Karar Künyesi
Amortisman Defterinin Tutulmaması
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin Maddi Duran Varlıklar hesap grubuna ilişkin işlemleri açıklayan 187’nci maddesinde, bir yıldan fazla kullanılabilen ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz kalan maddi duran varlıklar için amortisman ayrılacağı, bu yönetmelik kapsamına dâhil kamu idarelerince muhasebe sistemine dâhil edilen maddi duran varlıklardan; hangilerinin amortismana tabi tutulacağı ve bunlara ilişkin uygulanacak amortisman süre, yöntem ve oranları ile ilgili olarak Maliye Bakanlığınca belirlenen esas ve usullerin uygulanacağı belirtilmiş ve “Tutulacak Diğer Defterler” başlıklı 18’inci Bölümünün 491’inci maddesinde Duran Varlıklar Amortisman Defteri sayılmıştır.
Ayrıca 04.11.2015 tarih ve 29522 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren “Amortisman ve Tükenme Paylarına” ilişkin Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği’nin 9’uncu maddesinde amortismana tabi her bir varlığın Ek-2’de yer alan Duran Varlıklar Amortisman Defterine kaydedileceği belirtilmiştir.
Yapılan incelemede; kurum tarafından “Duran Varlıklar Amortisman Defteri” tutulmadığı, dolayısıyla duran varlıkların amortisman hesaplamalarında edinim tarihlerinin göz ardı edildiği, kayıtlarda olduğu halde amortisman ayrılmayan duran varlıklar bulunduğu, herhangi bir sebeple kayıtlardan çıkan duran varlıklara ilişkin ne kadar amortisman ayrıldığının takibinin yapılmadığı ve bu nedenlerle amortisman süresi dolmuş olan duran varlıklar için amortisman ayrılmaya devam edilebildiği tespit edilmiştir.
Maddi duran varlıkların amortisman süre, yöntem ve oranlarına ilişkin işlemlerinin düzenli takip edilebilmesi ve yukarıda belirtilen hükümler gereği Duran Varlıklar Amortisman Defteri’nin tutulması gerekmektedir.
Amortisman Kayıt İşlemlerinde Hatalı Uygulamaların Olması
Maddi duran varlıklar hesap grubunda kayıtlı bir kısım duran varlık için amortisman ayrılmadığı, bir kısım duran varlık için de kayıtlı değerinden daha fazla amortisman ayrıldığı görülmüştür.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin Maddi Duran Varlıklar hesap grubuna ilişkin işlemleri açıklayan 187’nci maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendinde, bir yıldan fazla kullanılabilen ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz kalan maddi duran varlıklar için amortisman ayrılacağı belirtilmiştir.
Aynı Yönetmelik’in 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabının niteliğini açıklayan 202’nci maddesinde bu hesabın, maddi duran varlık bedellerinin ekonomik ömrü içerisinde giderleştirilmesi ve hesaben yok edilmesini izlemek için kullanılacağı hüküm altına alınmıştır. Söz konusu Yönetmelik’in 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabının işleyişini açıklayan 203’üncü maddesine göre maddi duran varlıklar hesapları için ayrılan amortisman tutarları yıl sonunda bu hesaba alacak, 630 Giderler Hesabına borç kaydedilmelidir.
Yapılan incelemede; bazı maddi duran varlıklar için amortisman ayrılmadığı, bazı maddi duran varlıklar için ise kayıtlı değerinden daha fazla tutarda amortisman ayrıldığı görülmüştür. Bahse konu maddi duran varlıklara ilişkin bilgiler aşağıdaki tablolarda yer almaktadır.
Tablo 8: Amortisman Ayrılmayan Kalemler
Hesap Kodu | Hesap Ad | Varlıkların Toplam Değeri | Amortismanların Toplam Değeri | Fark |
251 | Boru Hatları | 133.073,09 | 0,00 | 133.073,09 |
251 | Su İsale Hatları | 176.464,12 | 0,00 | 176.464,12 |
251 | Kanalizasyon Hatları | 5.362.199,58 | 0,00 | 5.362.199,58 |
251 | Yollar | 11.728.859,56 | 0,00 | 11.728.859,56 |
251 | Duraklar | 382.320,00 | 0,00 | 382.320,00 |
251 | Parklar ve Yeşil Alanlar | 16.840.449,94 | 0,00 | 16.840.449,94 |
251 | Umuma Ait Binalar | 428.187,64 | 0,00 | 428.187,64 |
251 | Diğer Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri | 17.070.752,29 | 0,00 | 17.070.752,29 |
252 | Hizmet Binaları | 2.649.670,92 | 0,00 | 2.649.670,92 |
252 | Diğer | 4.804.526,45 | 0,00 | 4.804.526,45 |
252 | Misafirhaneler | 203.053,95 | 0,00 | 203.053,95 |
252 | Oteller | 256.943,22 | 0,00 | 256.943,22 |
252 | Kamu Konutları | 6.769,80 | 0,00 | 6.769,80 |
253 | İletişim/Haberleşme Tesisleri | 720.000,00 | 0,00 | 720.000,00 |
253 | Diğer Tesis ve Sistemler | 44.067,37 | 0,00 | 44.067,37 |
253 | Basılı Yayınlar | 7.960,50 | 0,00 | 7.960,50 |
TOPLAM | 60.815.298,43 | 0,00 | 60.815.298,43 |
Tablo 9: Kayıtlı Değerinden Fazla Amortisman Ayrılan Kalemler
Hesap Kodu | Hesap Ad | Varlıkların Toplam Değeri | Amortismanların Toplam Değeri | Fark |
253 | Tıbbi ve Biyolojik Amaçlı Kullanılan Cihazlar ve Aletler | 6.109,75 | 123.225,13 | -117.115,38 |
253 | Araştırma ve Üretim Amaçlı Cihazları ve Aletleri | 31.763,00 | 73.889,77 | -42.126,77 |
255 | Temsil ve Tören Demirbaşları | 4.727,70 | 4.747,70 | -20,00 |
255 | Bilgisayar Çevre Birimleri | 117.977,04 | 131.196,04 | -13.219,00 |
255 | Haberleşme Cihazları | 224.862,88 | 251.710,30 | -26.847,42 |
255 | Ses, Görüntü ve Sunum Cihazları | 55.549,75 | 63.646,75 | -8.097,00 |
255 | Büro Mobilyaları | 474.231,55 | 484.961,33 | -10.729,78 |
255 | Misafirhane, Konaklama ve Barınma Amaçlı Mobilyalar | 10.924,06 | 11.168,41 | -244,35 |
255 | Eğitim Mobilyaları ve Donanımları | 61.715,34 | 62.773,74 | -1.058,40 |
255 | Kontrol ve Güvenlik Sistemleri | 248.443,82 | 251.993,82 | -3.550,00 |
TOPLAM | 1.236.304,89 | 1.459.312,99 | -223.008,10 |
Maddi duran varlıkların bir kısmı için amortisman ayrılmaması, bir kısmı için ise varlığın kayıtlı değerinden fazla amortisman ayrılması bilançoda 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabının hatalı görünmesine neden olmuştur. Mevcut hatanın giderilmesi amacıyla gerekli çalışmaların yapılarak amortisman kayıtlarının düzeltilmesi gerekmektedir.