Belediyeye ait 1033 adet taşınmazın ihale yolu ile kiraya verilmeyip, ecrimisil karşılığında kullandırıldığı tespit edilmiştir.

2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 1’inci maddesinde; “Genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütülür.” denilmiş olup, kiralama işleminin ise belediye encümeninin görev ve yetkileri arasında olduğu hususu 5393 sayılı Belediye Kanunu 34’üncü maddesinde;

“…

g) Taşınmaz mal satımına, trampasına ve tahsisine ilişkin meclis kararlarını uygulamak; süresi üç yılı geçmemek üzere kiralanmasına karar vermek.” şeklinde yer almıştır.

Aynı Kanun’un ecrimisil ve tahliyeyi düzenleyen 75’inci maddesi ise;

“Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz(1) malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9’uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz.

…

Kira sözleşmesinin bitim tarihinden itibaren, işgalin devam etmesi halinde, sözleşmede hüküm varsa ona göre hareket edilir. Aksi halde ecrimisil alınır. İşgal edilen taşınmaz mal, idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edilir” denilmiştir.

Yukarıdaki yasa hükümleri birlikte değerlendirildiğinde;

Ecrimisil kiralama değildir. Fuzuli işgal nedeniyle, geçmişe dönük işgal tazminatı, bir malın sahibinin ya da idarenin izni dışında kullanılmasına verilen isimdir. Bir başka ifadeyle

hazine taşınmazının ya da bir malın sahibinin idarenin izni ve malın sahibinin rızası dışında gerçek veya tüzel kişilerce bu malı kullanmakla bir zarara uğrayıp uğramayacağı söz konusu olmaksızın, bu maldan işgal tasarruf veya her ne şekilde olursa olsun yararlanması sebebiyle, idarenin bir zarara uğrayıp uğramadığına veya işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın işgalden önceki haliyle elde edilebilecek muhtemel gelir esas alınarak işgalci tarafından ödenen ve idarece talep edilen, belediye tarafından tahsil edilen tazminattır, diye tanımlayabiliriz.

Ecrimisilin ödenmesi durumunda da tahliye engellenmez. 2886 sayılı Kanun’un75’inci maddesine göre, mülki amirlikten talep edilebilir.

Samsun Büyükşehir Belediyesi taşınmaz kiralamaları incelemesi sonucunda; 1033 adet taşınmaz için, ecrimisil takdir edilerek tazminat alındığı belirlenmiştir.

İdare tarafından Başkanlığımıza sunulan yanıtta, Yabancılar Pazarında yer alan dükkânlar haricinde ecrimisil alınmak suretiyle kullandırılan taşınmazların büyük bir çoğunluğunun kamulaştırma/proje alanlarında kalmaları nedeniyle yeni bir kira sözleşmesine bağlanmayarak tahliye edilene kadar ecrimisil karşılığında kullandırılan taşınmazlar olduğu, bu kapsama girmeyen taşınmazların da kiralama ihalesi çalışmalarına başlandığı bilgisi verilmiştir.

Sonuç olarak kira, devlet mallarının bir idare şeklidir. Ecrimisil ise işgalden dolayı, geçmişe dönük tazminattır. Gerek ilk kez kiralanan, gerekse daha önce kira ihalesi yapılan taşınmazlarda ihale süresi bittiğinde, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu 45’inci maddesi uyarınca açık teklif usulüyle ihale yoluyla kiralamalarının gerçekleşmesi uygun olacaktır.