Belediyenin bazı ihalelerinin teknik şartnamelerinde rekabeti engelleyici unsurların olduğu görülmüştür.

4734 sayılı Kanun’un 5’inci maddesinde; İdarelerin, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu belirtilmektedir.

Mezkur Kanun’un “Şartnameler” başlıklı 12’nci maddesinin ikinci fıkrasında; ihale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin teknik kriterlerine ihale dokümanının bir parçası olan teknik şartnamelerde yer verileceği belirtilmiş ve bu kriterlerin verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olması, rekabeti engelleyici hususlar içermemesi ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlaması gerektiği açıkça ifade edilmiştir.

Aynı maddenin üçüncü fıkrasında; bu şartnamelerde teknik özelliklere ve tanımlamalara

yer verilebileceği ancak belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün belirtilemeyeceği ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer verilmeyeceği, dördüncü fıkrasında da; sadece ulusal ve/veya uluslararası teknik standartların bulunmaması veya teknik özelliklerin belirlenmesinin mümkün olmaması hallerinde “veya dengi” ifadesine yer verilmek şartıyla marka veya model belirtilebileceği hüküm altına alınmıştır.

Diğer taraftan Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Teknik Şartname” başlıklı 16’ncı maddesinde ve Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Teknik Şartname” başlıklı 14’üncü maddesinde; Kanun’un 12’inci maddesindeki hükümler tekrar edilerek teknik şartnamelerin nasıl olması gerektiği açıkça belirtilmiştir.

Yapılan incelemede 2022/402091 ihale kayıt numaralı Beton Santrali Kurulum İşi’ nin Teknik Şartnamesinde mikserler için marka ve menşei, tartım bandı için ise marka belirtildiği; 2021/714216 ihale kayıt numaralı Samsun Büyükşehir Belediyesi Muhtelif Daire Başkanlıklarının İhtiyaçları İçin Araç Kiralama Hizmet Alımı Teknik Şartnamesinin “Kiralanacak Araçların Özellikleri” başlıklı 3’üncü maddesinin “2-Binek Tipi Otomobil” kısmında belli bir modelin özelliklerinin yer aldığı tespit edilmiştir.

Kamu idaresi cevabında; idare tarafından ihalelerde verimlilik ve fonksiyonelliği sağlamak adına asgari kriterler belirlenmeye çalışıldığı ve 2021/714216 ihale kayıt numaralı “Araç Kiralama” ihalesinin tüm isteklilerin katılımını sağlamak için kanunun 19. maddesine göre açık ihale usulü ile yapıldığı belirtilmiştir.

Ancak bulguda bahsedilen ihalelerde belli bir marka ve menşei belirtildiği tespit edilmiş olup bu durum rekabeti engelleyici hususlar arasında yer almaktadır. Ayrıca 2021/714216 ihale kayıt numaralı “Araç Kiralama” işinde eleştirilen husus ihale yöntemi değil teknik şartnamede doğrudan belli bir modelin özelliklerinin belirtilmesidir. Dolayısıyla teknik şartnameler mevzuat hükümlerine uygun hazırlanmadığı için rekabeti ve fırsat eşitliğini sağlayacak nitelikte değildir.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere teknik şartnamelerin rekabeti engelleyici hususlar içermeyecek ve tüm istekliler açısından fırsat eşitliği sağlayacak şekilde hazırlanması mecburidir. Bu durum kamu idarelerinin kaynaklarının verimli kullanılması açısından önemli yarar sağlamaktadır. Dolayısıyla Belediyenin ihalelerini yaparken Kanunda yer alan temel ilkelere uygun hareket etmesi gerekmektedir.