Kamu idaresi yönetiminde bulunan sebze ve meyve toptancı halinde aynı kişiye dolaylı olarak birden fazla işyerinin kiralandığı görülmüştür.

Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmelik’in “Kiralama ve satış” başlıklı 28’inci maddesinin üçüncü fıkrasında, toptancı halindeki işyerlerinin, üretici, üretici örgütü, komisyoncu veya tüccarlara kiralanabileceği, aynı toptancı halinde bir kişiye doğrudan veya dolaylı olarak en fazla bir işyeri kiralanabileceği, işyerlerinin adi şirketlere/ortaklıklara ya da birden fazla gerçek veya tüzel kişiye kiralanamayacağı belirtilmiştir.

Aynı yönetmeliğin “Geçiş hükümleri” başlıklı geçici 1’inci maddesinin on beşinci fıkrasında da, aynı toptancı halinde/şubesinde birden fazla işyeri bulunanlar ile bir işyerini kullanan adi şirketler/ortaklıkların ya da birden fazla gerçek veya tüzel kişilerin, durumlarının 01.07.2015 tarihine kadar 28’inci maddenin üçüncü fıkrasına uygun hale getirileceği hüküm altına alınmıştır.

Yapılan incelemede, belediyeye ait toptancı halinde yer alan bazı iş yerlerini kiralayanların dolaylı olarak aynı kişiler olduğu, dolayısıyla aynı kişiye birden fazla iş yerinin kiralandığı tespit edilmiştir.

Toptancı hallerinde esnafın korunması amacıyla yapılmış olan bu düzenleme ile hal esnafında çeşitlilik yaratarak tekelleşmenin önüne geçilmesi hedeflenmiştir. Böylece oluşabilecek fiyat belirleme gücünün belirli kişilerin elinde toplanması önlenerek hal piyasasında rekabetin sürdürülmesi amaçlanmıştır.

Kamu idaresi tarafından gönderilen cevapta özetle; dükkanların farklı kişilere kiralandığı, bazı komisyoncu veya tüccarların şirket olmalarından dolayı kiracılıkları ayrı kişiler olmasına rağmen şirket ortaklıkları bulunduğu ifade edilmiştir.

Hal Şube Müdürlüğü'nden temin edilen belgelerde, aynı işletmenin farklı isimleri kullanarak yaptığı kiralamaların olduğu görülmektedir.

Dükkanları kiralayan bazı gerçek kişilerin diğer dükkanları kiralayan bazı gerçek-tüzel kişilerin ortağı-yakını olması dolayısıyla işletme ismi aynı olmasına rağmen aynı kişiye dolaylı olarak birden fazla dükkânın kiralandığı anlaşılmaktadır. Bulguda da bahsedilen mevzuat hükümlerine göre aynı toptancı halinde bir kişiye doğrudan veya dolaylı olarak birden fazla kiralama yapılması mevzuata aykırılık teşkil etmektedir.

Sonuç olarak, Yönetmeliğin 28’inci maddesinin üçüncü fıkrası ile geçici 1’inci maddesinin on beşinci fıkrasına uygun olarak, sebze ve meyve hallerinde faaliyet gösteren kişi ve ortaklıkların durumlarının mevzuata uygun hale getirilmeleri sağlanmalıdır.