7405 sayılı Spor Kulüpleri Ve Spor Federasyonları Kanunu gereğince adı ve tüzel kişiliği Nazilli Belediyespor Kulübü olarak değişikliğe uğrayan, kamu yararına çalışan dernekler arasında da bulunmayan Nazilli Belediye Spor Kulübü Derneğine, kamu idaresi tarafından aşağıda detaylı şekilde açıklanan ayni ve nakdi menfaatler sağlandığı görülmüştür.

1. Belediye Mülkiyetinde Bulunan Taşınmazların Tahsis Edilmesi

   Belediyenin mülkiyetinde bulunan bazı taşınmazların mevzuata aykırı olarak Nazilli Belediye Spor Kulübü Derneğine (Nazilli Belediyespor Kulübü) tahsis edildiği anlaşılmıştır.

   5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Taşınmaz tahsisi” başlıklı 47’nci maddesine göre; kamu idareleri, kanunlarında belirtilen kamu hizmetlerini yerine getirebilmek için mülkiyetlerindeki taşınmazlarla Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerleri, birbirlerine ve köy tüzel kişiliklerine bedelsiz olarak tahsis edebilmekte ve tahsis edilen taşınmazlar amacı dışında kullanılamamaktadır.

   5393 sayılı Kanun’un 75'inci maddesinde de belediyelerin taşınmaz tahsisine ilişkin düzenlemeler getirilmiş olup buna göre belediyelerin, kendilerine ait taşınmazları, asli görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere mahalli idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına süresi yirmi beş yılı geçmemek üzere tahsis edebileceği ifade edilmiştir.

   Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinde, belediyelerin taşınmazlarını tahsis edebileceği yerler belirtilmiş olup, bu yerler arasında dernekler bulunmamaktadır.

   Ayrıca konuyla ilgili Sayıştay Genel Kurulu’nun 2017/1 Esas ve 5415/1 Karar No’lu İçtihadı Birleştirme Kararında;

   “Konuya bir kamu idaresi olan belediyeler özelinde bakıldığında da taşınmaz tahsisinde kamu hizmetinin ve kamu idaresinin varlığı ölçütleri geçerliliğini korumaktadır. Buna göre, belediyeler, mülkiyetlerindeki taşınmazlarını 5393 sayılı Kanun’un sosyal ve ekonomik amaçlı arsa ve konut üretimine ilişkin 69’uncu maddesindeki özel hükümler hariç olmak üzere aynı Kanun’un 75’inci maddesi ile 5018 sayılı Kanun’un 47’nci maddesi çerçevesinde, “ancak mahallî müşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla belediye meclislerinin bu konuya ilişkin alacakları kararla ve sadece mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına tahsis edebileceklerdir” denilmiş, bu itibarla belediyelerin taşınmazlarını, mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşları dışındaki özel gerçek ve tüzel kişilere tahsis edemeyeceğine hükmedilmiştir” ifadeleri bulunmaktadır.

   Buna göre belediyelerin, taşınmazlarını ancak asli görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere mahalli idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına belli bir süre için tahsis edebileceği düzenlenmiştir.

   Yapılan denetim ve incelemeler sonucunda mülkiyeti belediyeye ait olan eski adı Yıldırım Demirören Tesisi olan Mustafa Kemal Atatürk Tesisi ( halen profesyonel statüdeki futbol takımının kullandığı Kamp binası ve antrenman sahası), Esat Ergüler Spor Tesisi (Kamp Binası ve antrenman sahası), Aydın Toscalı Sahası ve Serkan Balcı Sahasının on beşer yıllığına Nazilli Belediye Spor Kulübü Derneğine ( Nazilli Belediyespor Kulübü) tahsis edildiği tespit edilmiştir.

   Kamu İdaresinin taşınmazlarını kulüp, dernek ve vakıflara tahsis etmesi mevzuata aykırılık teşkil etmektedir.

   Belediyenin 2022 yılına ilişkin hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde düzenlenen Sayıştay Denetim Raporunda söz konusu husus bulgu konusu edilmesine rağmen söz konusu hatalı uygulamaya aynen devam edildiği tespit edilmiştir.

   Bu itibarla, taşınmaz tahsis işlemlerinin iptal edilerek Belediyenin taşınmazlarını devralması gerekmektedir.

2. Tahsis Edilen Taşınmazların Bakım, Onarım ve Bazı Genel Giderlerinin Belediye Bütçesinden Karşılanması

   Belediye tarafından Nazilli Belediye Spor Kulübü Derneğine ( Nazilli Belediyespor Kulübü ) belediye meclis kararıyla tahsis edilen taşınmazların bazı bakım ve onarım giderleri ile bazı genel giderlerinin belediye bütçesinden karşılandığı görülmüştür.

   5393 sayılı Kanun’un “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75’inci maddesinin birinci fıkrası (a) bendi hükmüne göre; belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda; mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ait yapım, bakım, onarım ve taşıma işlerini bedelli veya bedelsiz üstlenebilir, ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir ve bu amaçla gerekli kaynak aktarımında bulunabilir. Aynı maddenin birinci fıkrası (b) bendi hükmüne göre; belediyeler, mahallî idareler ile merkezî idareye ait aslî görev ve hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla gerekli aynî ihtiyaçları karşılayabilir.

   Aynı fıkranın (c) bendi hükmüne göre ise; belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda; kamu yararına çalışan dernekler ve Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir. Kanun maddesinin bu bendinde, kamu yararına çalışan dernekler ve Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar belirtilmiş diğer vakıf ve dernekler için ise mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerektiği vurgulanmıştır. Ancak söz konusu dernek için mahallin en büyük mülki amiri tarafından verilmiş bir izin bulunmamaktadır. Yine Kanun maddesinin birinci fıkrası (a) bendi hükmüne göre, mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ait yapım, bakım, onarım ve taşıma işlerini bedelli veya bedelsiz üstlenebileceği belirtilmiş olup kulüp, vakıf ve derneklere ait yapım, bakım, onarım ve taşıma işlerini bedelli veya bedelsiz üstlenebileceğine dair bir hüküm de bulunmamaktadır.

   5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Bütçelerden yardım yapılması” başlıklı 29’uncu maddesinin birinci fıkrasında; gerçek veya tüzel kişilere kanuni dayanağı olmadan kamu kaynağı kullandırılamayacağı, yardımda bulunulamayacağı ve menfaat sağlanamayacağı hüküm altına alınmıştır. Aynı fıkranın devamında ise genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülmüş olmak kaydıyla; kamu yararı gözetilerek dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllere yardım yapılabileceği belirtilmiştir.

   Ancak, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75'inci maddesinin üçüncü fıkrasında;

   “5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 29’uncu maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesi ile 5253 sayılı Dernekler Kanununun 10’uncu maddesi; belediyeler, il özel idareleri, bağlı kuruluşları ve bunların üyesi oldukları birlikler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi şirketler için uygulanmaz.” hükmü yer almakta ve belediyelerin 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 29’uncu maddesinde yer alan derneklere yardım yapılmasını yasaklamaktadır. Bu madde hükmüne göre belediyelerin kulüplerin ve derneklerin giderlerini karşılama imkânı bulunmamaktadır.

   Yapılan denetim ve incelemeler sonucunda Belediyenin bir spor kulübüne tahsis ettiği taşınmazların bakım, onarım ve bazı genel giderlerinin belediye bütçesinden karşılandığı, 2023 yılında bu giderler için detayları aşağıdaki tabloda da görüleceği üzere toplam 207.777,50 TL harcama yaptığı tespit edilmiştir.

   ‌Tablo 8: Yapılan Harcamaların Listesi

   Alımın Gerçekleştiği Tarih	Yapılan İşin Adı	Yapılan İşin Tutarı (TL)
   20.03.2023	Buzdolabı Tamiri	650,00
   10.03.2022	Tesislerde Kullanılmak Üzere Klima Sistemi Tamir Bakım Onarım Hizmeti Alımı İşi	34.279,00
   13.04.2023	Amatör Spor Tesislerinde Kullanılmak Üzere Mutfak Gaz Hattı Yapımı	5.000
   10.08.2023	Altyapı Tesislerinde Kullanılmak Üzere Gerekli Olan Hırdavat Malzemesi Alımı İşi	14.248,50
   29.12.2023	Altyapı Tesislerinde Duşa kabin Yapımı, Tamiratı Onarımı, Sıhhi Tesisat İşleri Yapılması Hizmeti İşi	153.600,00
   TOPLAM	207.777,50

   Belediyenin 2022 yılına ilişkin hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde düzenlenen Sayıştay Denetim Raporunda söz konusu husus bulgu konusu edilmesine rağmen söz konusu hatalı uygulamaya aynen devam edildiği tespit edilmiştir.

   Bu itibarla, bir spor kulübüne taşınmaz tahsis etmenin yanında, bu taşınmazların kullanımından kaynaklı bakım, onarım ve genel giderlerinin belediye bütçesinden karşılanması, mevzuat açısından mümkün olmadığından, kamu idaresinin bu tür mahalli müşterek nitelikli olmayan harcamalara son vermesi gerekmektedir.

3. Tahsis Edilen Taşınmazların Elektrik, Su ve Doğalgaz Giderlerinin Belediye Bütçesinden Ödenmesi

   Belediye tarafından, Nazilli Belediye Spor Kulübü Derneğine, mevzuata aykırı olarak tahsis edilen taşınmazlarda kullanılan elektrik, su ve doğalgaz bedelinin belediye bütçesinden ödendiği görülmüştür.

   5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Bütçelerden yardım yapılması” başlıklı 29’uncu maddesinin birinci fıkrasında, gerçek veya tüzel kişilere kanuni dayanağı olmadan kamu kaynağı kullandırılamayacağı, yardımda bulunulamayacağı ve menfaat sağlanamayacağı hüküm altına alınmıştır. Aynı fıkranın devamında ise genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülmüş olmak kaydıyla; kamu yararı gözetilerek dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllere yardım yapılabileceği belirtilmiştir.

   Ancak, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75'inci maddesinin üçüncü fıkrasında; “5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 29 uncu maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesi ile 5253 sayılı Dernekler Kanununun 10’uncu maddesi; belediyeler, il özel idareleri, bağlı kuruluşları ve bunların üyesi oldukları birlikler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi şirketler için uygulanmaz.” hükmü yer almakta ve belediyelerin 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 29’uncu maddesinde yer alan derneklere yardım yapılmasını yasaklamaktadır.

   5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14’üncü maddesinde ise belediyelerin görev ve sorumluluk alanı mahalli müşterek nitelikte hizmetler çerçevesinde belirlenmiş; aynı Kanun’un 60’ıncı maddesinde belediyenin giderlerinin neler olabileceği sayılmış ve bunlar arasında spor kulübü derneklerinin, spor kulüplerin giderlerinin belediye bütçesinden karşılanabileceği öngörülmemiştir.

   Yapılan denetim ve incelemeler sonucunda aşağıdaki tabloda detaylı şekilde de görüleceği üzere profesyonel spor kulübünün toplam 611.240,72 TL tutarındaki elektrik, su ve doğalgaz giderlerinin belediye bütçesinden karşılandığı tespit edilmiştir.

   ‌Tablo 9: Spor Kulübünün Kullanımında Olan Tesislerin Elektrik, Su ve Doğalgaz Tüketimleri

   Spor Tesisi	Elektrik Faturası	Su Faturası	Doğalgaz Faturası
   Yıldırım Demirören Tesisi ( yeni adı Mustafa Kemal Atatürk Tesisi )	347.601,70		611.240,72
   Esat Ergüler Spor Tesisi	191.505,30	115.226,60
   Toplam	539.107,00	115.226,60	611.240,72

   Belediyenin 2022 yılına ilişkin hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde düzenlenen Sayıştay Denetim Raporunda söz konusu husus bulgu konusu edilmesine rağmen söz konusu hatalı uygulamaya aynen devam edildiği tespit edilmiştir.

   Sonuç olarak, Belediyenin bir spor kulübüne mevzuata aykırı bir şekilde tahsis ettiği taşınmazların elektrik, doğalgaz ve su faturalarını ödememesi ve yapılan ödemelerin geriye dönük tahsil edilmesi gerekmektedir.

4. Nakdi Yardım Yapılması

Belediyenin, profesyonel spor kulübü derneğine (yıl içinde dernek tüzel kişiliği spor kulübü olarak değişmiştir) nakdi yardımda bulunduğu görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin görevleri” başlıklı 14’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde;

“Belediyeler gerektiğinde, sporu teşvik etmek amacıyla gençlere spor malzemesi verir, amatör spor kulüplerine ayni ve nakdî yardım yapar ve gerekli desteği sağlar.” hükmü yer almaktadır. Aynı maddenin ikinci fıkrasında ise; belediyelerin birinci fıkranın (b) bendi uyarınca, sporu teşvik etmek amacıyla yapacakları nakdi yardım, bir önceki yıl genel bütçe vergi gelirlerinden belediyeleri için tahakkuk eden miktarın; büyükşehir belediyeleri için binde yedisini, diğer belediyeler için binde on ikisini geçemeyeceği düzenlenmiştir.

Buna göre belediyelerin belirli limit dahilinde amatör spor kulüplerine nakdi yardım yapabilmesi mümkün iken, profesyonel kulüplere limit dahilinde de olsa nakdi yardım yapması mümkün görünmemektedir.

Belediyenin 2022 yılına ilişkin hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde düzenlenen Sayıştay Denetim Raporunda söz konusu husus bulgu konusu edilmesine rağmen söz konusu hatalı uygulamaya aynen devam edildiği, Belediyenin 2023 yılında, bir spor kulübüne 1.422.000,00 TL nakdi yardımda bulunduğu tespit edilmiştir.

Sonuç olarak, Nazilli Belediye Spor Kulübü Derneğine (Nazilli Belediyespor Kulübü) ne ayni ne de nakdi bir yardımın yapılması mümkün olmadığından yapılan nakdi yardımlara son verilmesi gerekmektedir.