İstisnai memuriyet niteliğindeki Özel Kalem Müdürlüğüne yapılan personel atamasının, memuriyete sınavsız girmenin bir yöntemi olarak kullanıldığı görülmüştür.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “İstisnai memurluklar” başlıklı 59’uncu maddesinde “Özel Kalem Müdürlüğü” istisnai memurluk olarak sayılmış olup aynı Kanun’un “İstisnai memurluklara atanmada aranacak şartlar” başlıklı 60’ıncı maddesinde ise, istisnai devlet memurluklarına 48’inci maddede yazılı genel şartları taşıyan kimselerden atanma yapılabileceği, kuruluş kanunlarındaki veya Cumhurbaşkanlığı kararnamelerindeki özel hükümlerin saklı olduğu ifade edilmiştir.

Devlet Memurları Kanunu’nun “İstisnai memurluklara atananlara bu Kanunun uygulanacak hükümleri” başlıklı 61’inci maddesinde de bu memurluklara atananlar hakkında bu Kanun’un atanma, sınavlar, kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi dışında kalan bütün hükümlerinin uygulanacağı ifade edilmiştir.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere Devlet Memurları Kanunu; atanma, sınavlar, kademe ilerlemesi ve derece yükselmesine ilişkin hükümlerle bağlı olmaksızın bazı görevlere memur atanabileceğini cevaz vermektedir.

Anılan mevzuatın yanı sıra, özel kalem müdürlüğü kadrosuna yapılacak atamalarla ilgili olarak İçişleri Bakanlığı Genelgesi ve Sayıştay Genel Kurulu Kararı bulunmaktadır:

İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü B.05.0.MAH.0.08.01.00/900- 14626 sayı 03.06.2009 tarihli “Özel Kalem Müdürü” konulu Genelgesinde özetle; istisnai memuriyet kadrolarına atanacakların öncelikle belediyede ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan memurlar arasından seçilmesinin esas olduğu ve açıktan yapılacak atamalar için ise İçişleri Bakanlığından izin alınması gerektiği ifade edilmiştir. Genelgede ayrıca 657 sayılı Kanun’un 59’uncu maddesi kapsamında tanınan yetkinin memuriyete sınavsız giriş yöntemi gibi kullanımına hukuken imkân bulunmadığı bu sebeple de belediye başkanlarının bir seçim dönemi boyunca çalışabilecekleri ehliyet ve liyakat sahibi kişilerin özel kalem müdürü olarak seçilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Sayıştay Genel Kurulu’nun 04.04.2005 tarih ve 5119/1 karar No.lu Kararında da; istisnai memuriyet kadrosuna atananların, atamadan bir süre sonra sınavla girilebilecek memur kadrolarına atandıklarının tespit edilmesi üzerine, 657 sayılı Kanun’un 59’uncu maddesinin uygulama ve sonuçları bakımından Hazine menfaatlerini zarara uğratıcı nitelikte olduğu değerlendirilmiştir.

Yukarıda yer verilen İçişleri Bakanlığı Genelgesi ve Sayıştay Genel Kurulu Kararından anlaşılacağı üzere; belediye özel kalem müdürlüğüne atama yetkisinin sınırsız bir yetki

olmadığı, bu kadroya yapılacak atamaların bir takım esas ve usullerinin olduğu ayrıca bu kadronun memuriyete sınavsız atama yolu olarak kullanılamayacağı belirtilmiştir. Belediye özel kalem müdürlüğüne atanacakların öncelikle belediyede çalışan memurlar ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan memurlar arasından seçilmesi esas olduğu, yine Belediye Özel Kalem Müdürlüğü kadrosuna atanan özel kalem müdürünün bir seçim dönemi boyunca görev yapması amacıyla atanacağının esas olduğu belirtilmiştir. Hizmetin gereği olarak kullanılması gereken özel kalem müdürlüğüne ilişkin istisnai memurluk kadrosunun, Devlet memurluğuna girmede esas olan sınav sistemini aşmaya yönelik olarak diğer memur kadrolarına naklen atanma amacıyla kullanılması, Anayasa ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile getirilmiş bulunan kanun önünde eşitlik ve kamu görevi hizmetine girmede eşitlik ile liyakat ilkesinin ihlali anlamına gelmektedir.

Yapılan inceleme neticesinde, Kuruma Özel Kalem Müdürü kadrosunun 2016 yılında ihdas edildiği anlaşılmıştır. Kurum tarafından 2016-2018 yılları arasında Özel Kalem Müdürlüğüne Bakanlık onayıyla toplamda 5 kişinin açıktan atandığı görülmüştür. Tablodan da görüleceği üzere, bu kişilerin bir kısmının ilgili kadroya atandıktan 10 gün, 26 gün, 45 gün gibi kısa süreler içerisinde memur olarak başka bir kadroya geçirildiği, bir kısmının ise başka bir kamu kurumuna naklen atandığı tespit edilmiştir.

Tablo 14: Özel Kalem Müdürlüğü Kadrosuna Yapılan Atamalar

Özel Kalem Müdürlüğü kadrosuna yapılan atamalarda, önceliğin Kurumda çalışan memurlara ya da diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan memurlara verilmesi gerekliliğine uyulmadığı, bir seçim dönemi boyunca çalıştırılması esasına riayet edilmeyerek bu kadronun

memuriyete sınavsız atama yolu olarak kullanıldığı ve bu suretle Kanun önünde eşitlik, kamu görevine girmede eşitlik ve liyakat ilkesine aykırı durumların oluştuğu değerlendirilmektedir.

Kamu idaresi cevabında; Belediyenin nüfusu, sanayi potansiyeli, fiziki ve coğrafi yapısı, ekonomik, sosyal ve kültürel özellikleri ile gelişimi dikkate alınarak, bölge halkına daha verimli bir şekilde hizmet götürülmesi ve ilçe halkına verilen hizmetlerin aksamadan yapılabilmesi amacı ile Belediyece Özel Kalem Müdürlüğüne yapılan atamaların; 657 sayılı DMK’nın 59 ve 60’ıncı maddeleri ve İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün 03.06.2009 tarih ve 14626 sayılı 2009/50 No.lu Genelgesinde belirtilen hususlar göz önünde bulundurularak ayrıca, İçişleri Bakanlığından alınan Bakan Onaylı izin yazılarına istinaden yürürlükteki mevzuat hükümlerine göre atamanın yapıldığı ifade edilmiştir.

Sonuç olarak kamu idaresi cevabında Özel Kalem Müdürlüğüne yapılan atamaların 657 sayılı Kanun’un 59 ve 60’ıncı maddeleri ve İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün 03.06.2009 tarih ve 14626 sayılı 2009/50 No.lu Genelgesinde belirtilen hususlar göz önünde bulundurularak ve İçişleri Bakanlığından alınan Bakan Onaylı izin yazılarına istinaden yürürlükteki mevzuat hükümlerine göre yapıldığı belirtilmiş olsa da söz konusu yetkinin sınırsız bir yetki olmadığı, bu yetkinin memuriyete sınavsız girişin bir yöntemi olarak kullanılmaması gerektiği açıktır.

Bulgumuzda yer alan tablodan görüleceği üzere sadece hizmetin gereği olarak kullanılması gereken Özel Kalem Müdürlüğü kadrosuna 2 yıllık süre zarfında 5 atama gerçekleştirildiği ve söz konusu personelin Özel Kalem Müdürü olarak atamalarının yapıldığı tarihten çok kısa süre sonrasında diğer kadrolara atamalarının yapıldığı tespit edilmiştir. Bu durum bulguda da yer verildiği üzere; Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü Genelgesinde belirtilen; “657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 59’uncu maddesi kapsamına tanınan atama yetkisi, sınırsız bir yetki olmayıp, bu yetkinin memuriyete sınavsız girişin bir yöntemi gibi kullanımına hukuken imkan bulunmadığının, bu sebeple özel kalem müdürlüğü kadrolarına atanacakların seçiminde, belediye başkanlarının bir seçim dönemi boyunca çalışabilecekleri ehliyet ve liyakat sahibi kişileri seçmeleri esastır” hükmüne aykırılık teşkil etmektedir.

Kanun önünde eşitlik, kamu hizmetlerine girmede eşitlik ve liyakat ilkelerine aykırılık oluşturmamak adına Özel Kalem Müdürlüğü kadrolarına atanacakların belediye başkanlarının bir seçim dönemi boyunca çalışabilecekleri kişilerden ya da mevcut memurlar arasından seçilmesi gerekmektedir.