Yapılan incelemeler neticesinde 2560 sayılı İSKİ Kanun’u ile her türlü vergi, resim ve harçtan muaf tutulan İZSU’nun kanunlara göre daha alt düzenleyici işlem olan yönetmelik hükümleri gereğince yaptığı başvurularda kazı harcı ödediği, İzmir Büyükşehir Belediyesi

AYKOME Yönetmelik hükümlerinin dayanak gösterilerek Kanun hükümlerine aykırı işlem tesis edildiği anlaşılmıştır.

İzmir Büyükşehir Belediyesi AYKOME Uygulama Yönetmeliği’nin “Ruhsat ve denetim bedelleri” başlıklı 20’nci maddesinde “ (1) Kamu kurum ve kuruluşları, özel ve tüzel kişiler bu yönerge kapsamındaki işlerde 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 80’inci maddesinin “d” fıkrasına göre ruhsat almaya ve Büyükşehir Belediyesinin belirlemiş olduğu bedelleri ödemeye mecburdurlar.

(2) Altyapı ruhsatlarının ücretlendirilmesi: Zemin cinsi birim bedelleri, tespit bedelleri, denetim metraj bedelleri ve hatalı çalışmaların ceza bedelleri her yıl olmak üzere 2464 sayılı Belediye Gelirler Kanunu’nun 80. maddesi ile 5393 sayılı Kanun’un 18. maddesi uyarınca Belediye Meclisi kararıyla belirlenir. …” denilmektedir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükmüne göre Büyükşehir Belediye Meclisince her yıl ruhsat ve harç bedelleri belirlenmiş ve uygulamaya konulmuştur. İl sınırları içerisinde kazı yapan özel ve tüzel kişilerce bu bedeller Büyükşehir Belediyesine ödenmektedir.

Yukarıda yer alan Yönetmelik hükmünün dayanağı olarak 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 80’inci maddesinin “d” fıkrası gösterilmiştir.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 80’inci maddesinde “İmar ile ilgili harçlar” başlığı ile imar harçları belirlenmiştir. Bu maddenin (d) fıkrasında “ Zemin ve yol kanal açma izni verilmesi, yapım ve yıkım artığı malzeme ile toprak kazısının taşınması için belediyelerce yer gösterilmesi ve bu yerlerin tesviyesi "Zemin Açma İzni ve Toprak Hafriyatı Harcına", tabidir.” denilmiştir.

Ancak İdare ihalelerinde yapılan incelemeler sonucunda İzmir Büyükşehir Belediyesi AYKOME Uygulama Yönetmeliği’nde yer alan hükümlere istinaden İZSU’nun kendi imkanları ile yaptığı kazılar için başvurularda harç bedelinin tahakkuk ettirildiği ve ödendiği görülmüştür. Oysa İSKİ Kanunu gereği kurulan su ve kanalizasyon idareleri her türlü vergi, resim ve harçtan muaf tutulmuştur.

2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un ek 5’inci maddesinde “Bu Kanun diğer büyükşehir belediyelerinde de uygulanır.” denilmiş olup aynı Kanun’un “ Muafiyetler” başlıklı 21’inci maddesinde:

“İSKİ'nin görevleri için kullandığı taşınmaz malları, tesisleri, işlemleri ve faaliyetleri her türlü vergi resim ve harçtan muaftır.” hükmüne yer verilmiştir.

Yönetmelik hükmüne göre İzmir sınırları içerisinde yapılacak kazıların AYKOME Yönetmeli'ği gereği ruhsat harcına tabi olduğu görülmektedir. Ancak 2560 sayılı Kanun'a tabi bir kurum olan İZSU’nun faaliyetleri ile ilgili her türlü vergi, resim, harçtan muaf olduğu belirtilmiştir. Alt yapı çalışmaları, faaliyetlerinin önemli bir kısmını oluşturan idarenin tabi olduğu Kanun sebebiyle herhangi bir vergi, resim (izin), harç bedeli ödemesi mümkün değildir. Bu doğrultuda zemin açım, denetim ve ruhsat bedellerinin idarece ödenmemesi gerekmektedir.