Bazı gelir ve gider kalemlerinin muhasebeleştirilmesinde, Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Temel kavramlar” başlıklı 5’inci maddesinde düzenlenen ve kamu idarelerinin faaliyetlerinin, belirli dönemlerde raporlanması ve her dönemin faaliyet sonuçlarının diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanması gerektiğini ifade eden dönemsellik ilkesine riayet edilmediği tespit edilmiştir.

1. Kira Gelirlerinin Tahsilatında Dönem Ayırıcı Hesapların Kullanılmaması

   
   

   Belediye tarafından kiraya verilmiş olan taşınmazların tahsil edilen bir yıllık kira bedellerinin tamamının dönem ayırıcı hesaplar kullanılmadan doğrudan gelir hesaplarında izlendiği görülmüştür.

   Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabını açıklayan 286’ncı maddesinde; dönem içinde ortaya çıkan ancak gelecek aylara ait olan peşin tahsil edilmiş gelirlerin bu hesap içerisinde kullanılacağı, söz konusu Yönetmelik’in 480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabını açıklayan 335’inci maddesinde ise dönem içerisinde tahsil edilen ancak gelecek yılların faaliyet hesaplarına dâhil edilecek gelirlerin izlenmesinde ise bu hesabın kullanılacağı belirtilmiştir.

   2020 yılında kiraya verilen 14 adet taşınmaza ait gelirlerin muhasebeleştirilmesinde 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı ile 480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabının kullanılmadığı, söz konusu gelirlerin doğrudan gelir hesaplarında izlenmesi neticesinde dönemsellik kavramına aykırı hareket edildiği tespit edilmiştir.

   Tahsil edilen kira gelirlerinin dönem ayırıcı hesaplar kullanılmadan, bir sonraki döneme ait gelirlerin de tahsil edildiği ayda gelir hesaplarında izlenmesi Belediyenin mali tablolarında 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabının 466.070,50 TL eksik, 600 Gelirler Hesabının 466.070,50 TL fazla görünmesine yol açmıştır.

2. İşçi Ücretlerinin Ödenmesinde Bir Önceki Yıla Ait Ödemelerin İlgili Yıla Ait Mali Tablolarda Gösterilmesi

Belediyede çalışan işçilerin 15-31 Aralık dönemine isabet ücretlerinin ödenmesinde, dönemsellik ilkesine aykırı olarak 320 Bütçe Emanetleri Hesabının kullanılmadığı görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 320 Bütçe Emanetleri Hesabını açıklayan “Hesabın işleyişi” başlıklı 250’nci maddesinde; 15-31 Aralık tarihlerine ilişkin hesaplanan işçi ücretlerinin bu hesaba alacak 630 Gider Hesabına borç; diğer taraftan 835 Gider Yansıtma Hesabına alacak, 830 Bütçe Giderleri Hesabına borç kaydedileceği hüküm altına alınmıştır.

Yapılan incelemede, 2019 ve 2020 yıllarında işçi ücretlerinin ödenmesinde dönemsellik ilkesi gereği 320 Bütçe Emanetleri Hesabına kaydedilmesi gereken 15-31 Aralık dönemine isabet eden işçi ücretlerinin ilgili olduğu yılın gideri olarak raporlanmadığı tespit edilmiştir.

2019 yılına ait 15-31 Aralık dönemi işçi ücretlerinin 2020 yılında muhasebeleştirilmesi 630 Giderler Hesabının faaliyet sonuçları tablosunda 127.622,46 TL fazla görünmesine 2020 yılına ait 15-31 Aralık dönemi işçi ücretlerinin 2021 yılında muhasebeleştirilmesi ise 630 Giderler Hesabının faaliyet sonuçları tablosunda 121.106,62 TL eksik, 320 Bütçe Emanetleri Hesabının ise bilançoda 121.106,62 TL eksik görünmesine yol açmıştır.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nde tanımlanan dönemsellik kavramı kurumların faaliyet sonuçlarının sağlıklı bir şekilde tespit edilebilmesi açısından önem arz etmektedir. Söz konusu kavram ile kurumlar faaliyet dönemlerindeki gelir ve giderlerini sağlıklı bir şekilde takip edebilmekte ve her dönemin faaliyet sonuçlarını diğer dönemlerden bağımsız olarak izleyebilmektedir. Elde edilen gelirlerin ve gerçekleştirilen giderlerin, dönemsellik ilkesine uygun olarak ait oldukları dönem mali tablolarında yer almasını sağlayacak şekilde muhasebeleştirilmesi gerekmektedir.