Belediye tarafından gerçekleştirilen mal ve hizmet alımlarının bir kısmının, ihale usulleri ile karşılanması yerine, alım tutarı belirlenen parasal sınırın üzerinde kalmasına rağmen, mevzuata aykırı bir şekilde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Doğrudan temin” başlıklı 22’nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendine göre temin edildiği görülmüştür.

4734 sayılı Kanun’un “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesine göre, yapılacak ihalelerde idareler; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.

Aralarında kabul edilebilir nitelikte doğal bir ilişki olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işleri bir arada ihale edilemez. Eşik değerlerin altında kalmak maksadıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemez.

Anılan Kanun'a göre açık ihale usulü ile belli istekliler arasında ihale usulü temel usullerdir.

İlgili Kanun’un “Doğrudan temin” başlıklı 22’nci maddesinin (d) bendinde;

“Büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde bulunan idarelerin onbeş milyar (2023 yılı için 431.810 TL), diğer idarelerin beşmilyar Türk Lirasını (2023 yılı için 143.845 TL) aşmayan ihtiyaçları ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlar.” denilerek doğrudan temin usulünün kullanımında idarelerin uyacakları parasal sınırlar belirlenmiştir.

Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil, Ağırlama ve Tören Giderleri Yönergesi’nin “Genel kural” başlıklı 3’üncü maddesinde;

“Temsil, ağırlama ve tören giderlerinin konu, kapsam ve miktarının tayini belediye başkanının takdirine tabidir.”,

“Temsil giderleri” başlıklı 4’üncü maddesinde;

“Temsil giderleri görevle ilgili olmak şartıyla;

Beldede başarılı çalışmaları görülenler için toplantılar düzenlemek, Kupa ve benzeri teşvik uygulamalarında bulunmak,

Gerçek ve tüzel kişilere plaket, ödül ve hediye vermek, çiçek göndermek,

Beldede göreve başlayan veya ayrılan protokole dahil kişiler için toplantılar düzenlemek ve hediye vermek, için yapılır.”,

“Ağırlama giderleri” başlıklı 5’inci maddesinde ise;

“Ağırlama, beldenin misafiri durumunda olan; Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı, Başbakan ve Bakanlar Kurulu üyeleri,

Hükümet Merkezi veya diğer illerin protokolüne dahil kişiler, Yabancı ülke temsilcileri veya konuklar,

Sanat, bilim, kültür ve spor dallarında temayüz etmiş kişiler, Basın mensupları,

Beldenin kalkınmasında katkısı olanlar veya olacağı anlaşılanlar,

İle bu kişilerin eşleri ve refakatindeki görevliler için geleneklere ve davetin şümulüne göre, ağırlama, konuklama, konutlandırma ve bu işlerle ilgili olarak hazırlıkların gerektirdiği giderlerle ziyafet, kokteyl, hediye, çiçek, bahşiş ve taşıma giderleri şeklinde yapılır.”, hükümleri yer almaktadır.

Söz konusu Yönergeye göre, temsil ağırlama giderlerinin konusu, kapsamı ve miktarına ilişkin düzenlemeler belediye başkanının yetkisindedir. Ancak 4’üncü ve 5’inci madde hükmüyle belediye başkanına ait bu takdir yetkisinin sınırları çizilmiştir.

Buna göre 2023 yılı için Belediye tarafından 431.810,00 TL’yi aşmayan ihtiyaçları ile parasal sınıra tabi olmaksızın temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapacağı konaklama, seyahat ve iaşe giderlerini doğrudan temin usulüyle karşılayabilecektir.

Ancak, konaklama, seyahat ve iaşe ihtiyacı dışında yapacağı alımlar temsil ağırlama kapsamında olsa dahi parasal sınıra tabidir.

Konaklama, seyahat ve iaşe alımlarında dikkat edilmesi gereken husus, bu alımların parasal sınırlamaya tabi olmamasının tek koşulunun temsil ağırlama kapsamında olmaları gerektiğidir.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri ve açıklamalar neticesinde 2023 yılındaki bazı ikramlık ve sahne süsleme hizmetleri, muhtelif kokteyl ve organizasyon hizmeti alımları, muhtelif ikramlık alımları, muhtelif ulaşım hizmeti alım usullerinin mevzuata uygun olmadığı tespit edilmiştir.

Alımların içeriklerinin asıl konusu itibariyle konaklama, seyahat, iaşe niteliğinde olmaması, harcamaların toplamının doğrudan temin usulüne (22/d) ilişkin parasal sınırları aşması ve bu alımların piyasa fiyat araştırmaları yapılmadan doğrudan bir tedarikçiden alınması nedenleriyle mevzuata aykırılık teşkil etmektedir.

İdare tarafından verilen cevapta, bulguda belirtilen hususlara dikkat edileceği ve bu doğrultuda işlem yürütüleceği ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, İdare tarafından mal ve hizmet alımlarından parasal sınırın üzerinde kalan ve temsil ağırlama gideri kapsamına girmeyen alımların, doğrudan temin usulü yerine temel ihale usulleri ile karşılanması gerekmektedir.