Belediye tarafından daha önce taksitle satışı yapılan taşınmazlardan 2020 yılı içerisinde Tapu Müdürlüğünde ilgili adına tescili yapılanların kayıtlı değerlerinin tamamının, doğrudan gider yazılarak muhasebe kayıtlarından çıkarıldığı görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 189 uncu maddesinde satılan arazi ve arsaların kayıtlı değerleri üzerinden 250 Arazi ve Arsalar Hesabından alacak kaydedilerek çıkarılması, satış bedelinin ilgili varlık hesabına alınması, satış bedeli ile kayıtlı değer arasında olumlu bir fark olması durumunda aradaki farkın 600 Gelirler Hesabına alacak, olumsuz bir fark olması durumunda ise 630 Giderler Hesabına borç kaydedilmesi gerektiği belirtilmektedir.

Belediye tarafından taksitli olarak taşınmaz satışı yapılmakta olup, satılan taşınmazın mülkiyeti alıcıya son taksit ödemesi gerçekleştirildikten sonra verilmektedir. Yapılan incelemelerde önceki yıllarda vadeli olarak yapılan taşınmaz satış işlemlerinin muhasebeleştirilmesi esnasında satış bedelinin tamamının gelir hesaplarına kaydedildiği görülmüştür. Son taksit tutarı ödeninceye kadar tapuda tescili yapılmayan taşınmazlar, muhasebe kayıtlarında yer almaya devam etmiştir. Söz konusu taşınmazların taksit ödemeleri tamamlandığında mülkiyetleri alıcılara geçmekte, kayıtlı değerlerinin tamamı bu defa da gider yazılarak muhasebe kayıtlarından çıkarılmaktadır.

Vadeli olarak satılan taşınmazların taksit ödemeleri emanet hesaplarında izlenmeli; bu taşınmazlar taksit ödemeleri tamamlanıp mülkiyetleri alıcılara geçtiğinde kaydi değerleri üzerinden kayıtlardan çıkarılmalı ve emanet hesapları kapatılmalıdır. Taşınmazların kayıtlı değerleri ile satış bedelleri arasındaki olumlu farklar 600 Gelirler Hesabına olumsuz farklar ise 630 Giderler Hesabına kaydedilmelidir. Satış sonucunda elde edilen tutarların tamamının gelir

olarak kabulü mümkün olmadığı gibi satışı yapılan taşınmazın kayıtlı değerinin tamamının alıcı adına tescili sırasında bu defa da gider olarak kaydedilmesi de mümkün değildir.

Söz konusu uygulama ile satış bedelinin tahsil edildiği ilgili yıllarda yapılan tahsilatların tamamı 600 Gelirler Hesabına kaydedildiğinden gelir hesapları olması gereken tutardan fazla gerçekleşmiştir. 2020 yılı içerisinde alıcısı adına tescili gerçekleştirilen ve kayıtlı değeri toplam 6.931.790,01 TL olan taşınmaz bu defa ise 630 Giderler Hesabına kaydedilerek muhasebe kayıtlarından çıkarılmıştır.

Söz konusu durum 2020 yılı mali tablolarında 630 Giderler Hesabının olması gereken tutardan fazla 333 Emanetler Hesabının ise noksan görünmesine yol açmakta olup taşınmaz satışlarına ilişkin işlem ve süreçlerin mevzuata uygun olarak yürütülmesi gerekmektedir.