İhtiyaç ile ilgili özel bir hakka sahip olmayan kişilerden 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 22/b maddesi kapsamında doğrudan temin suretiyle hizmet alımları yapıldığı görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun “doğrudan temin” başlıklı 22’nci maddesinin (b) bendinde, sadece gerçek veya tüzel tek kişinin ihtiyaç̧ ile ilgili özel bir hakka sahip olması

durumunda ihtiyaçların ilan yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temin usulü ile alınabileceği belirtilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “İhtiyacın özel bir hakka sahip gerçek veya tüzel tek kişiden temini” başlıklı 22.3’üncü maddesinde, “4734 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin (b) bendi sadece gerçek veya tüzel tek kişinin ihtiyaç̧ ile ilgili bilimsel, teknik, fikri veya sanatsal

v.b. nedenlerle özel bir hakka sahip olmasını ifade etmektedir. Bu nedenle, ihale konusu mal veya hizmet, bilimsel, teknik, fikri veya sanatsal v.b. nedenlerle ve münhasır hakların korunması nedeniyle sadece belirli bir mal tedarikçisi veya hizmet sunucusu tarafından sağlanabiliyorsa, ilan yapılmaksızın anılan madde hükmüne göre doğrudan temin yoluyla ihtiyaçların karşılanması mümkün bulunmaktadır. Örneğin idarelerin diğer usullerle temini mümkün olmayan bilimsel yayın, fikir ve sanat eseri, belirli bir akademik kişiden eğitim v.b. mal veya hizmetler bu bent kapsamında temin edilebilecektir. İdareler, 4734 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin (b) bendinin uygulamasında, (Tek Kaynaktan Temin Edilen İhtiyaçlara I lişkin

Standart Formu-KI K̇

022.0/M ve KI K̇

021.0/H) kullanarak ihtiyacın neden sadece özel bir

hakka sahip gerçek veya tüzel tek kişiden karşılanabileceğini detaylı olarak yazacak, fiyat araştırması yapacak, ihtiyaç̧ konusu mal veya hizmetin niteliklerini tarif edecek ve bu hususlara ilişkin bütün belgeleri standart forma ekleyeceklerdir.” denilmiştir.

Tebliğe göre 4734 sayılı Kanun’un 22’nci maddesinin (b) bendine göre yapılacak alımlarda gerçek tek kişinin ihtiyaç̧ ile ilgili özel bir hakka sahip olması gerekir. Bu özel hak sadece belirli bir hizmet sunucusu tarafından sağlanabiliyorsa o zaman ilan yapılmadan madde hükmüne göre doğrudan temin yoluyla ihtiyaçların karşılanması mümkündür. Doğrudan teminin bu bendine göre yapılan alımlarda “Tek Kaynaktan Temin Edilen İhtiyaçlara İlişkin Standart Formuyla” ihtiyacın neden sadece özel bir hakka sahip gerçek tek kişiden karşılanabileceğinin detaylı olarak yazılması ve fiyat araştırılmasının yapılması gerekir.

Karşıyaka Belediyesi tarafından 2020 Yılı içinde çeşitli tarihlerde 4734 sayılı Kanun’un 22’nci maddesinin (b) bendi kapsamında 1.289.115,68 TL tutarında 208 adet hizmet alımı mevzuata aykırı olarak yapılmıştır. Söz konusu alımlar çeşitli etkinliklere koordinatör, danışman, yönetici, müzisyen, şef sanatçı solist sanatçı, piyano, saz sanatçısı hizmet alımı; çeşitli kurslara resim, drama, takı, halkoyunları, elsanatları, sirtaki, nakış, wayu, tango, fotoğrafçılık, dikiş, tezhip, türk sanat müziği, ebru, mozaik, kukla, karikatür, gazetecilik, gitar, ud, keman,piyano,bando, yoga,atletizm,eğitmen alımı;çeşitli eğitim merkezlerine sosyal bilgiler, fizik, tarih, türkçe, beden eğitimi, matematik, ingilizce, çince, fen teknolojileri, coğrafya, robotik kodlama, bilgisayar eğitmen alımı; demokrasi meydanı Atatürk heykeli,

yılanlı A, bombacı aliçavuş, sadı hoşses büstü ve gode cengız büstü heykellerinin bakım onarımlarının ve temizliklerinin yapılması işi, yönetici, araştırmacı-yazar hizmet alım işi, tarih danışmanı, taş heykel sempozyumu danışmanlık hizmeti, kültür sanat koordinatörü, gazete karşıyaka için metin yazarlığı /muhabirlik hizmet alımı, karşıyaka belediyesi youtube ve sosyal medya kanalları için içerik alımı, koleksiyon kuratör hizmet alımı işi, koleksiyon yöneticisi, sözlü tarih projesi yöneticisi, araştırmacı-yazar hizmet alım işi, bld. sosyal medya platformlarında ve tiyatral etkinliklerinde seslendirme, metin incelenmesi, masal anlatıcılığı, çocuk oyunları hazırlatılması ve yayınlanmasında kısmi süreli hizmet satın alma işi, Karşıyaka Lisesi bahçesinde bulunan Atatürk heykeli ve 3 adet rölyef bakım onarım ve temizliğinin yapılması, şiir atölyesi yöneticisi ve moderatörü hizmet alım işini içermektedir.

Ancak söz konusu alımlara ilişkin olarak; ihtiyaçların sağlandığı kişilerin özel bir hakka sahip kişiler olmadığı, mevzuatın öngördüğü formlara hizmetin neden tek kişiden karşılanabileceğinin detaylı olarak yazılmadığı, formların gerekçe bölümlerinde alım yapılacak kişilerin özgeçmişlerinin veya “işinde iyi olduğu için” gibi ibarelerin bulunduğu, fiyat araştırması yapılmadığı, sadece alım yapılacak kişilerden fiyat teklifi alınarak maliyet belirlendiği tespit edilmiştir.

Özel hakların korunması nedeniyle sadece belirli bir mal veya hizmet tedarikçisi tarafından karşılanması mümkün olan mal ve hizmet alımlarının, ilgisine göre süreklilik arz edenlerinin ihale yoluyla, süreklilik arz etmeyenlerin ise 22/d doğrudan temin yöntemiyle yapılması gerekmektedir.