Satışı yapılan taşınmazların muhasebe kayıtlarından çıkarılmasında satış bedellerinin dikkate alındığı, alınan teminat ve peşinat tutarlarının varlık hesabının alacağına aktarıldığı, rayiç bedel ile satış bedeli arasındaki farkın varlık hesabının borcuna alınarak taşınmaz satış işlemlerinin hatalı muhasebeleştirildiği görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 189’uncu, 191’inci, 193’üncü ve 203’üncü maddelerinde sırasıyla; 250-Arazi ve Arsalar Hesabı, 251-Yer altı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı, 252-Binalar Hesabı ve 257-Birikmiş Amortismanlar Hesabının işleyişi düzenlenmiş olup satışı yapılan taşınmazların kayıtlı değeri tutarınca ilgili varlık hesabının alacaklandırılarak kayıtlardan çıkarılacağı, amortismana tabi tutulduktan sonra her

ne suretle olursa olsun kayıtlardan çıkarılan maddi duran varlıklar için ayrılan amortisman tutarının ise 257-Birikmiş Amortismanlar Hesabına borç kaydedileceği,

Ayrıca arsa ve arazilerin kayıtlı bedelleri ile satış bedelleri arasındaki olumlu veya olumsuz farkın, arsa ve arazi dışındaki maddi duran varlıkların ise satış bedelleri ile net değerleri arasındaki olumlu veya olumsuz farkın sonucuna göre 600-Gelirler Hesabı veya 630- Giderler Hesabına kaydedileceği,

ifade edilmiştir.

Açıklanan mevzuat hükümleri uyarınca satışı yapılan taşınmaz, kayıtlı değeri/rayiç bedeli üzerinden ilgili varlık hesabına alacak kaydedilmek suretiyle varlık hesabından çıkarılır; varsa amortismanı düşüldükten sonra kalan değeri ile satış bedeli arasındaki olumlu fark 600- Gelirler Hesabına, olumsuz fark ise 630-Giderler Hesabına kaydedilir.

2020 yılı içinde belediye tarafından 9 adet arsa, 23 adet bina satışı gerçekleştirilmiş olup taşınmaz satışlarına ilişkin muhasebe kayıtları incelendiğinde;

Satışı yapılan arsa ve binaların satış bedelleri üzerinden kayıtlardan çıkarıldığı bununla birlikte bina satışlarına ilişkin alınan peşinat ve teminat tutarlarının 252-Binalar Hesabının alacağına aktarıldığı daha sonra rayiç bedel ile satış bedeli arasındaki farkın Binalar Hesabının borcuna kaydedilerek düzeltme kayıtları yapıldığı görülmüştür.

Satışı yapılan taşınmazların satış bedeli üzerinden kayıtlardan çıkarılması, alınan teminat ve peşinat tutarlarının Binalar Hesabının alacağına aktarılması yevmiye kayıtlarında sistematik muhasebe hatasına neden olmaktadır.

Taşınmaz satışlarına ilişkin sözü edilen sistematik hatanın belediyenin kullanmış olduğu muhasebe programından kaynaklandığı ve söz konusu hatanın düzeltilmesi amacıyla yapılan kayıtların muhasebe işlemlerinde karışıklığa neden olduğu anlaşıldığından kullanılan muhasebe programının ilgili yönetmelik hükümleri çerçevesinde gözden geçirilerek hatalı muhasebe kayıtlarının önüne geçilmesi sağlanmalıdır.