Belediyenin 2022 yılı içinde kullandığı ilk madde ve malzemelerin tüketime sevk işlemleri, personel giderleri ile enerji maliyetlerinin bir kısmının muhasebe kayıtlarını mevzuata uygun olarak yapmadığı, Belediyenin şirketi olan Ulaşım Hizmetleri Petrol Sanayi ve Ticaret AŞ’nin dolaylı olarak sübvanse edildiği dolayısıyla Dönem Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabının doğruyu yansıtmadığı görülmüştür.

27.05.2016 tarih ve 29724 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin;

150 İlk Madde ve Malzeme Hesabının niteliğinin düzenlendiği 115’inci maddesinde;

“(1) Bu hesap, kurumlarca satılmak, üretimde veya diğer faaliyetlerde kullanılmak ya da tüketilmek üzere edinilen ilk madde ve malzeme, yarı mamul, mamul, ticari mal, artık ve hurda gibi bir yıl veya faaliyet dönemi içinde tüketilecek veya paraya çevrilecek varlıkların izlenmesi için kullanılır.”,

“Hesabın işleyişi” başlıklı 116’ncı maddesinde;

“1) Satın alınan veya üretilen ilk madde ve malzemeler bir taraftan maliyet bedelleri ile bu hesaba borç, 103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı veya ilgili diğer hesaplara alacak; diğer taraftan 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir.”,

“1) Tüketilmek amacıyla kamu idaresinin ilgili birimlerine verilen veya kullanılan ilk madde ve malzemeler bu hesaba alacak, 630- Giderler hesabına borç kaydedilir.”,

hükümleri ile bu hesaba ilişkin işlemlerin nasıl muhasebeleştirileceği açıklanmıştır.

630 Giderler Hesabı faaliyet dönemine ilişkin olarak tahakkuk ettirilen her türlü giderin izlenmesi için kullanılan bir hesaptır. Dolayısıyla kurum faaliyetlerinde kullanılmak ya da tüketilmek üzere edinilen tüketim malzemelerinin örneğin akaryakıt, elektrik, temizlik gibi gider kalemlerinin, Belediyenin kendi bütçesi içerisinde giderleştirerek muhasebe kayıtlarının yapılması gerekir.

690 Faaliyet Sonuçları Hesabı dönem faaliyet sonucunun elde edilmesi için kullanılır. 600 Gelirler Hesabı ile 630 Giderler Hesabının yılsonunda 690 Faaliyet Sonuçları Hesabına devri sonucunda, bu hesabın alacak bakiyesi vermesi durumunda, bakiyesi bu hesaba borç, 590 Dönem Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabına alacak kaydedilir.

600 Gelirler Hesabı ile 630 Giderler Hesabının yılsonunda 690 Faaliyet Sonuçları Hesabına devri sonucunda, 690 Faaliyet Sonuçları Hesabının borç bakiyesi vermesi durumunda, bu bakiyenin 690 Faaliyet Sonuçları Hesabına alacak, 591 Dönem Olumsuz Faaliyet Sonuçları Hesabına borç kaydedilmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemelerde Antalya Büyükşehir Belediyesi tarafından Belediyenin Şirketi olan Ulaşım Hizmetleri Petrol Sanayi ve Ticaret AŞ’nin dolaylı olarak sübvanse edildiği tespit edilmiştir. Şöyle ki 2022 yılında;

- Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı tarafından otobüslerin kullanımı için

171.051.842,41 TL tutarında akaryakıt bedeli,

- Ulaşım Planlama ve Raylı Sistem Dairesi Başkanlığı tarafından güvenlik ve temizlik personeli için 7.540.276,68 TL,

tutarında toplamda 178.592.119,09 TL’lik harcamanın Büyükşehir Belediyesi tarafından Ulaşım AŞ adına yapıldığı tespit edilmiştir. Söz konusu giderlerin Belediyenin değil Şirketin esas faaliyet giderleri olduğu açıktır.

Belediye cevabında, 2022 yılı sonu Bilançosunda 590 Dönem Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabında hataya sebebiyet veren hususların 2023 yılında giderildiğini ifade etmiştir. Ancak, bulgu konusu hususa yönelik 2023 yılında yapılan kayıtların 2022 yılı dönem sonu mali tablolarındaki hatayı düzeltici bir etkisi bulunmamaktadır.

Netice itibariyle Antalya Büyükşehir Belediyesi 2022 yılı sonu Bilançosunda 590 Dönem Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabının 845.584.949,66 TL olduğu görülmektedir. Oysa söz konusu tutarın 1.024.177.068,75 TL olması gerekmektedir. Çünkü yukarıda ayrıntısı belirtilen aktarmalar, esasında Antalya Büyükşehir Belediyesinin değil Ulaşım AŞ’nin 2022 yılı esas faaliyet giderleridir. Dolayısıyla Belediyenin bilançosunda yer alan Dönem Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabında 178.592.119,09 TL tutarında hataya sebebiyet verilmiştir.