediği görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 55’inci maddesinde iç kontrol; idarenin amaçlarına, belirlenmiş politikalara ve mevzuata uygun olarak faaliyetlerin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yürütülmesini, varlık ve kaynakların korunmasını, muhasebe kayıtlarının doğru ve tam olarak tutulmasını, malî bilgi ve yönetim bilgisinin zamanında ve güvenilir olarak üretilmesini sağlamak üzere idare tarafından oluşturulan organizasyon, yöntem ve süreçle iç denetimi kapsayan malî ve diğer kontroller bütünüdür şeklinde tanımlanmıştır.

Aynı Kanun’un “Kontrolün yapısı ve işleyişi” başlıklı 57’nci maddesinde; kamu idarelerinin malî yönetim ve kontrol sistemleri; harcama birimleri, muhasebe ve malî hizmetler ile ön malî kontrol ve iç denetimden oluştuğu belirtilmiştir.

Mezkur Kanun’un 63’üncü maddesinde iç denetim, kamu idaresinin çalışmalarına değer katmak ve geliştirmek için kaynakların ekonomiklik, etkililik ve verimlilik esaslarına göre yönetilip yönetilmediğini değerlendirmek ve rehberlik yapmak amacıyla yapılan bağımsız, nesnel güvence sağlama ve danışmanlık faaliyeti olarak hüküm altına alınmıştır.

İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar’ın “İç kontrole ilişkin yetki ve

sorumluluklar” başlıklı 8’inci maddesinde;

“Üst yöneticiler, iç kontrol sisteminin kurulması ve gözetilmesinden, harcama yetkilileri ise görev ve yetki alanları çerçevesinde, idari ve malî karar ve işlemlere ilişkin olarak iç kontrolün işleyişinden sorumludur.

İdarelerin malî hizmetler birimi, iç kontrol sisteminin kurulması, standartlarının uygulanması ve geliştirilmesi konularında çalışmalar yapar ve ön malî kontrol faaliyetini yürütür. Muhasebe yetkilileri, muhasebe kayıtlarının usulüne ve standartlara uygun, saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasından sorumludur.

…

İç kontrol düzenlemeleri ve iç kontrol sisteminin işleyişi, yöneticilerin görüşü, kişi ve/veya idarelerin talep ve şikâyetleri ile iç ve dış denetim sonucunda düzenlenen raporlar dikkate alınarak yılda en az bir kez değerlendirmeye tâbi tutulur ve gerekli önlemler alınır.”

hükmü yer almaktadır. Yapılan incelemede;

• İç kontrol sistemi kapsamında yapılması gereken çalışmaların üst yöneticinin aldığı bir karar ile başlaması ve bu kararın kurum içinde bir duyuru ile veya uygun bir bilgilendirme yöntemi kullanılarak ilan edilmesi gerekirken bu kararın alınmadığı ve bilgilendirmenin yapılmadığı,

• Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan Kamu İç Kontrol Standartlarına Uyum Genelgesi’ne göre 31.12.2014 tarihine kadar hazırlanması gereken İç Kontrol Standartlarına Uyum Eylem Planının hazırlanmadığı,

• İç kontrol sistemi ile kurumsal risk yönetimi sisteminin kurgulanmasına yönelik ayrı bir eylem planının da bulunmadığı,

• Belediyenin tüm birimlerinde iş tanımlarının yapılmadığı, bu işlerin süreç ve iş akış şemalarının çıkarılmadığı,

• Kurumsal risklerin ve iş süreçlerindeki iç kontrol risklerinin belirlenmediği,

• Tüm birimlerde personelin katılımı ile oluşturulması gereken odak gruplarının oluşturulmadığı,

• Belediye tarafından yönetici ve çalışanlarının iç kontrol sistemi hakkında yeterli bilgi sahibi olmasına yönelik eğitimlerin gerçekleştirilmediği,

• Kamu İç Kontrol Standartlarına Uyum Eylem Planı Rehberi kapsamındaki 18 standart doğrultusunda İç Kontrol İzleme ve Yönlendirme Kurulunun ve Kamu İç Kontrol Standartlarına Uyum Eylem Planı Hazırlama Grubunun oluşturulmadığı, uyum eylem planının en az altı ayda bir olmak üzere izlenmesi ve değerlendirilmesi gerektiği halde buna yönelik çalışmaların yapılmadığı,

• İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’e ekli listede Kemalpaşa Belediyesi için 3 iç denetçi kadrosu belirlenmiş olmasına rağmen iç denetçi kadrolarının boş olduğu ve iç denetim birimi kurulmadığı,

  
  

  Ancak;

  
  

• Birim ve kurum düzeyinde görev, yetki ve sorumlulukların belirlendiği ve kurum organizasyon yapısının oluşturulduğu,

• Bilişim sisteminin kurulduğu ve bilişim sistemleri için politikalar oluşturularak personele duyurulduğu,

• Bilgi sistemindeki veri ve bilgilerin korunması açısından gerekli tedbirler alınarak yedeklemeler yapıldığı,

Tespit edilmiştir.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri gereği, mali yönetim ve kontrol sisteminin kurulması ve işleyişinin gözetilmesi üst yöneticinin sorumluluğundadır. Bu kapsamda öncelikle Kamu İç Kontrol Standartlarına Uyum Eylem Planı Rehberi doğrultusunda bir eylem planının hazırlanması ve üst yöneticinin yönetim ve hesap verme sorumluluğunu yerine getirmesinde önemli bir yardımcı olan iç denetim biriminin oluşturulması suretiyle iç kontrol sisteminin kurulması gerektiği değerlendirilmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Belediyemizin bugüne kadar kurulmamış olan İç Kontrol Sisteminin kurulması konusunda gerekli çalışmalara başlanmış olup, ilgili mevzuat hükümleri gereğince İç Kontrol Sisteminin kurularak aktif hale getirilmesi sağlanacaktır.” denilmektedir.

Sonuç olarak kamu idaresi bulguya katılmakta olup iç kontrol sisteminin mevzuata uygun olarak kurulması için çalışmalara başlanılacağını bildirmiştir. Mali yönetim ve kontrol sisteminin kurulması ve işleyişinin gözetilmesi üst yöneticinin sorumluluğunda olup bu kapsamda bulguda yer verilen eksikliklerin giderilmesi ve personelin teşvik edilerek katılımcı yöntemlerle yeterli düzeyde sistemin yapılandırılması gerektiği değerlendirilmektedir.