Karar Künyesi
İdare tarafından ihale edilen yapım işlerinde işe ilişkin kesin projelerin ve mahal listelerinin hazırlanmadan ihaleye çıkıldığı görülmüştür.
Kesin Proje Olmadan İhaleye Çıkılması
Fen İşleri Müdürlüğü tarafından ihale edilen yapım işlerinin gerekli projeler hazırlanmadan veya kesin proje olmadan ihale edildiği görülmüştür.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 4'üncü maddesinde, projeler;
“Ön proje: Belli bir yapının kesin ihtiyaç programına göre; gerekli arazi ve zemin araştırmaları yapılmadan, bilgilerin halihazır haritalardan alındığı, çevresel etki değerlendirme ve fizibilite raporları dahil elde edilen verilere dayanılarak hazırlanan plân, kesit, görünüş ve profillerin belirtildiği bir veya birkaç çözümü içeren projeyi,
Kesin proje: Belli bir yapının onaylanmış ön projesine göre; mümkün olan arazi ve zemin araştırmaları yapılmış olan, yapı elemanlarının ölçülendirilip boyutlandırıldığı, inşaat sistem ve gereçleri ile teknik özelliklerinin belirtildiği projeyi,
Uygulama projesi: Belli bir yapının onaylanmış kesin projesine göre yapının her türlü ayrıntısının belirtildiği proje” şeklinde tanımlanmıştır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62'nci maddesinde;
“Yapım işlerinde arsa temin edilmeden, mülkiyet, kamulaştırma ve gerekli hallerde imar işlemleri tamamlanmadan ve uygulama projeleri yapılmadan ihaleye çıkılamaz. İhale konusu yapım işinin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenemediği durumlarda ön veya kesin proje üzerinden ihaleye çıkılabilir. Uygulama projesi bulunan yapım işlerinde anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle ihale yapılması zorunludur. Ancak, doğal afetler nedeniyle uygulama projesi yapılması için yeterli süre bulunmayan yapım işlerinde ön veya kesin proje üzerinden, her türlü onarım işleri ile işin yapımı sırasında belli aşamalarda arazi ve zemin etütleri gerekmesi veya uygulamada imar ve güzergâh değişikliklerinin muhtemel olması nedenleriyle ihaleden önce uygulama projesi yapılamayan, bina işleri hariç, yapım işlerinde ise kesin proje üzerinden ihaleye çıkılabilir. Bu işlerin uygulama projesi yapılabilen kısımlar için anahtar teslimi götürü bedel, uygulama projesi yapılamayan kısımlarda ise her bir kalem iş için birim fiyat teklif almak suretiyle ihale yapılabilir” hükmü yer almaktadır.
4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun "Sözleşme Türleri" başlıklı 6'ncı maddesinde ise; "<i>Kamu İhale Kanununa göre yapılan ihaleler sonucunda;</i>
a) Yapım işlerinde; uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak, işin tamamı için isteklinin teklif ettiği toplam bedel üzerinden anahtar teslimi götürü bedel sözleşme,
…
Yapım işlerinde; ön veya kesin projelere ve bunlara ilişkin mahal listeleri ile birim fiyat tariflerine, mal veya hizmet alımı işlerinde ise işin ayrıntılı özelliklerine dayalı olarak; idarece hazırlanmış cetvelde yer alan her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için istekli tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat sözleşme,
Yapım işlerinde; niteliği itibarıyla iş kalemlerinin bir kısmı için anahtar teslimi götürü bedel, bir kısmı için birim fiyat teklifi alma yöntemleri birlikte uygulanmak suretiyle gerçekleştirilen ihaleler sonucunda karma sözleşme,
…
Düzenlenir.” hükümleri yer almaktadır.
Aktarılan mevzuat hükümlerinden yapım işlerinde uygulama projesi üzerinden ihaleye çıkılmasının genel kural olduğu, işin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve mali özelliklerin gerekli netlikte belirlenemediği, doğal afetler nedeniyle uygulama projesi yapılması için yeterli süre bulunmaması, işin yapımı sırasında arazi ve zemin etütleri gerekmesi veya imar ve güzergah değişiklikleri muhtemel olması hallerinde kesin proje üzerinden ihaleye çıkılmasına izin verildiği görülmektedir.
Yapılan incelemede birim fiyatlı olarak ihale edilen fakat ihale aşamasında isteklilere herhangi bir proje verilmeyen 29 adet yapım işinin olduğu tespit edilmiş olup söz konusu işler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Tablo 10:Kesin Proje Hazırlanmadan İhaleye Çıkılan Yapım İşleri
Sıra No
İKN
İhale Adı
1
2022/1245397
2023 Yılı Nurtepe- Merkez- Hamidiye Mahalleleri Yolların Bakım- Onarım Yapılması İnşaat İşi.
2
2022/1253710
2023 Yılı Seyrantepe- Yeşilce- Şirintepe Mahalleleri Yolların Bakım- Onarım Yapılması İnşaat İşi.
3
2022/1255546
2023 Yılı Hürriyet- Yahya Kemal- Çağlayan Mahalleleri Yolların Bakım- Onarım Yapılması İnşaat İşi.
4
2022/1259233
2023 Yılı Çeliktepe- Emniyet Evleri- Sultan Selim Mahalleleri Yolların Bakım- Onarım Yapılması İnşaat İşi.
5
2022/1260679
2023 Yılı Talatpaşa- Mehmet Akif Ersoy- Gürsel Mahalleleri Yolların Bakım- Onarım Yapılması İnşaat İşi.
6
2022/1261027
2023 Yılı Harmantepe- Telsizler- Gültepe- Ortabayır Mahalleleri Yolların Bakım- Onarım Yapılması İnşaat İşi.
7
2023/98710
2023 Yılı Kağıthane İlçesi 1. Bölge Çeşitli Cadde ve Sokaklarda Yol Kenarları ve
Merdivenlere Korkuluk Yapılması İşi.
8
2023/107590
2023 Yılı Kağıthane İlçesi 2. Bölge Çeşitli Cadde ve Sokaklarda Yol Kenarları ve Merdivenlere Korkuluk Yapılması İşi.
9
2023/350658
2023 Yılı Kağıthane İlçesi Genelinde Yağmur Suyu Kanalı Yapım İşi.
10
2022/1275532
2023 Yılı Kağıthane İlçesi Genelinde Çeşitli Cadde ve Sokaklarda Andezit ve Granit Döşeme Kaplaması Tamiri Yapılması İşi.
11
2022/1249157
2023 Yılı Kağıthane İlçesi Dahilinde Çeşitli Cadde ve Sokaklarda Asfalt Kaplama Yapım İşi.
12
2022/1336775
2023 Yılı Kağıthane İlçesi Dahilindeki Okul Binaları Bakım- Onarım Yapılması İşi.
13
2022/1339251
2023 Yılı Kağıthane İlçesi Dahilindeki Mabet Yerlerinin Bakım- Onarım Yapılması İşi.
14
2023/19712
2023 Yılı Kağıthane İlçesi Dahilindeki Metruk Yapıların Yıkılması ve Enkazının Kaldırılması İşi.
15
2023/157159
2023 Yılı Kağıthane İlçesi Genelinde Merdiven Yolların Bakım- Onarım ve Kaplama Yapılması İnşaat İşi.
16
2023/549547
2023 Yılı Kağıthane İlçesi Genelinde Önce Yaya Figürü ve Yol Çizgileri Çizilmesi Yapım İşi.
17
2023/518183
2023 Yılı Kağıthane İlçesi Genelinde Yağmur Suyu Kanalı Yapım İşi.
18
2023/563966
2023 Yılı 2. Dönem Nurtepe- Merkez- Hamidiye Mahalleleri Yolların Bakım- Onarım Yapılması İnşaat İşi.
19
2023/568096
2023 Yılı 2. Dönem Seyrantepe- Yeşilce- Şirintepe Mahalleleri Yolların Bakım- Onarım Yapılması İnşaat İşi.
20
2023/575006
2023 Yılı 2. Dönem Hürriyet- Yahya Kemal- Çağlayan Mahalleleri Yolların Bakım- Onarım Yapılması İnşaat İşi.
21
2023/576354
2023 Yılı 2. Dönem Çeliktepe- Emniyet Evleri- Sultan Selim Mahalleleri Yolların Bakım- Onarım Yapılması İnşaat İşi.
22
2023/609568
2023 Yılı 2. Dönem Talatpaşa- Mehmet Akif Ersoy- Gürsel Mahalleleri Yolların Bakım- Onarım Yapılması İnşaat İşi.
23
2023/611255
2023 Yılı 2. Dönem Harmantepe- Telsizler- Gültepe- Ortabayır Mahalleleri Yolların Bakım- Onarım Yapılması İnşaat İşi.
24
2023/696005
2023 Yılı 2. Dönem Kağıthane İlçesi Genelinde Çeşitli Cadde ve Sokaklarda Andezit ve Granit Döşeme Kaplaması Tamiri Yapılması İşi.
25
2023/843398
2023 Yılı 2. Dönem Kağıthane İlçesi Dahilindeki Okul Binaları Bakım- Onarım Yapılması İşi.
26
2023/845235
2023 Yılı 2. Dönem Kağıthane İlçesi Dahilindeki Mabet Yerlerinin Bakım- Onarım Yapılması İşi.
27
2023/836500
2023 Yılı 2. Dönem Kağıthane İlçesi Genelinde Çeşitli Cadde ve Sokaklarda Yol Kenarları ve Merdivenlere Korkuluk Yapılması İşi.
28
2023/957014
2023 Yılı 2. Dönem Kağıthane İlçesi Genelinde Muhtelif Yerlerde Betonarme Perde Yapımı İnşaat İşi.
29
2023/1076575
2023 Yılı 2. Dönem Kağıthane İlçesi Dahilinde Çeşitli Cadde ve Sokaklarda Asfalt Kaplama Yapım İşi.
Kesin proje üzerinden ihale edilmesi gereken bu işler için ilgili dokümanda yer alan belgeler ön proje şartlarını da taşımamaktadır. Söz konusu işlere ait dokümanların detaylı bilgileri içermediği, bu durumunda yapılacak işlerin net olarak belli olmayarak sağlıklı teklif verilmesine engel olduğu değerlendirilmektedir.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden de görüleceği üzere yapım işi ihalelerinde uygulama projeleri üzerinden ihaleye çıkılması esas olmakla birlikte yine mevzuatta belirlenen hallerde de kesin proje üzerinden ihaleler gerçekleştirilebilmektedir. Yukarıda bilgileri verilen ihaleler birim fiyatlı olması sebebiyle kesin proje üzerinden ihaleye çıkılacağı belirtilse de doküman kapsamında isteklilere verilen belgelerin kesin proje şartlarını taşımadığı tespit edilmiştir.
Ayrıca Yapım İşleri ihaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İhale ve ön yeterlik dokümanının içeriği” başlıklı 13’üncü maddesine göre; İhale dokümanında, isteklilere talimatları da içeren idari şartname, sözleşme tasarısı, işin projesini de kapsayan teknik şartname ile gerekli diğer belge ve bilgilerin bulunması gerekmektedir.
Öncelikle projelerin idarece ihale dokümanının içerisine koyulması ve isteklilerin ihaleden önce projeleri ihale dokümanında görmesi ve tekliflerini buna göre hazırlamaları öngörülmüştür. Dolayısıyla mevzuatın öngördüğü şekilde proje olmadan ihaleye çıkılması mümkün görülmemektedir.
Bu kapsamda ihale edilecek işlerde mevzuatın öngördüğü şekilde projelerin hazırlanması ve bu yolla mevcut işin daha net tarif edilerek isteklilerin daha gerçekçi teklif verebilmelerinin sağlanması gerektiği değerlendirilmektedir.
İhale Edilen İşlerde Mahal Listelerinin Bulunmaması
Fen İşleri Müdürlüğünce ihale edilen yapım işleri ihale dokümanlarında mahal listelerinin bulunmadığı görülmüştür.
4735 sayılı Kamu İhale Sözleşme Kanunu’nun “Sözleşme Türleri” başlıklı 6'ncı maddesinin birinci fıkrasında;
“a) Yapım işlerinde; uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak, işin tamamı için isteklinin teklif ettiği toplam bedel üzerinden anahtar teslimi götürü bedel sözleşme,
…
Yapım işlerinde; ön veya kesin projelere ve bunlara ilişkin mahal listeleri ile birim fiyat tariflerine, mal veya hizmet alımı işlerinde ise işin ayrıntılı özelliklerine dayalı olarak; idarece hazırlanmış cetvelde yer alan her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için istekli tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat sözleşme” düzenleneceği hüküm altına alınmıştır.
Aktarılan mevzuat hükmü çerçevesinde yapım işlerinde ihale edilen işlerin anahtar teslimi götürü bedel sözleşme üzerinden ihaleye çıkılabilmesi için uygulama projesinin; birim fiyatlı olarak ihaleye çıkılabilmesi için ihale dokümanında ön veya kesin projelerin, bunlara ilişkin mahal listelerinin ve birim fiyat tariflerinin bulunması gerekmektedir.
İhale edilen işlerde istekliler, projelere ve bunlara ilişkin mahal listelerinde gösterilen işlerin tamamına teklif vermektedir. Mahal listeleri, yapım işlerinde hangi imalatın hangi alana uygulanacağını gösteren dokümanlardan birisi olup, isteklilerin hazırlayacakları teklifleri de doğrudan etkileyen unsurlardan biridir. Bu anlamda, yapım işlerinde projelerle birlikte mahal listelerinin de hazırlanıp ihale dokümanına dahil edilmek suretiyle ihaleye çıkılması gerekmektedir.
Yapılan incelemede; Fen İşleri Müdürlüğünce birim fiyatlı olarak ihale edilen 29 adet yapım işinin mahal listesi hazırlanmadığı ve ihale dokümanı kapsamında isteklilere verilmediği bu uygulamanın genellik arz ettiği tespit edilmiştir.
Birim fiyatlı işlerde sözleşme sırasında değişmesi öngörülen projelerin değişeceği varsayımıyla ihaleden önce proje hazırlamaktan kaçınılması mümkün olmadığı gibi, sözleşmeden sonra mahal listelerinin değişeceği varsayımıyla da ihaleden önce işe ilişkin mahal listelerinin hazırlanmasından kaçınılması mümkün değildir.
Bu nedenle, ihale edilen yapım işlerinde mevzuatın öngördüğü şekilde projeler ve imalat iş kalemlerinin hangi alanlara uygulanacağını gösteren mahal listeleri hazırlanarak ihale dokümanına dahil edilmesi ve bu suretle ihaleye çıkılmamasının sağlanması gerektiği değerlendirilmektedir.