Belediyelerin kira, trampa ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi gibi işleri 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamındadır. Bu nedenle gerek mülkiyeti doğrudan belediyelere ait olan gerekse de mülkiyeti belediyelere ait olmamakla birlikte tasarruf hakkı kanunlarla bu kurumlara bırakılan taşınmazların kiralanmasına ilişkin işlemler 2886 sayılı Kanun’da yazılı amir hükümlere uygun olarak gerçekleştirilmelidir.

Söz konusu Kanun’un “Ecrimisil ve tahliye” başlıklı 75’inci maddesinde devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden ecrimisil isteneceği, ayrıca işgal edilen taşınmaz malın, idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edileceği belirtilmiştir.

Söz konusu hükmün belediye taşınmazları için uygulanıp uygulanmayacağı ihtilaflı iken 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15’inci maddesinde; “2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 75 inci maddesi hükümleri belediye taşınmazları hakkında da uygulanır.” ifadesine yer verilerek söz konusu tereddüt ortadan kaldırılmıştır.

Belirtilen mevzuat hükümlerine göre; kamuya ait olan bir taşınmazın işgal edilmesi olağan bir durum olmayıp bu yerlerin tahliye ettirilerek idareye teslim edilmesi gerekmektedir. Ecrimisil de kamuya ait taşınmaz malın işgal edilmesinin bedeli olup bir kiralama yöntemi değildir. İşgal edenden istenen ecrimisil bedelinin, kira ödemesi gibi ileriye doğru devam ettirilmek suretiyle kamuya ait olan taşınmaz üzerinde işgalin sürdürülmesi söz konusu mevzuat hükmünün amacına uygun düşmemekte, kamu malının kullanılmasından kamunun dışlanmasına ve kamu malını hukuksuz bir şekilde işgal edenin ödüllendirilmesine neden olmaktadır.

İdare mülkiyetinde veya tasarrufu altında bulunan taşınmazların incelenmesi neticesinde; kamuya terk edilen yol, yeşil alan, park gibi taşınmazların bazı gerçek ve tüzelkişilerce işgal edildiği, bu taşınmazların tahliye edilmeyerek ecrimisil karşılığında işgal edenlere kullandırıldığı tespit edilmiştir. Söz konusu yerlere ilişkin detaylı bilgilere aşağıda tabloda yer verilmiştir:

Tablo 14:Ecrimisil Karşılığından Kullandırılan Yerlerin Bir Kısmı

Yukarıdaki tabloda ecrimisil karşılığı kullandırılan yerlere ilişkin bilgiler mevcuttur. Söz konusu yerler ticari faaliyette bulunan kişi ve kurumlar tarafından uzun süredir işgalli olarak kullanılmaktadır. Ecrimisil uygulamasının bu şekilde ihalesiz kiralama yöntemi olarak kullanılmasının 2886 sayılı Kanun hükümlerine aykırılık teşkil edeceği açıktır. Bu yerlerden imar mevzuatına göre kiralamaya uygun olanların ihale edilerek kiraya verilmesi; kiralanabilir duruma getirilemeyenlerin ise tahliyelerinin gerçekleştirilip imar planlarındaki kullanım amaçlarına uygun hale getirilmesi gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında; özetle raporda belirtilen hususların imar mevzuatı çerçevesinde incelenerek 2886 sayılı Kanun’a göre ihale edilmek suretiyle kiralama işlemlerine, kiralanamayacak durumda olanların da tahliyeleri ile ilgili işlemlere başlanacağı belirtilmiştir.

Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında bulguda önerilen şekilde işlem tesis edileceği belirtilmiş, ancak yapılan işlemlere ilişkin kanıtlayıcı herhangi bir bilgi ve belge gönderilmemiştir. Bu nedenle bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.