Kentsel dönüşüm uygulamaları kapsamında, teslimi geciken daireler için Kamu İdaresi tarafından arsa sahiplerine ödenen ve kooperatiflere rücu edilecek olan kira bedellerinin 139 Diğer Kurum Alacakları Hesabı’nda takip edilmediği görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “13 Kurum Alacakları” başlıklı 100’üncü maddesinin birinci fıkrasında; bu hesap grubunun, kurumca yasal yetkilere dayanılarak verilen borçlardan bir yıl veya faaliyet dönemi içinde tahsili öngörülen alacakların izlenmesi için kullanılacağı belirtilmiştir.

Kamu İdaresi öncülüğünde kentsel dönüşüm uygulamaları kapsamında konut yapı kooperatifleri kurulmuştur. Bu kapsamda Kamu İdaresi ile arsa sahipleri arasında yapılan “Kat Karşılığı Arsa Devir Sözleşmeleri”nin 7’nci maddesinde; dairelerin 5 yıl içinde teslim edileceği, 8’inci maddesinde ise; ilgili kooperatifin inşaata başlamasından itibaren 5 yıl içerisinde daireleri teslim etmemesi halinde Belediye Encümeninin belirleyeceği rayiç bedele göre tespit edeceği aylık kira bedelinin Kamu İdaresi tarafından maliklere ödeneceği belirtilmiştir. 7 adet kooperatifin arsa sahiplerine dairelerini zamanında teslim etmemesi üzerine, belirlenen kira bedelleri vatandaşlara ödenmiştir.

Kamu İdaresi ile kooperatifler arasında imzalanan “Kat Karşılığı Yapım İhale Sözleşmesi”nin 7’nci maddesinde; teslim edilmesi gereken daireler teslim edilmediği zaman Belediye Encümeni tarafından belirlenen kira bedelinin kooperatifler tarafından İdare veznesine yatırılacağı ifade edilmiştir.

Ödenen kira bedelleri Emlak ve İstimlak Müdürlüğü tarafından takip edilmekte olup, daha sonra ilgili kooperatiflerden Mali Hizmetler Müdürlüğü aracılığıyla tahsil edilmektedir. Ancak, ödenen kira bedellerine ilişkin 139 Diğer Kurum Alacakları Hesabı kullanılmamaktadır.

Kentsel dönüşüm uygulamaları kapsamında, daireleri zamanında teslim edilemeyen arsa sahiplerine ödenen kira bedellerinin 139 Diğer Kurum Alacakları Hesabı’nda izlenmesi gerekmekte olup, bu husus Kamu İdaresi tarafından gerçekleştirilen mali iş ve işlemlerin tam ve doğru olarak muhasebe disiplini altında toplanarak mali tablolara eksiksiz olarak yansıması bakımından oldukça önem arz etmektedir.

Kamu İdaresi cevabında; arsa sahiplerine ödenen kira bedellerinin, kurumca kooperatiflere verilen herhangi bir borç, destek veya kredi amacı ve niteliği taşımadığı, arsa sahiplerine ödeme yapıldıktan sonra kooperatiflerden tahsilat sürecinin başladığı ve süre aşımında gecikme bedeli tahsil edildiği belirtilmiştir.Arsa sahiplerine ait dairelerin geç tesliminden dolayı arsa sahiplerine ödenen kira bedellerinin 630.03.05.09.90 Diğer Kiralama Giderleri Hesabı, kooperatiflerden tahsil edilecek kira bedellerine ilişkin tahakkuk işleminin ise borç ilgisine tebliğ edildiği zaman 120-121.03.09.09.99 Diğer Çeşitli Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri Hesabı kullanılarak muhasebeleştirildiği ve tahsil edilecek bedellerin gelir programında her kooperatif için açılan sicil kaydında gecikme faizleri de gözükecek şekilde takip edildiği ifade edilmiştir.

Ancak, İdare tarafından arsa sahiplerine yapılan ödeme, İdarenin kira gideri olmayıp

İdare tarafından arsaların tesliminin gecikmesi dolayısıyla daha sonra kooperatiflerden rücu edilmek üzere yapılan bir ödeme olduğundan Diğer Kiralama Giderleri Hesabı’nda izlenmemelidir. Bu ödemenin yapılması ve kooperatiflere tebliği arasında geçen sürede de ilgili tutar muhasebe kayıtlarında izlenememektedir. İdare tarafından konut yapı kooperatifi adına arsa sahiplerine yapılan ödeme sonrası kooperatif belediyeye borçlanmış olacak ve idarece bu tutarın belediyeye ödenmesi için gerekli işlemlere başlanılacaktır. Bu tutarın gelir programında izlenmesi yeterli olmayıp mali iş ve işlemlerin doğru bir şekilde muhasebeye yansıtılmasını sağlamak amacıyla bir borç ilişkisi niteliğinde olan kira ödemeleri bilançoda ilgili hesabında izlenmelidir.

Mali tabloların tam ve doğru bilgi vermesini sağlamak amacıyla, kentsel dönüşüm uygulamaları kapsamında, daireleri zamanında teslim edilmeyen arsa sahiplerine ödenen ve daha sonra kooperatiflere rücu edilecek olan kira bedellerinin 139 Diğer Kurum Alacakları Hesabı’nda izlenmesi gerekmektedir.