Karar Künyesi
Şirket tarafından yapılan mal ve hizmet alımlarının tamamının 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İstisnalar” başlıklı 3’ncü maddesi kapsamında değerlendirmek suretiyle ihalesiz yapıldığı görülmüştür.
4734 sayılı Kanun’un “Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde; belediyeler ile bunlara bağlı; döner sermayeli kuruluşlar, birlikler ile bunların doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları her çeşit kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketlerin kullanımında bulunan her türlü kaynaktan karşılanan mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalelerinin bu Kanun hükümlerine göre yürütüleceği belirtilmiştir.
Aynı Kanun’un “İstisnalar” başlıklı 3’üncü maddesinin (g) bendinde ise belediye şirketlerinin, ticarî ve sınaî faaliyetleri çerçevesinde; doğrudan mal ve hizmet üretimine veya
ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini için yapacakları, Hazine garantisi veya doğrudan bütçenin transfer tertibinden aktarma yapmak suretiyle finanse edilenler dışındaki yaklaşık maliyeti ve sözleşme bedeli iki trilyon üç yüz milyar Türk Lirasını aşmayan mal veya hizmet alımlarının ceza ve ihalelerden yasaklama hükümleri hariç bu Kanuna tâbi olmadığı ifade edilmiş olup 26 Ocak 2021 tarih 31376 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2021/1 No’lu Kamu İhale Genel Tebliğinin “Güncellenen Hususlar” başlıklı 3’üncü maddesinde söz konusu üst limit 2021 yılı için 18.619.202,00 TL olarak belirlenmiştir.
Mezkûr Kanun’un “İstisnalara ilişkin esas ve usuller” başlıklı geçici 4’üncü maddesinde ise 3’üncü maddenin (g) bendi ile getirilen istisnanın kapsamının ilgili kuruluşların talebi üzerine Kamu İhale Kurulu tarafından belirleneceği hüküm altına alınmıştır.
Yukarıdaki mevzuat hükümlerine göre Belediyenin sermayesinin %50’sinden fazlasına sahip olduğu şirketlerin 18.619.202,00 TL altındaki mal ve hizmet alımlarının 4734 sayılı Kanun'la getirilen hükümlere tabi olunmadan alınabilmesi için bu alımların doğrudan mal ve hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini için yapılmasının yanında kapsamının Kamu İhale Kurulunca önceden belirlenmiş olması şartları ile mümkün olabilecektir.
Bu kapsamda, Şirket tarafından Kamu İhale Kurulundan hangi mal veya hizmet alımlarının 4734 sayılı Kanun'a tabi olduğu, hangilerinin ise istisna kapsamında değerlendirilmesi gerektiği hususunda görüş istenmiş olup Kurul 01.08.2018 tarih ve 2018/20415 sayılı yazısı ile görüşünü bildirmiştir. Kurul tarafından verilen görüş ekinde aşağıdaki tabloda detayına yer verilen mal ve hizmet alımlarının, Şirketin ticari ve sinai faaliyetleri çerçevesinde olmadığı, mal ve hizmet alımlarının niteliğinin anlaşılmadığı, söz konusu alımların faaliyet konuları arasında yer almadığı ve üretim ile doğrudan ilişkisinin bulunmadığı gerekçeleriyle istisna kapsamında olmadığı ifade edilmiştir.
Tablo 7: Kamu İhale Kurulu Tarafından 3-g Kapsamında Bulunmadığı Yönünde Görüş Verilen Mal ve Hizmet Alımları
Mal Alımları | Hizmet Alımları | |
İnşaat ve Taahhüt Hizmetleri | İhale yoluyla alınan yapım işleri, konut ve benzeri işler için teşhir amaçlı maket alımı, ana faaliyetleri yürütmek için mimari ve mühendislik yazılımları. | Alt yüklenicilik hizmetleri, nakliye hizmetleri, proje danışmanlık hizmetleri, iş ile ilgili güvenlik ve temizlik malzemeleri, iş güvenliği uzmanı, iş yeri hekimi, hukuk ve danışmanlık hizmetleri, çevre danışmanlık hizmetleri. |
Proje Tasarım ve Danışmanlık Hizmetleri | Her türlü reklam ve tanıtım hizmetleri, her türlü ar-ge üretim faaliyet alanında proje ve danışmanlık hizmetleri, çevre danışmanlık hizmetleri, tahlil ve analiz hizmetleri. |
Ticari Mal Alım ve Satımı | Her türlü ticari emtia, sarf malzeme, çalışanlar için gerekli olan her türlü iş elbisesi ekipmanı, donanımı ve malzemesi, faaliyet konusu ile ilgili yazılım donanım, araç gereç. | Nakliye hizmetleri, iş ile ilgili güvenlik ve temizlik hizmetleri, iş güvenliği uzmanı, iş yeri hekimi ve hukuk gümrük danışmanlık hizmeti, antrepo, depo kiralama hizmetleri. |
Elektrik Üretim İşletmeciliği | Alt yüklenici hizmetleri, nakliye hizmetleri, proje danışmanlık hizmetleri, iş ile ilgili güvenlik temizlik hizmetleri, iş güvenliği uzmanı, iş yeri hekimi ve hukuk danışmanlık hizmetleri, çevre danışmanlık hizmetleri. | |
İlaçlama-Tıbbi Atık Toplama ve Sterlizasyon İşletmeciliği | Nakliye hizmetleri, her türlü reklam ve tanıtım hizmetleri, proje danışmanlık hizmeti, iş ile ilgili güvenlik ve temizlik hizmetleri, iş güvenliği uzmanı, iş yeri hekimi ve hukuk danışmanlık hizmeti, çevre danışmanlık hizmetleri | |
Kent Mobilyaları- Orman Ürünleri Üretim ve Pazarlama | Bina bakım ve onarım için her türlü inşaat malzemeleri, konut ve benzeri işler için teşhir amaçlı maket, iş ile ilgili menkul gayrimenkul, ihale yoluyla alınan yapım işleri, ana faaliyetleri yürütmek için mimari ve mühendislik yazılımları | Alt yüklenici hizmetleri, nakliye hizmetleri, proje danışmanlık hizmetleri, iş ile ilgili güvenlik ve temizlik hizmetleri, iş yeri hekimi, hukuk ve danışmanlık hizmetleri, iş ile ilgili menkul gayrimenkul kiralanması, |
Madencilik (Taş Ocağı-Konkasör ) Tesisi İşletmeciliği | Ana faaliyetleri yürütmek için her türlü bilgisayar yazılımları alımı(işletim sistemleri, Office programları, mimari ve mühendislik yazılımları, ana faaliyet konusu ile ilgili yazılımlar, muhasebe paket programları vb.),iş ile ilgili menkul gayrimenkul | Patlatma hizmeti, nakliye hizmetleri, proje danışmanlık hizmeti, iş ile ilgili iş güvenlik ve temizlik hizmeti alımı, iş güvenliği uzmanı, iş yeri hekimi ve hukuk danışmanlık hizmeti, çevre danışmanlık hizmetleri, iş ile ilgili menkul gayrimenkul kiralanması |
Asfalt Tesisi Üretim İşletmeciliği | Hammadde alımları (agrega, bitüm, filler, polimer, emülsiyon), yardımcı madde alımları, laboratuvar malzemeleri, makine teçhizat, makine yedek parçası, sarf malzeme, akaryakıt, taşıma ve istifleme taşıtları ile bu araçlara ait makine teçhizat ve yedek parçalar, faaliyet konusu ile ilgili yazılım ve donanım ile araç ve gereçler, iş güvenliği kapsamında kişisel koruyucu araç ve gereçler, tesiste çalışanlar için iş sağlığı ve güvenliği kapsamında gerekli kişisel koruyucu ve donanımlar, iş ile ilgili enerji ve yakıt(tüp, LPG, su, elektrik, sıvı yakıt, katı yakıt, gaz yakıt | Makine ve ekipman tamir bakım onarım hizmetleri, nakliye hizmetleri, araç kiralama hizmetleri, periyodik kontrol ve ölçüm hizmetleri, proje danışmanlık hizmeti, iş makineleri kiralanması, iş ile ilgili güvenlik ve temizlik hizmetleri, iş güvenliği uzmanı, iş yeri hekimi, hukuk danışmanlık hizmeti alımı, çevre danışmanlık hizmetleri, tahlil ve analiz hizmetleri, iş ile ilgili menkul ve gayri menkul kiralanması, alt yüklenici hizmeti alımı |
Gayrimenkul Hizmetleri | Faaliyet konusu ile ilgili arsa, konut, işyeri ve taşınmaz alımı, faaliyet konusu ile ilgili yazılım donanım ve araç gereçler, iş güvenliği kapsamında kişisel koruyucu araç ve gereçler, tesiste çalışanlar için iş sağlığı ve güvenliği kapsamında gerekli kişisel koruyucu ve donanımlar, iş ile ilgili enerji ve yakıt(tüp, LPG, su, elektrik, katı yakıt, sıvı yakıt, gaz yakıt) | Temizlik ve bakım onarım hizmetleri, araç kiralama hizmetleri, araçlarla ilgili periyodik kontrol ve ölçüm hizmetleri(araç muayene ve iş makinelerinin periyodik kontrolleri),iş ile ilgili menkul gayrimenkul kiralanması, alt yüklenici hizmeti, iş güvenliği uzmanı, iş yeri hekimi, hukuk danışmanlık hizmeti, her türlü reklam ve tanıtım hizmetleri. |
Beton Elemanları –Karo ve Beton Boru Üretimi | Hammadde (kum, çakıl, beyaz siyah çimento, mozaik taş, mermer boya demir),taşıma ve istifleme sevkiyat taşıtları ile bu araçlara ait makine ve teçhizat, üretim ile ilgili makine ve teçhizat, makine yedek parçası, ambalaj malzemesi, sarf malzeme, akaryakıt, laboratuvar malzemeleri, tesiste çalışanlar için gerekli olan iş elbisesi, ekipmanı, donanımı ve malzemesi, iş ile ilgili enerji ve yakıt(tüp, LPG, su, elektrik, katı yakıt, sıvı yakıt, gaz yakıt.) | Taşıt tamir bakım ve onarım hizmetleri, makine teçhizat ve bakım onarımları, nakliye hizmetleri, her türlü reklam ve tanıtım hizmetleri, her türlü ar-ge üretim faaliyet alanında proje ve danışmanlık hizmetleri, makine ekipman tamir bakım ve onarım hizmetleri, iş makineleri kiralanması, iş ile ilgili güvenlik ve temizlik hizmetleri, iş güvenliği uzmanı işyeri hekimi ve hukuk danışmanlık hizmet alımı, çevre danışmanlık hizmetleri, tahlil ve analiz hizmetleri, beton elemanları ve karo(karo, kilit taşı, bordür, beton boru, parsel baca)ürünlerinin üretimi için ürün geliştirme TSE ve ilgili mevzuatlar çerçevesinde kalite standartlarını yükseltmeye yönelik üretim faaliyet alanında proje ve danışmanlık hizmetleri |
Dolayısıyla, Şirketin 4734 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinin (g) bendi uyarınca ihalesiz yapabileceği işlemler bahsi geçen kurul görüşü ile netleşmiş olup yukarıda sayılan mal ve hizmet alımları bu kapsamda yer almamaktadır.
Yapılan incelemede Şirket tarafından gerçekleştirilen bütün alımların 4734 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinin (g) bendi kapsamında ihale yapılmaksızın gerçekleştirildiği görülmüş olup bu kapsamda yapılan 1.070 adet mal ve hizmet alımının toplam tutarı 65.505.957,65 TL’dir. Kamu İhale Kurulunun görüşü doğrultusunda istisna kapsamına girmemesine karşın tabloda yer alan mal ve hizmet alımlarının mevzuata aykırı olarak ihalesiz gerçekleştirildiği tespit edilmiştir.
Şirket cevabında Kamu İhale Kurulundan 4734 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinin (g) bendi kapsamında kapsamında yeni bir talepte bulunulduğunu ve Şirketin faaliyet konuları ile ilgili bütün istisnaların verildiğini belirtse de tarafımızca yapılan incelemede Kamu İhale Kurulunca 19.01.2022 tarih ve 2022/DK.D-23 sayılı Karar ile Şirketin talep ettiği bir çok konuda istisna onayı verilmediği görülmüştür. Kurulun 2018 yılında almış olduğu kararda da benzer konularda istisna verilmemesine rağmen Şirket tarafından istisna kapsamına girsin girmesin bütün mal ve hizmet alımları ihalesiz olarak gerçekleştirilmiştir.
Bu itibarla, Şirketin yapmış olduğu alımlarda ayrıma gidilerek Kurul tarafından istisna kapsamına alınmayan mal ve hizmet alımlarının mevzuat hükümlerine uygun olarak ihale yoluyla temin edilmesi gerekmektedir.