Belediyede 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ve ikincil mevzuat uyarınca kurulması ve hayata geçirilmesi gerekli olan iç kontrol sistemine yönelik eylem planlarının hazırlanmadığı ve Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği'nde belirtilen hususlara uyum sağlanmadığı tespit edilmiştir.

İç kontrol sistemi ile ilgili düzenlemeler 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 5’inci kısmında düzenlenmiştir. Kanun’un 55’inci maddesinde iç kontrol; “İdarenin amaçlarına, belirlenmiş politikalara ve mevzuata uygun olarak faaliyetlerin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yürütülmesini, varlık ve kaynakların korunmasını, muhasebe kayıtlarının doğru ve tam olarak tutulmasını, mali bilgi ve yönetim bilgisinin zamanında ve güvenilir olarak üretilmesini sağlamak üzere idare tarafından oluşturulan organizasyon, yöntem, süreç ile iç denetimi kapsayan mali ve diğer kontroller bütününü” olarak tanımlanmıştır. Uluslararası standartlara uygun olarak düzenlenmiş bu kanun hükmü mali ve mali olmayan tüm süreç ve işlemleri iç kontrol sisteminin kapsamına almaktadır.

Kanun’un 56’ncı maddesinde iç kontrolün amacı;

“a) Kamu gelir, gider, varlık ve yükümlülüklerinin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yönetilmesini,

1. Kamu idarelerinin kanunlara ve diğer düzenlemelere uygun olarak faaliyet göstermesini,

2. Her türlü malî karar ve işlemlerde usulsüzlük ve yolsuzluğun önlenmesini,

3. Karar oluşturmak ve izlemek için düzenli, zamanında ve güvenilir rapor ve bilgi edinilmesini,

4. Varlıkların kötüye kullanılması ve israfını önlemek ve kayıplara karşı korunmasını sağlamak” olarak ifade edilmiş ve iç kontrol sisteminin kurumların kuruluş misyonlarını yerine getirmelerinde ve belirledikleri hedeflere ulaşabilmelerinde ne kadar önemli olduğu ortaya konmuştur.

57’nci maddede de iç kontrol sisteminin harcama birimleri, muhasebe ve malî hizmetler ile ön malî kontrol ve iç denetimden oluştuğu belirtilmiştir.

Kanun’un 58’inci maddesine göre harcama birimlerinde işlemlerin gerçekleştirilmesi aşamasında yapılan kontroller ile malî hizmetler birimi tarafından yapılan kontrolleri kapsayan ön malî kontrol; malî karar ve işlemlerin hazırlanması, yüklenmeye girişilmesi, iş ve işlemlerin gerçekleştirilmesi ve belgelendirilmesi süreçlerinden oluşmaktadır. “İç Kontrol ve Ön Malî Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar’ın yer aldığı Yönetmelik’te ön malî kontrol “İdarelerin gelir, gider, varlık ve yükümlülüklerine ilişkin malî karar ve işlemlerinin; idarenin bütçesi, bütçe tertibi, kullanılabilir ödenek tutarı, harcama programı, finansman programı, merkezi yönetim bütçe kanunu ve diğer malî mevzuat hükümlerine uygunluğu ve kaynakların etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde kullanılması yönlerinden yapılan kontrolünü” olarak tanımlanmıştır.

İç Kontrol ve Ön Malî Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar’ın 7’nci maddesinde kontrol ortamı, risk değerlendirmesi, önleyici, tespit edici ve düzeltici kontrol faaliyetleri, bilgi ve iletişim ile gözetim, iç kontrolün unsurları olarak sayılmış; 8’inci maddesinde ise iç kontrole ilişkin yetki ve sorumluluklar belirlenmiştir. Buna göre;

• Üst yöneticiler, iç kontrol sisteminin kurulması ve gözetilmesinden,

• Harcama yetkilileri görev ve yetki alanları çerçevesinde, idari ve malî karar ve işlemlere ilişkin olarak iç kontrolün işleyişinden,

• Malî hizmetler birimi, iç kontrol sisteminin kurulması, standartlarının uygulanması ve geliştirilmesinden ve ön malî kontrol faaliyetinin yürütülmesinden,

• Muhasebe yetkilileri, muhasebe kayıtlarının usulüne ve standartlara uygun, saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasından,

sorumludur.

Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği ile uluslararası standartlar ve iyi uygulama örnekleri çerçevesinde, iç kontrol unsurları esas alınarak ve tüm kamu idarelerinde

uygulanabilir düzeyde olmasını sağlama amacıyla Kamu İç Kontrol Standartları düzenlenmiştir.

26/12/2007 tarihli ve 26738 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği ile kamu idareleri tarafından iç kontrol sistemlerinin Kamu İç Kontrol Standartlarına uyumunu sağlamak üzere yapılması gereken çalışmaların belirlenmesi, bu çalışmalar için eylem planı oluşturulması, gerekli prosedürler ve ilgili düzenlemelerin hazırlanması çalışmalarının 31/12/2008 tarihine kadar tamamlanması, söz konusu çalışmaların etkili bir şekilde yürütülmesini sağlamak üzere idarelerin üst yöneticileri tarafından gerekli önlemlerin alınması gerektiği belirtilmiştir.

Öte yandan Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan 04/02/2009 tarihli ve 1205 sayılı genel yazı ve ekinde yayımlanan Kamu İç Kontrol Standartlarına Uyum Eylem Planı Rehberi ile kamu idarelerinin iç kontrol sistemlerinin Kamu İç Kontrol Standartları ile uyumlu hale getirmek üzere yapılması gereken çalışmalar belirlenmiş ve kamu idarelerinin bu çalışmalar için eylem planı oluşturma, gerekli prosedürleri ve ilgili düzenlemeleri hazırlama çalışmalarında bu rehberden yararlanmalarına olanak sağlanmıştır.

Yukarıda açıklanan hususlar ilgili mevzuat gereğince; Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği ile Kamu İç Kontrol Standartlarına Uyum Eylem Planı Rehberi doğrultusunda eylem planı hazırlanması ve Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği’nde stratejik plan ve performans programı hazırlanmasına ilişkin hususlar dışında kalan standartlara uyum sağlanması gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ve ikincil mevzuat uyarınca kurulması ve hayata geçirilmesi gerekli olan iç kontrol sistemine yönelik eylem planı hazırlıklarına başlanmıştır. Bu eylem planı ile İç Kontrol Standartlarına uyum süreci başlamış olacaktır” denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu İdaresi cevabında bulguya iştirak edilmiş ve yasal düzenlemeler doğrultusunda gerekli çalışmalara başlandığı belirtilmiştir. Bulgu konusu tespitlerin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.