İdarenin görev ve yetki alanında bulunan alanlarda kurulu reklam panoları ile materyallerinin gelir getirici faaliyet olarak kiraya verilmediği, kurulu bütün ilan ve panoların büyükşehir hizmet ve tanıtımları için kullanıldığı ve gelir getirmemenin yanı sıra önemli ölçüde reklam gideri gerçekleştirildiği görülmüştür.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görev ve sorumlulukları” başlıklı 7 nci maddesi:

“Büyükşehir Belediyesinin yetki alanındaki mahalleleri ilçe merkezine bağlayan yollar, meydan, bulvar, cadde ve ana yolları… ilân ve reklam asılacak yerleri ve bunların şekil ve ebadını belirlemek; meydan, bulvar, cadde, yol ve sokak ad ve numaraları ile bunlar üzerindeki binalara numara verilmesi işlerini gerçekleştirmek.” hükmü,

“Belediyenin gelirleri” başlıklı 23 üncü maddesi:

“… e) 7 nci maddenin birinci fıkrasının (g) bendinde belirtilen alanlar ile bu alanlara cephesi bulunan binalar üzerindeki her türlü ilân ve reklamların vergileri ile asma, tahsis ve bakım ücretleri.” Hükümleri gereği büyükşehir yetki alanında bulunan meydan, bulvar, cadde vb yerlerde ilan-reklam ile ilgili hususlarda gerekli düzenlemeleri yapmak buraları işletmek ve işlettirmek ve ilan reklam vergilerini toplamak yetkisi Büyükşehir Belediyesine verilmiştir.

Bilindiği üzere 6360 sayılı Kanun ile büyükşehir belediyelerinin sınırları il mülki sınırlarını kapsar hale getirilmiş ve en işlek meydan, bulvar, cadde vb. yerlerde büyükşehir belediyelerine yetki tanınmıştır. Bu yetki sonucunda ilçe belediyeleri için önemli gelir kaynağı olan ilan reklam vergilerini tahsil etmenin yanı sıra bu alanların kiraya verilerek işletilmesi sonucunda elde edilen gelirlerde ilçe belediyelerinden alınarak büyükşehir belediyelerine verilmiştir.

Ülkemizdeki uygulamalarda belediyeler bu reklam materyallerini kiraya vermekte ve kiralamadan elde ettiği gelirin yanı sıra 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu gereğince de ilan ve reklam veren kişilerden İlan Reklam Vergisi almaktadır. Yani Büyükşehir Belediyesince bu alanların kiraya verilmemesi sonucu hem kira gelirlerinden hem verilecek ilan ve reklamlardan elde edilecek İlan Reklam Vergisi’nden mahrum kalınmaktadır.

İdarece ilan reklam panolarının boş durması durumunda kötü görüntü oluşacağından sürekli olarak belediye hizmetlerinin tanıtımın asıldığı, her yıl bu tanıtımların matbaada basımı ve duraklara asılması için ihale gerçekleştirildiği ve harcamalar yapıldığı görülmüştür. Oysa diğer belediyelerce bu alanların kullanımı kiraya verildiğinde hem gelir elde edilmekte hem de sözleşmelerde reklam alanlarının belirli kısmının hizmetlerin ve duyuruların halka iletilmesi amacıyla belediye tarafından kullanılacağına ilişkin hükümler konularak gerekli tanıtımların gerçekleştirildiği görülmüştür.

24/12/2003 Tarih 25326 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile Türk kamu yönetiminde çok köklü değişiklikler yaşanmıştır. Bu değişikliklerden en önemlisi kamu yönetiminde kaynakların etkili ekonomik ve verimli kullanılması hususudur. Kanun’un “Bakanların ve üst yöneticilerin hesap verme sorumluluğu” başlıklı 4 üncü bölümünün 11 inci maddesinde “…belediyelerde belediye başkanı üst yöneticidir. Üst yöneticiler, idarelerinin stratejik planlarının ve bütçelerinin kalkınma planına, yıllık programlara, kurumun stratejik plan ve performans hedefleri ile hizmet gereklerine uygun olarak hazırlanması ve uygulanmasından, sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden, malî yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi, izlenmesi ve kanunlar ile Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde belirtilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden Bakana; mahallî idarelerde ise meclislerine karşı sorumludurlar” denilmektedir.

Büyükşehir Belediyesinin 2019 yılı sonu itibariyle gelirlerinin giderlerini karşılamadığı bu sebeple aradaki farkı kapatmak için borçlanmaya ihtiyaç duyulduğu görülmüştür. Böyle bir durumda idarenin gelir getirecek alanlarını daha iyi kullanması gerekmektedir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden görüleceği üzere üst yöneticiler sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde kullanılmasını sağlamasından sorumlu tutulmuşlardır. İdare tarafından ilan ve reklam panoları kiraya verilerek hem kira geliri elde edilmesi hem de bu alanlarda yayınlanan ilanlardan İlan Reklam Vergisi

alması idarenin gelirlerinin artırılmasında kaynak sağlayacaktır.